800 yıllık Filli Su Saati, yeni yorumuyla HKTM’de

Robotiğin kurusunu olarak anılan Mezopotamyalı mühendis Cezeri’nin (1153 - 1233) 800 yıllık eseri Filli Su Saati, günümüz mühendisliği ile yeniden yorumlandı. Heykel sanatçısı İskender Giray’ın üzerinde 2,5 yıl çalıştığı eser, Hareket Kontrol Teknolojileri Merkezi (HKTM)’de yerini aldı. Krom alaşımlı paslanmaz çelik, pirinç ve bronz malzemeden yapılmış 4000’den fazla parçası bulunan heykel, 3,7 metre yüksekliğinde ve 2,5 ton ağırlığında.

NASIL ÇALIŞIYOR?
Cezeri’nin Filli Su Saati’nde zamanlayıcı olarak bir kabın sudaki batış hızı kullanılmıştı. Saat, her gün eserin üst bölümüne insan eliyle yerleştirilen demir topların serbest düşüş hareketiyle çalışarak tekrar kurulurdu. Günümüz yorumunda mekanik hareket yelkovanı çeyrek tur çevirir ve Robotik Anka Kuşu çelik kanatlarını kapatarak saatin üst kısmından aldığı topu, Çin Ejderi’nin ağzına bırakır. Hareketin kalanı, 800 yıl önce olduğu gibi yine yer çekimi ivmesiyle devam eder. Ejder topun ağırlığıyla kendi ekseni etrafında dönerek topu ağzından bırakır. Serbest düşüşle su kabını boşaltan top, Afrika Fili’nin içinden geçerek saat eksenindeki başlangıç noktasına geri döner. Bu aşamada Anka Kuşu da kanatlarını açarak yeni döngünün başlama pozisyondaki biçimini alır. Böylece heykelde yer alan figürlerin on beş dakikalık periyotlarla tekrar eden her bir hareketi, döngünün yeniden başlamasını ve kusursuz devam etmesini sağlar.

TAMAMLANMASI 2,5 YIL SÜRDÜ
HKTM Yönetim Kurulu Başkanı Tunç Atıl, “İskender Giray fabrikamıza geldiğinde El-Cezeri’den hareketle ne yapabiliriz diye konuştuk. O da, HKTM’yi dolaşıp yaptığımız işleri gördüğünde Filli Su Saati’nin en doğru eser olacağına karar verdi. Yola böyle çıktık” dedi. Heykeltıraş İskender Giray ise, “Cezeri’yi araştırıp onun dehasını gördükçe ona yakışacak bir yorumun daha özenli olmasına dikkat ettim. 3-4 ayda tamamlanacak olan eserin fiilen tamamlanması 2,5 yıl sürdü” dedi.