Ayılana Lemonade, bayılana Beyonce

Geçen hafta cumartesi gününe kadar ‘yeni single’ tanımı yaklaşık şöyle bir şeydi: Ortalama dört dakika uzunluğunda, çoğu zaman albümün habercisi niteliğinde, önce dijital platformlarda paylaşılan, sözü müziği birbirine uyumlu bir müzik formu. Sonra, Beyoncé’nin ‘Lemonade’i düştü ve müzik dünyası albüm tanımını, şarkı formatını yeniden düşünmeye başladı.

 

Zira ‘Lemonade’, bir albüm değil ‘görsel albüm’; her parça video destekli, söz ve müziği görüntüler tamamlıyor. İçindekiler de şarkı değil hepsi sesli/kanlı/canlı ‘otobiyografik’ görünümlü birer kısa roman. 12 bölümden/parçadan oluşan toplam 93 dakikalık kayıt, 23 Nisan Cumartesi akşamı HBO kanalında, ABD ile sınırlı tutmak üzere, sadece bir geceliğine paylaşıma açıldı, hemen kaldırıldı. Birkaç gün sonra sadece ‘görsel albüm’ olarak alınabilecek şekilde iTunes’ta satışa sunuldu. 

 

Her ‘görsel şarkı’, klip değil kısa metraj film tadında. Beyoncé, şarkı geçişlerini kısa ve vurucu monologlarla yapıyor. Sanki şarkı söylemiyor; dökülüyor. Anca hepsi tek oturuşta arka arkaya izlenince bir anlam ifade ediyor, ortaya artistik bir aşk acısı, steril bir ‘siyahi popstar’ belgeseli çıkıyor. Yediği ihaneti de anlatıyor, soyunun çağlar boyunca çektiği acıyı da. Toplam 60 şarkı sözü yazarı ve 15 müzik prodüktörünün dahil olduğu, uzmanların elinde iyice parlatılmış, cilalanmış son derece profesyonel bir aşk acısına ve popstar aktivistliğine tanık oluyorsunuz. İlk turda, kulağa sert ihanet itirafları çarpıyor: Yüzüğü parmağa geçirdiği güne lanet etmeler, “Sen git, saçı daha güzel olan Becky’iyi ara” diye atarlanmalar... İnternet ahalisi haliyle ayaklanıyor, ihanet/ayrılık tweet yağmuru başlıyor: “Becky de kim?” Oysa öyle biri yok; ‘Becky’ bir kültürel referans, 1847 tarihli ‘Vanity Fair’ romanına gönderme. Sadece cinsel cazibesini kullanarak, hemcinslerine kazık atarak hayatını inşa eden, şahane bir sosyal tırmanıcı örneği beyaz bir kızdır Becky.

 

Beyoncé’nin görsel albümünün adı, eşi Jay Z’nin büyükannesi Hattie White’ın 90’ıncı doğumgününde söylediği “Bana limon verildi. Ben limonata yaptım” sözünden geliyor.

NINA SIMONE’UN İZİNDE

Şurası kesin: Beyoncé’nin Destiny’s Child/Austin Powers günlerini geride bırakıp günümüz siyahi toplumunun, ezilen kadınların önderliğine soyunacak kadar aktivist halini izlemek, şarkı sözlerinden dedikodu çıkarmaktan daha heyecanlı. ‘#BlackLivesMatter’ albümün önemli bir yerini kaplıyor, oğlu öldürülen anneleri yanına alıyor, hikâyelerini anlatıyor. Tüm bunları, kariyeri pahasına kendisini sokağa atmış, Martin Luther King ile omuz omuza yürümüş, bir dönem aktivist ruhu şarkıcılığının önüne geçmiş Nina Simone gözükaralığında değil; Beyoncé ışıltısıyla yapıyor.