İstanbul Modern’de Tanpınar zamanı

Bu sergiyi sıradan bir koleksiyon sergisinden ayıran nedir?

Daha öncekilerden farklı olarak yazın alanı ile görsel sanatlar arasındaki yakın ilişkiye işaret ediyor. Bu yaklaşım, sergilerinde disiplinlerarası bakışı merkez alan kurumsal misyonumuzun koleksiyon sergisi bağlamında taşıdığı değeri ortaya koyması açısından da önemli. Bu başlangıcı Ahmet Hamdi Tanpınar gibi eşsiz bir kimlik aracılığıyla gerçekleştirmek de ayrı bir sorumluluk aslında. Sergi, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Ne içindeyim zamanın / Ne de büsbütün dışında” dizelerini de bir çıkış noktası olarak belirliyor. Tanpınar’ın tüm çalışmalarına merkez oluşturan zaman kavramı üzerinden sanatçıların zamanlararası varoluş serüvenlerini anlamlandıracak bir yol haritası öneriyor.

BU ZAMAN ANLAYIŞI HUZURUN ANAHTARI

Ahmet Hamdi Tanpınar nasıl gündeme geldi?
10 yıldır koleksiyon sergilerimizde hep zaman sorunu üzerinde durduk. Bu sergi bu yaklaşımı bir başka bağlamda tekrar sürdürüyor. Romancı, şair, öykücü, edebiyat tarihçisi, siyasetçi ve estet kimlikleriyle Tanpınar, Cumhuriyet Türkiyesi’nin en önemli düşünürlerinden biri. Doğu-Batı ekseninde modernleşme sürecinin yarattığı sıkıntılar, gelenek ve modernlik arasında yaşanan çelişkiler, tarih ve belleğin birbirinden koparılması gibi konularda bireyin yaşadığı dönüşüm ve çıkmazları yapıtlarında temel bir izlek olarak kurgulayan Tanpınar’ın zaman üzerine görüşleri bugün hâlâ güncelliğini koruyor. Tanpınar, şimdiki zamanın getirdiği değersizlik karşısında hatıraların önemine dikkat çeker; geçmiş, şimdi ve gelecek arasında her şeyin aynı anda hatırlanabildiği, yekpare olmakla beraber geçişken bir zaman anlayışı önerir. Tanpınar’a göre bu zaman fikri maneviyat, medeniyet ve gündelik hayat arasında bir uzlaşı sağlayacaktır. Bu zaman fikri, bir yandan da zamanın farkında olmak, ona yön ve şekil vermek ve hatta ona bir anlam katmaktır. Her şeyin hızla yer değiştirip değersizleştiği bir çağda, bu zaman anlayışı yaşamın bütünlüğünü yakalamanın ve bu sayede huzura kavuşmanın anahtarıdır.

Murat Germen’in eseri ‘Muta-morfoz’ (2013)

Ahu Antmen katalog yazısında “Güzel olan daima yenidir, diyen Tanpınar’a göre sanatta eski ya da yeni ayrımı yapılamaz” diyor. Size göre ‘güzel olan’ nedir? Bu sergiye dahil ettiğiniz eserleri nasıl seçiyorsunuz?
Kriterlerimiz arasında ‘güzel’ başlığı olmadı bu seçkiyi yaparken. Zamanlararası eşzamanlılıklar, birbirine referans veren içerik, öne çıkarmak istediğimiz yeni tartışma alanları, sanatçıların farklı dönemlerine ilişkin daha önce görülmemiş örnekler gibi yaklaşımlarla sergiyi tasarladık. Farklı zamanlardan gelen çalışmaları belirli ortak duygular ve temalar etrafında yan yana getirerek izleyicisine sanat yapıtlarıyla kurduğu ilişkide yeni bir bakış açısı öneriyoruz.