İstanbul semalarında mülteci gerçeği

Bu ay boyunca gün batımından gün doğumuna kadar Tepebaşı’ndaki karanlık ekranda, Avrupa yolunda ölümleri belgelenmiş binlerce mülteci, sığınmacı ve göçmenin bilgileri yansıtılacak.

“Akçakale sınır kapısının açılmasını beklerken sıcak ve susuzluktan öldü”, “İtalya’ya gitmeye çalışırken görevliler tarafından kıstırılan tekneden denize atladı, boğularak öldü”, “Türkiye-İran sınırını geçtikten sonra donarak öldü...” Haberlerde sıklıkla karşımıza çıkan bu cümleler bu ay boyunca gözümüzün önünden kaçmayacak şekilde İstanbul Tepebaşı’ndaki The Marmara Pera Oteli’nin çatısındaki ekran aracılığıyla tüm şehre yansıtılacak. ‘Liste’ adını taşıyan projenin amacı 1 Ocak 1993 - 14 Haziran 2015 tarihleri arasında Avrupa yolunda ve Avrupa sınırları içinde ölümleri belgelenmiş 22 bin 342 göçmen, sığınmacı ve mültecinin kaydını tutarak gözler önüne sermek. 27 Ağustos 2015 gecesinden itibaren 31 gün boyunca her gün, gün batımından gün doğumuna kadar yaklaşık 12 saat boyunca, 2.5 saniye aralıklarla kelime kelime yayınlanacak listenin toplam süresi 360 saat.

“GÖÇMENLİK VAHŞİ BOYUTTA”

Listenin kaynağı 1990’ların başından itibaren bu ölümlerin kaydını açık bilgi olarak tutmaya çalışan UNITED for Intercultural Action (Kültürlerarası Eylem Birliği), Fortress Europe ve The Migrant Files. 2006 yılından bu yana çeşitli iş birlikleri yardımıyla güncel listenin görünür kılınmasına aracılık edense sanatçı Banu Cennetoğlu. Uzun yıllar Avrupa’da yaşayan Cennetoğlu, Liste’nin bir ‘sanat yapıtı’ olmadığını, çeşitli işbirlikleriyle 10 yıldır görünür kılmaya çalıştığı bir veritabanı olduğunu anlatıyor: “Listeyle ilk olarak 2002’de Amsterdam’da yaşadığım dönemde yoğun olarak sınır politikaları ve mülteci kampları üzerine çalışırken karşılaştım. Yine Amsterdam merkezli bir STK olan UNITED tarafından derlenen ve güncellenen bu dokümanın kamusal alanda daha görünür olması şarttı. Listenin herkes için, çok da planlamadan burun buruna gelinmesinin etkisi olabileceğine inanıyorum. Göçmenlik konusu hiçbir zaman gündemden inmiyor ama şu an çok vahşi bir boyuta geldi.”

İSTANBUL’A İLK 2012’DE GELDİ

Banu Cennetoğlu’nun duyurulması için çalıştığı liste, ilk kez Mart 2007’de Stedelijk Museum Bureau ve SKOR iş birliğiyle Amsterdam’da yer almıştı. 2007’de 1. Atina Bienali ve TA NEA gazetesi iş birliği ile günlük gazetenin eki olarak dağıtıldı. 2011’de Kunsthalle Basel iş birliğiyle Basel-Stadt ve Baselland’da 72 noktada afiş olarak gösterildi. Son olarak 2013’te Sofia Contemporary festivali iş birliğiyle Sofya metrosunda iki ana tren hattının panolarında yer aldı. 2012’de 49 sayfalık Liste ‘Ölçek, Mertebe, Tedbir’ projesi dahilinde İstanbul’un muhtelif bölgelerinde ve metro hattında 150 ilan panosunda yerleşmişti.