Klasik müziğin Dünya Kupası’nda finaldeyiz!

BBC Proms’ta yer almak, dünya orkestra şefleri listesinde üst sıralara yükselmek mi demek?

- Dünyanın en prestijli festivallerinden biri! Davet edilmek çok önemli. Ama daha önemlisi altı yıldır yuvam olan ve yoluna iyi bir ulusal orkestra olarak başlayıp dünyanın önemli orkestraları arasına girmeyi başaran Borusan Filarmoni ile birlikte davet edilmek. Çok gurur duyuyorum. Çağdaş orkestraların ruhunu temsil ediyoruz; genç ve dinamik bir ses rengi, enerjik, vurucu, özgün ve her zaman heyecan verici.

BBC Proms’a katılmak için bir orkestradan beklenen neler? Borusan Filarmoni hangi kriterleri tamamlayarak bir ilki başardı?

- Kalite. Berlin ve Viyana Filarmoni orkestraları ile birlikte anılmak, Avrupa’nın en iyileri arasında kabul edilmek. Türkiye’nin ne kadar olağanüstü bir orkestrası olduğunu gösterme fırsatımız olacak. Buradaki bütün müzik seven ve sevmeyenlerin bizimle gurur duymasını isteriz. Dünya orkestralarının en seçkinleri arasında ilk kez bir Türk orkestrası çalacak, orkestraların Dünya Kupası’nda finallere kalmış gibiyiz.

BBC Proms’ta milliyetçi müziğin temsilcisi olarak anılan Balakirev’in Islamey’ini çalacaksınız. Bugünün dünyasında sizce milliyetçi müzik mümkün mü?

- Ben buna müzik kimliği demeyi tercih ederim. Klasik besteciler neredeyse hiçbir zaman siyasi bir görüş ortaya koymak istemediler. Kültürün ve toplumun etkisini yansıttılar, bunu da kendi dilleriyle, müzikle yaptılar. Müzik anlamanız için bilmeniz gerekmeyen tek küresel dil. Bu da müziği belki de her zamankinden daha önemli kılıyor.

Bugünün klasik müziğinin siyaset tarihiyle nasıl bir ilişkisi var?

- Bestecisinin dünya görüşünü ve duygularını aktaran her klasik müzik eseri, kapıda müzik formunda dökülür. İster edebiyat ister resim, her sanat bir iletişim biçimi olmalı. Klasik müzik de bunun epeyce mahrem, derin bir türü. Ruhlarımız, müzikle ortaya çıkan bir enerjiyle akıyor. Eğer bestecinin bir siyasi görüşü varsa, bunu müziğin içinde duyabiliriz ama bu çok nadir olur. Bugün için de aynı şey geçerli, bu kararı besteciler verir. Klasik müziğin siyasi bir arka planı yok. Materyalist olmayan, saf bir ruhsal tecrübedir. Eğer bir besteci siyasi fikirleri için müziğini kullanıyorsa da popülist olma tehlikesiyle karşı karşıya kalır. Bundan kurtulan azdır.

Bu oryantal programı siz mi seçtiniz, BBC Proms mu önerdi?

- BBC Doğu ile Batı arasında bir köprü kurmamızı istedi, bu program da buna yardımcı olacak.

Konserde çalacağınız eserler tamamen size bağlı olsaydı, seçimleriniz neler olurdu?

- Programdan memnunum, orkestramıza çok uyumlu.

MÜKEMMELE YAKLAŞTIKÇA ÖZGÜRLÜK
ZENGİNLİĞİ ARADIKÇA KONTROL KAYBOLUYOR

Aynı zamanda Gabriel Prokofiyev’in Birinci Dünya Savaşı’nı anlatan keman konçertosunun dünya prömiyerini yapacaksınız. Konçertonun nasıl bir hikâyesi var?

- Birinci Dünya Savaşı’nın başlangıcında Avrupa’daki atmosferi anlatıyor ki çoğunlukla olumlu bir atmosfer bu. Mesela Avusturya savaşa yıllar öncesinden hazır ve pek çok genç adam gidip savaşmak istiyor. Sonra konçerto bizi savaş sırasındaki değişimlere götürüyor. Çekilenler, bitmeyen çile, acı ve keder. Ve sonunda daha yüksek bir ruha geçişi hissedebiliyoruz.

Kesin bir mükemmeliyetçilik mi yoksa huşu içinde çalınmış tekrarı olmayacak bir performans mı? Hangisini daha çok takdir edersiniz?

- İnce bir çizgi bu. Mükemmeliyetçiliğe yaklaştıkça sanatsal özgürlüğü ve benzersizliği ardımızda bırakıyoruz. Azami sanatsal çeşitlilik peşinde koştukça da kontrolün ve mükemmelin güvenli alanını terk ediyoruz.

Bir orkestra üyesi farklı bir fikirle geldi, ne yaparsınız?

- Müzikal resimlerin fikirleri bir anda gelir. Benzer sesler benzer resimlere ihtiyaç duyar ki tekrar edebilsin. BİFO bir orkestradan fazlası, insanları birleştiriyor. 29 Temmuz’da her zamankinden fazla kültürleri birleştirecek.