Bu hazineler diyaloğa hizmet edecek

Serginin adı ‘Kur’an-ı Kerim Sanatı: Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nden Hazineler’... Sekizinci Yüzyıl’dan başlayarak 17. Yüzyıl’a uzanan bin yıllık bir zamanı yakalayan eserlerde Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinin en seçkin yapıtları yer alıyor. Fotoğraflarını da gördüğünüz Türk ve İslam Eserleri Müzesi Koleksiyonu’ndan seçilen elyazmaları, İran, Orta Asya ve Arap dünyasının en kuvvetli hattatlarının elinden çıkmış.

10 YILLIK BİR ÇABANIN SONUCU

Peki nasıl oldu da bu eserlerin yolu Washington’a düştü? Aslında hiç kolay olmadı. 170 yıllık bir vakıf olan Smithsonian Enstitüsü, dünyanın en büyük müze ve araştırma kompleksi olarak biliniyor. Öyle ki geçen yıl 28 milyondan fazla ziyaretçiye ev sahipliği yapmış. İşte bu bünyedeki Freer Sanat Galerisi ve Arthur M.Sackler Galeri ise ülkenin Asya sanatı müzesi olarak biliniyor. Taş Devri’nden günümüze ulaşan eserlerden İslam sanatı gruplarına, değerli Çin taşları, bronzları, resimleri ve antik çağ Yakın Doğu eserleri de dahil olan 40 binden fazla obje ve eser yer alıyor.

İşte bu köklü enstitü, bundan 10 yıl önce Kültür Bakanlığımıza başvuruyor ve Kur’an-ı Kerim’leri Washington’a götürerek sergilemek istiyor. Fakat eserler çok kıymetli, Kültür Bakanlığı bu riski almıyor, şartları zorluyor ve üç yıl önce Smithsonian, daha önce de işbirliği içinde olduğu Koç Holding’e başvuruyor. Koç’un ana sponsorluğu ve Doğan Grubu’yla THY’nin sponsorluğunda eserler Washington’a ulaşıyor.

Bu sıradan bir sergi değil. Serginin açılışına birlikte katıldığımız Koç Holding Yönetim Kurulu Başkan vekili Ali Y. Koç’a göre, kimse hatta bizler bile kültür hazinemizin zenginliğinin farkında değiliz: “Dünyadaki en değerli Kur’an koleksiyonu bizim ülkemizde.”

DÜNYANIN EN OLAĞANÜSTÜ KUR’AN KOLEKSİYONU

Küratörler de bu konuya dikkat çekiyor. İstanbul’daki Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nin dünyadaki en olağanüstü Kur’an-ı Kerim koleksiyonuna sahip olduğunu söylüyorlar. Ne var ki uzmanların çoğunun bunu neredeyse hiç bilmediğinden yakınıyorlar.

Smithsonian yetkililerine göre de bu sergi bir dönüm noktası: “Ziyaretçiler bu olağanüstü elyazmalarıyla Kur’an’ı Kerim’in ağızdan ağıza aktarılan bir mesajdan, İslam dünyasının en kudretli sanatkârlarının elinde kâğıda yazılmış, tezhip edilmiş ve ciltlenmiş haline dönüşümünü görecekler”. Serginin Baş Küratörü ve Smithsonian’ın İslam Sanatı Küratörü Massumeh Farhad, “Her ne kadar her Kur’an kopyası, kelimesi kelimesine aynı metni ihtiva etse de sanatçıların ustalığı ve kabiliyetleri her el yazmasını başlı başına bir sanat eserine dönüştürmüş” diyor.

ŞAM EVRAKLARI BURADA...

Sergide, Kur’an-ı Kerim’in ilk nüshaları olarak kabul edilen parşömen üzerine yazılmış Kur’an yapraklarını ihtiva etmesi nedeniyle İslam dünyası için çok değerli bir koleksiyon olan Şam Evrakları’ndan parçalar da yer alıyor. Şam Evrakları İslam dönemine ait bilinen en erken tarihe (875-876) ulaşmayı sağlayan vakıf kaydı olarak da biliniyor.  60’ı aşkın eser, 20 Şubat’a kadar Arthur M. Sackler Galeri’de sergilenecek. Ali Koç, 200 binin üzerinde kişi tarafından ziyaret edilmesi beklenen serginin, İslam’ın daha iyi anlaşılmasına ve yapıcı bir diyalog ortamının oluşmasına hizmet edeceğini düşünüyor.  Bir de temennisi var. İhmal edilen eserler, yanı başımızda sergilenirken, onları tanıyalım, kültürümüze sahip çıkalım...