Fatoş Altınbaş Sarıgül’den Bir Dönüşüm Hikayesi: Kapalıçarşı’da El Yapımı Mücevherat Ustaları

 Mücevher ustalarının sanatsal çalışmalarını antropolojik yöntemlerle gözlemleyen Fatoş Altınbaş Sarıgül’ün imzasını taşıyan kitap, yok olmaya yüz tutan mücevher ustalığı mesleğindeki dönüşümü bilimsel açıdan inceleyerek, gözler önüne seriyor.

İki yıllık bir araştırmanın ürünü olan eser, binlerce yıldır kötülüklere karşı bir tılsım olarak kabul edilen, güzel anların tanığı mücevherin ve mücevherat ustalarının yolculuğunu farklı bir bakış açısıyla ele alıyor. Fatoş Altınbaş Sarıgül'ün mücevher üretimindeki dönüşümü bilimsel olarak yakından incelediği eser, el yapımı mücevher ustalarını ve bu kültürel zenginliğin küreselleşme karşısındaki mücadelesini ve yenilgisini içeriyor. Aile işi olması nedeniyle küçüklüğünden bu yana mücevherat üretimindeki dönüşümü yakından izleme olanağı bulan Sarıgül, Kapalıçarşı'daki el yapımı mücevher ustalarının son temsilcilerinden dinlediklerini ve gözlemlediklerini antropolojik metotlar ışığında okurlara sunuyor.
Yüzyıllar boyunca usta-çırak ilişkisi içerisinde varlığını sürdüren ve Türkiye'nin önemli kültürel zenginliklerinden biri olan mücevher işçiliğini masaya yatıran eser için Fatoş Altınbaş Sarıgül şunları söylüyor: "Doğanın insanlığa armağanı olan kıymetli taşlar mücevherat ustalarının ellerinde yüzyıllar boyunca şekillenerek sanat eserine dönüşmeyi sürdürdü. Ancak fabrikasyon üretimin artmasıyla birlikte fiyatlar düştü. Mücevher zanaatının inceliklerini yüzyıllardır bir sır gibi saklayan mücevherat ustaları, değişmeye, küçülmeye, hatta ve hatta yok olmaya başladı. İşte bu çalışmada, sektördeki değişimi ve beraberinde getirdiklerini anlatmaya çalıştım. Bu çalışmada, kültürel zenginliğimizin son mirasçılarıyla tanışacak, Anadolu'daki yüzlerce yıllık birikimi taşıyan son neslin, küreselleşme karşısındaki mücadelesini ve yenilgisini okuyacaksınız."
Kitabın arka kapağından:

Günümüzde Kapalıçarşı'da geleneksel yöntemlerle üretim yapan el işi mücevher ustalığının tarihe karışmak üzere olduğu tezi yaygınlaşmış bir görüştür. Bu görüşe göre önümüzdeki on - on beş yıl içerisinde İstanbul'da tek bir el yapımı mücevher ustası bile kalmayacak ve el yapımı mücevher ustalığı işi yok olacaktır. Bu çalışmada, yaygın şekilde kabul gören bu görüşün sınanmasına çalışılmıştır. 

14 Nisan 1981'de Kıbrıs'ta doğdu. 6 yaşındayken ailesinin işleri sebebiyle İstanbul'a taşındı. İlk, orta ve lise eğitimini İstanbul'da tamamladı. Bilkent Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden 2003 yılında mezun oldu. Yüksek lisans eğitimi için gittiği İtalya'da MBA yaptı ve 2005 yılında İstanbul'a döndü. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Antropoloji bilim dalındaki doktora eğitimini de bu kitaba kaynaklık eden 'Kapalıçarşı'da El Yapımı Mücevherat Ustaları, Bir Dönüşüm Hikayesi' adlı tezle bitirdi. Evli ve iki kız çocuğu annesi olan Fatma Altınbaş Sarıgül halen Kemerburgaz Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Sosyoloji Bölümü'nde yardımcı doçent olarak çalışmalarına devam etmektedir.