Sualtında son bulan düşler

Farklı coğrafyalardaki göç meselesi üzerine çalışmalarını sürdüren Danimarkalı sanatçı Nikolaj Bendix Skyum Larsen’in ‘Düşlerin Sonu’ (End of Dreams) çalışması, 2011 senesinde Thessaloniki Bienali kapsamında sergilenen ‘Ode to Perished’ (Ölülere Gazel) çalışmasının devamı niteliğinde düşünülebilir. Zira önceki çalışmasında olduğu gibi bu işinde de sanatçı, kıyılar arası insan trafiği ve genelde suyun altında son bulan çaresiz yolculuğa odaklanıyor.

Larsen ‘Düşlerin Sonu’nda Avrupa’dan Akdeniz’e göç etmeye çalışan insanları merKeze alırken tekinsiz ve aslında nereye olduğu bilinmeyen yolculukla beraber, göçmenlerin içinde bulunduğu karmaşık durumun da altını çiziyor. Göçün ekonomik ve politik boyutları kadar duygusal ve sosyal yanını da sorguluyor.

Larsen çalışmasına başlarken, İtalya’daki Calabro Limanı’nında bir sal aracılığıyla denize indirilen ve ceset torbasını andıran beton kumaş heykellerin sualtında organizmalarla kaplanması fikrinden hareket etmiş. Proje için neden Calabro Limanı’nı tercih ettiğinin sanatçı için pek çok cevabı var. İtalya’nın sosyal ve coğrafi kimliğinin okumasını göç üzerinden yapmak isteyen Larsen, Calabro Limanı’nın kritik bir öneme sahip olduğunu düşünüyor. Bölgenin arkeolojik ve tarihi zenginliği üzerinden tarihsel tabakalanmayı da görme şansı yakalamayı amaçladığını belirtiyor.

GÖÇ FİLMLERİNİ KAÇIRMAYIN

Nikolaj Bendix Skyum Larsen’in ‘Düşlerin Sonu’ çalışmasını, 29 Mart tarihine kadar SALT Galata’da izlemeniz mümkün. Adres: Arap Cami Mah. Banka Sok. No.11 Galata, İstanbul.

Fakat ‘Düşlerin Sonu’nun sanatçının bu döneme kadarki işlerinden ayrılan önemli bir yanı var. Çünkü söz konusu projenin hayata geçirilmesi aşamasında beklenmedik bir fırtına ceseti andıran heykellerin olduğu salı parçalamış. Sanatçının temel derdiyle tuhaf şekilde örtüşen bu olayı Larsen, “doğanın müdahalesi” olarak tanımlıyor ve bunun işe katkı sağladığını düşünüyor. Çünkü bu gelişmeyle ‘Düşlerin Sonu’ farklı bir yöne evrilmiş. Fırtınanın yarattığı travma ve tehlike duygusunun daha güçlü bir ifadeyi yakalamayı da mümkün kıldığını düşünen Larsen bu olayın da etkisiyle yeni bir kompozisyon yaratmanın peşine düşmüş. Bir dalgıç ekibiyle anlaşan sanatçı, bu yolla hem suyun altında dağılan heykel parçalarından bulunanların toplandığı, hem de su altında yapılan çekimle 5 kanallı HD videoların bir araya geldiği bir enstalasyon oluşturmuş. Göç, göç meselesi ve bunun olası tehlikeleri yahut sonuçları üzerine çalışan Larsen’in enstalasyonu söz konusu tesadüfün yarattığı gerçeklikle çok daha güçlü bir anlatım kazanıyor.

Salt Beyoğlu 29 Mart’a kadar, sergiye paralel olarak film gösterimlerine de ev sahipliği yapacak. ‘Açık Sinema’ kapsamında gerçekleştirilecek gösterimler Larsen’in yine göç odaklı filmlerinden oluşuyor. ‘Vadedilmiş Topraklar’, ‘Meriç’ten Yansımalar’ ve ‘Mevsim Sonu’ adlı filmlerinin her birinde göç konusu farklı açılardan ele alınmakta. İlk olarak 20 Şubat Cuma günü ‘Mevsim Sonu’nun gösterimi yapılacak. Filmde Larsen Meriç kıyısında yasadışı göçmenlerin Avrupa’ya göç etmek için en çok kullandıkları nokta olan Üyüklütatar köyünü merkeze alıyor. Bir taraftan ekonomik nedenlerle köyün dışına göç etme ihtiyacı duyan gençlerin hikâyesini anlatırken, diğer taraftan da mevsimlik işçi olarak gelen Romanların köyün hemen dışında kurdukları kamp alanı ikiliğine dikkat çekiyor.