Şifa kaynağı: SÜT

Süt; protein, karbonhidrat, kalsiyum, fosfor, potasyum, çinko, A, B, D, E ve K vitaminleri içeren çok zengin bir gıdadır. Dünyadaki süt üretiminin yüzde 91’i ineklerden sağlanmaktadır. Dünya süt üretiminde son yıllarda büyük bir artış görülmüştür. En önemli süt üreticisi ülkeler Almanya, Amerika, Fransa, İngiltere, Rusya, Polonya ve Türkiye’dir.

Özellikle bebeklerin vazgeçilmez bir gıdası olarak bilinen süt, aynı zamanda yetişkinler için de en önemli gıdadır. Sütün kesin bileşimini vermek oldukça zordur. Çünkü bileşimini etkileyen mevsim, beslenme koşulları, sağım şekli, sağım zamanı laktasyon periyodu, hayvanın türü, ırkı gibi pek çok faktör vardır. Ancak sonuç itibariyle şu söylenebilir; süt, yağ, laktoz, protein, mineral madde ve sudan oluşan kompleks bir karışımdır.

TARİHTE SÜT KULLANIMI

Anadolu’daki bazı tapınak duvarlarında, M.Ö. 8000 yılına ait, evcilleştirilmiş, taşıma, süt ve et temini maksadıyla kullanılan sığırları gösteren çizimlere rastlanmıştır. Bu konudaki ilk kanıtlar Dicle ve Fırat ırmakları arasında kurulan Sümer Uygarlığı’nın Ur kentinde bulunmuştur.

Aslında bir yaşam mucizesi olarak belirtilen sütün insan yaşamındaki yerinin insanlık tarihi kadar eski olduğu söylenebilir. Öyle ki M.Ö. 26. yüzyıla ait olan Babil kabartmalarında bile süt ve süt kesiği temalarının işlendiğini görülmektedir.

M.Ö. 4. yüzyılda Antik Trakya ahalisinin de yoğurt ya da yoğurt benzeri “prokiş” dedikleri bir çeşit ekşi süt üretikleri belirtilmektedir. Ayrıca süt işleme tekniklerini bugünkü Rusya, Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine tanıtanların da Türkler, Moğollar ve diğer göçebe kavimler olduğu tahmin edilmektedir.

YARARLARI NELER?

* Göbek yağlarını yakıyor: Kilo alan kişilerde yağlanma göbek ve bel bölgesinde oluşmaya başlıyor. Yapılan araştırmalara göre; orta dereceli kalori kısıtlaması yapılan, az yağlı bir diyetin uygulandığı kişiye özel beslenme programında, günde 2 bardak süt tüketmek yağ yakımını olumlu yönde etkiliyor. Uzmanlar tarafından yapılan çalışmalarda, sütün içindeki kalsiyumun vücuttaki yağlanmayı azaltarak kilo kontrolü sağlamaya yardımcı olduğu ortaya konmuş. Süt, içerdiği kaliteli protein ve lioneik asit gibi yağ molekülleri ile de kilo kontrolüne yardımcı oluyor.

* Güçlü kemikler için birebir: Mineral açısından son derece zengin olan süt, aynı zamanda zengin bir kalsiyum kaynağı. 1 litre süt içinde bulunan kalsiyum; 10 kilo et, 5.2 ekmek, 12,6 kilo patates, 17 kilogram elma, 3,2 kilo marul ve 2,4 kilogram havuçta bulunan kalsiyuma eşdeğer oluyor. Bu nedenle sağlıklı kemikler için süt içmemiz şart.

* Cildin yıpranmasını ve yaşlanmasını önlüyor: Güzel ve sağlıklı bir cilt için yeterli ve dengeli beslenmek çok önemli. Sütün içinde bulunan proteinler, antioksidan özellikteki A vitamini ve çinko ile cilt sağlığı korunmuş oluyor. Süt, cilt üzerinde nemlendirici etki yaparak cildin yıpranmasını ve yaşlanmasını engelliyor. Aynı zamanda sütün içindeki sıvı cildin nem dengesini koruyor. Bu yüzden yetişkin kişilerin, çocukların, adölesan dönemi gençlerin, hamile ve emziren kadınlar ile menopoz sonrası dönemdeki kadınların her gün 2 bardak süt tüketmeleri öneriliyor.

* Beyne ihtiyacı olan enerjiyi sağlıyor: Yediğimiz besinlerin insanın hafıza, zeka ve konsantrasyon gücü üzerinde çok önemli bir etkisi var. Örneğin vücut ağırlığımızın sadece yüzde 2 ila 3’ü oranında ağırlığı olan beyin, günlük kalorilerimizin ortalama yüzde 25-30’unu harcıyor. Süt beyin için de faydalı ve beynin ihtiyacı olan enerjiyi sağlıyor. İçerdiği yüksek orandaki proteinle vücut dokularının gelişmesine yardımcı olan süt, odaklanma yeteneğini ve hafızayı güçlendiriyor.
* Kalp damar sağlığı için çok önemli: Hipertansiyon tedavisinde sütün olumlu etkileri biliniyor. Hipertansiyon için kullanılan bazı ilaçların olası olumsuz etkilerini azaltmada sütün yararları olduğu saptanmış. Yağsız ya da yüzde 1 yağ içeren süt, vücuda daha fazla kalsiyum sağlıyor. Kalsiyum da tansiyonu yüzde 3-10 arasında, daha da önemlisi kalp-damar hastalığı riskini yüzde 15’e kadar azaltabiliyor.

* Kolesterol düşürüyor: Vücudumuzda kolesterol üretilmesinin yanı sıra biz de hayvansal kaynaklı besinlerden vücudumuza kolesterol alıyoruz. Kan kolesterol seviyesi yüksek olan kişilerde kalp hastalıklarına yakalanma ve kalp krizi geçirme riski daha yüksek oluyor. Az yağlı sütteki hayvansal yağ azaldığı için doğrudan kolesterolü düşürüyor. Dolayısıyla özellikle süt ve grubunu az yağlı olanlardan tercih etmek, hem daha fazla kalsiyum alımını sağlıyor hem de günlük doymuş yağ ve kolesterol alımını azaltıyor.

* Kronik bronşit ve bağırsak kanserinin önlenmesinde etkili: 20 yıl boyunca 2000 kişi üzerinde yapılan bir incelemede; günde 2-3 bardak süt içen kişilerde bağırsak sorunlarına, hatta bağırsak kanserine pek rastlanmadığı gözlenmiş. Ayrıca Johns Hopkins Üniversitesi’nde gerçekleştirilen başka bir araştırmada, süt içen kişilerde kronik bronşite pek rastlanmadığı ortaya konmuş. Uzmanlar sütün, sigara, alkol ve bol miktarda kahve gibi bağımlılık yapan maddeleri tüketen kişileri bile koruduğuna dikkat çekiyor.

* Osteoporozdan koruyor: Osteoporoz, en sık görülen kemik hastalıkları arasında. 50 yaş sonrasında, 2 kadından ve 4 erkekten 1’inde osteoporoza bağlı kırıklar görülüyor. Yaşla beraber kemik yoğunluğunda azalmanın önüne geçebilmenin en iyi yolu ise kalsiyum ve D vitamini almak. Günde 2-3 porsiyon (2-3 su bardağı) süt tüketimi kalsiyum alımı açısından uzmanlarca öneriliyor.

HIZLI ZAYIFLAMANIN 'SÜT'LÜ TÜYOLARI

* Acıktığınızda vücudunuza sütle cevap verin. Özellikle ana öğünlerden yaklaşık yarım saat önce 1 bardak süt içmek, öğünde daha az yemenizi sağlar.

* Sütünüz içine koyacağınız 1 tatlı kaşığı kahve, kahvenin içerdiği kafein nedeniyle iştahınızı daha çok kapatır ve metabolizmanızı daha çok çalıştırır.

* Özellikle tatlı ihtiyacınız çok oluyorsa, içeceğiniz süte 1 çay kaşığı tarçın ekleyebilirsiniz. Tarçın hem midenizde rahatlama sağlar hem de kan şekerinizi dengeleyerek tatlı ihtiyacınızı giderir.

* Meyveleri sütle birlikte yediğinizde hem bağırsaklarınız daha iyi çalışr hem de kan şekeriniz hızlı düşmeyeceği için daha uzun süre tok kalırsınız.

* Eğer çok tatlı seviyorsanız, tatlısız yapamam diyorsanız, yediğiniz her tatlının yanında 1 fincan sütlü kahve içmeyi alışkanlık haline getirin. Bu durumda tükettiğiniz tatlı miktarının daha az olduğunu fark edeceksiniz.