Kendini tanı sağlıklı ol

Ayurveda, aslında bizim de çok yakın olduğumuz bir tıp sistemi. Şimdi ‘‘Kocakarı ilacı’’ diye burun kıvırdığımız bütün o otlar, doğal yöntemler Ayurveda'nın ilaçları. Batı tıbbını asla reddetmiyor ancak onun yan etkilerini azaltıyor, ‘‘hap doktorluğuna’’ dönüşmesini eleştiriyor.

‘‘Ayur’’yaşam, ‘‘veda’’ ise bilgi demek. Sadece Asya Kıtası'ndaki tıbbın değil aynı zamanda Mısır ve Yunan tıbbının da temelini oluşturmuş. Ender Saraç önümüzdeki günlerde piyasaya çıkacak olan kitabında, Hintli fizikçi, bilim ve felsefe adamı Maharishi Mahesh Yogi önderliğinde, özgün şekline uygun olarak günümüze sunulan Maharishi Ayurveda'yı anlatıyor. M. Ayurveda, batıda da pek çok tıbbi araştırmayla yararlığı kanıtlanmış geleneksel bir tıp sistemi. İnsanı tüm organlarıyla ve dokularıyla, fiziksel ve ruhsal yapısıyla, bilinç düzeyiyle, hatta yaşadığı ortamla ve makrokozmosla bir bütün olarak ele alıyor. Bilinçli kullanıldığı takdirde modern hayatı kolaylaştırıyor ve insanın yıpranmasını engelliyor. Ayurveda Felsefesi'ne göre insan hastalanmak, acı çekmek ve mutsuz olmak için değil, evrimleşmek ve mutlu olmak için yaratılmıştır. Fakat varoluşumuzla ilgili bilgimiz eksik ve yüzeysel olduğundan zaman zaman tercihlerimizi yanlış yapıyor bu nedenle de acı çekiyoruz.

BEDEN TİPİNİZİ BULUN

Doğuştaki beden tipimize Ayurveda'da ‘‘dosha’’ adı veriliyor. Hepimizin dosha'ları, yaşam tarzına, yaşadığı ortama göre değişiyor. Ayurveda'ya göre on beden tipi var. Dosha dengesizliğine bağlı olarak yapılan tedaviler kökten çözüm getiriyor, bu nedenle hangi tipe girdiğinizi bilmeniz şart. Kitapta hepsinden ayrı ayrı söz ediliyor. İşte üç temel tip:

Vata: Seyahate çıkmadan önce heycanlanır, geç kalma endişesi taşır. Ani hava değişikliklerinde veya uzun süre aç kalınca başı, karnı ağrır. Cildi kurudur, elleri ve ayakları bir türlü ısınmaz. Çabuk öğrenir ve çabuk unutur. Kolay kilo verir zor alır. Vücutlarında çeşitli düzensizlikler vardır. Örneğin, el ya da ayakları vücuda göre büyük veya küçük, dişler üstüste binmiş olabilir. Maymun iştahlıdır. Bu tip insanlar, dengede oldukları zaman sağlıklı, yaratıcı, enerjik ve mutludurlar.

Pitta: Çok titizdir. Duvardaki resim eğri duruyorsa kalkar düzeltir. Geç kalkmaktan, geç kalınmasından nefret eder. Sıcaktan ve güneş altında kalmaktan hiç hoşlanmaz. Belli etmese bile çabuk sinirlenir ve öfkelenir. Aç kalmayı sevmez. Fizyonomileri düzgün ve orantılıdır. Keskin bakışlıdır. Saç renkleri ırklara göre değişse de genelde incedir, erken dökülmeye ve beyazlamaya meyillidir. Dengede olduklarında mutlu bir yüz ifadeleri olur.

Kapha: Soğuk ve yağışlı havalarda yataktan dışarı çıkmak istemez. Genelde yavaş hareket eder, aceleyi sevmez. Cildi, saçı nemli ve yağlıdır. Genelde tutumludur. Çok cesur olur ve kolay öfkelenip sinirlenmez. Geç öğrenir ama çabuk unutmaz. Kolay kilo alır. Kuğu gibi güzeldir. İri gözler, dalgalı saçlar (genelde koyu), sakin bir endamları vardır. Dengede olduklarında sevgi dolu, toleranslı, bağışlayıcı, anaç ve kollayıcıdırlar.

Ayurveda'ya göre, insanın genel dengesini sağlamasında, daha az hastalanmasında, sağlıklı ve uzun yaşamasında beslenme tarzının ve niteliğinin de önemi çok büyük.

DOĞRU BESİN EN İYİ İLAÇ

Eğer sofraya asık suratlı son derece mutsuz, iştahsız olarak oturuyorsanız, yemeğin sağlıklı olması mümkün değil. Yemeğin pişirilmesinde ise Ayurveda'ya göre üç şey önemli; sadeyağ ile pişirmek, pişirmek için istek duymak ve baharat katmak! Yemekte bulunması gereken altı önemli tat olduğu söyleniyor kitapta: Tatlı, ekşi, tuzlu, buruk, acı, kekremsi.

Ayurveda en iyi ilaçların bedenimizin isteğine uygun olan gıdalar olduğunu söylüyor. Fakat bu tek başına yeterli değil. Yaşam tarzı da çok önemli ve yaşam tarzlarını değiştiren kişilerin normale göre 11 yaş daha uzun yaşadıkları saptanmış. Fakat sağlıklı yaşam psikozuna da girmemek gerekiyor. Bu bir takıntı haline getirildiğinde ortaya başka sorunlar çıkıyor.

Neyi tedavi eder

Solunum sistemi rahatsızlıkları, Sindirim sistemi rahatsızlıkları, Psikosomatik rahatsızlıklar, Bazı psikiyatrik bozukluklar, Cilt hastalıkları, Bağışıklık sistemi yetersizlikleri, Eklem, kas, kemik ve romatizmal hastalıklar, Kan, lenf hastalıkları, Sinir sistemi hastalıkları, Hormonal bozukluklar, Strese bağlı hastalıklar, Kalp ve damar hastalıkları, Kulak-burun-boğaz rahatsızlıkları, Şişmanlık ve zayıflık, Bebeklik ve çocukluk dönemi hastalıkları...

Onları önemseyin

Ayurvedik ilaçlarda kullanılan özel bitkilerin istenilen yararlı etkileri verebilmesi için belirli mevsimde ve günün belirli saatlerinde toplandığı anlatılıyor. Yararlı bir bitkiyi yanlış uygulama sonucu zararlı hale getirebilirsiniz. Sağlık için önemli baharatlardan bir kısmı şöyle:

Zencefil: Her beden tipi için uygundur. Kansere karşı koruyucu bir etkisi vardır. Aspirin işlevi görür kanı inceltir. Tansiyonu dengeler, yorgunluk giderir, soğuk algınlığında etkilidir. Cinsel uyarıcı etkisi vardır.

Zerdeçal: Yapılan araştırmalarda karaciğeri arındırdığı görülmüş. Alerji, alerjik astım, deride kaşıntı ve hemoroid gibi rahatsızlıklarda kullanılır. Kolesterolü düşürücü etkisi vardır. Antiseptik ve onarıcı özelliğinden dolayı yaralanmalarda ve cilt rahatsızlıklarında dışarıdan da uygulanabilir.

Kimyon: Isıtıcı ve gaz söktürücü özelliği vardır. Bağırsakları regüle edici ama atıcı özelliği çok etkindir.

Kakule: Hem sindirim hem de sinir sistemi için iyidir. Kalbin çalışmasını düzenler, zihni zararlı olmayan bir şekilde uyarır. Kahve veya çaya konursa kafeinin kötü etkisini azaltır. Baş ağrısı ve yorgunluğa iyi gelir.

Safran: Ağrı giderici etkisi vardır. Adet kanamalarını düzenler. Yüksek ateş, nezle, astım gibi rahatsızlıklarda ve sinir sistemini yatıştırıcı özelliğinden dolayı, depresif durumlarda kullanılır. Zencefil gibi cinsel uyarıcı etkisi vardır.

Fesleğen: Sakinleştirici ve yatıştırıcı etkisi vardır. Koklayarak burun yoluyla da etkisinden yararlanılabilir. Kalbi ve ruhsal yapıyı olumlu yönde etkiler, insani değerlerin artmasını sağlar.

Karanfil: Lokal ağrı kesicidir. Diş ağrılarında, ağız yaralarında uygulanır.

Tarçın: İştah açıcı, gaz söktürücü, hazmı kolaylaştırıcıdır.

Nane: İç sıkıntısı, çarpıntı, bulantı, baş ağrısı, romatizmal ve sinirsel ağrılarda, yatıştırıcı özelliğine sahip olan yağı dışarıdan bedene uygulanır.

Lavanta: Kokusu sinirleri yatıştırır. Çarpıntılarda, uykusuzlukta, sıkıntılarda çok az miktarda çaya katılabilir.

Kuşburnu: Yüksek oranda C vitamini vardır. Kolesterol düşürücü, direnci arttırıcı, zindeleştirici etkisi vardır.

Isırgan: Bağırsak temizleyici, idrar söktürücüdür. Romatizmal ağrılarda suyu içilir ve vücuda lapa olarak uygulanabilir.

Kekik: Yüksek tansiyonu olanlar ve hamileler kullanmamalıdır. Antibakteriyel özelliğinden dolayı grip, nezle ve anjinde virüslere ve basillere karşı fizyolojiyi korur. Kekik banyoları, romatizma ve damar sertliği gibi rahatsızlıklara, zayif çocuklara, hastalıktan yeni kalkmış kişilere faydalıdır.

Yaşamınızı daha mutlu, huzurlu geçirmek, ömrünüzü uzatmak aslında elinizde! Önemli olan, kendinizi tanımak, vücudunuzdan gelen sinyalleri zamanında almak, yapmanız gerekenleri öğrenmek... Aile Hekimliği, M. Ayurveda ve Akupunktur uzmanı Doktor Ender Saraç, bilgi ve deneyimlerini kitaplaştırdı: ‘‘Ayurveda, Sağlıklı ve Uzun Yaşamın Sırları.’’ AD Yayıncılık tarafından önümüzdeki günlerde yayımlanacak olan kitapta, ayurvedik beslenme önerileri, mönüler, meditasyon ve yoga ile ilgili bilgiler de var.