Kelaynakları doğada seyretme zamanı
Güncelleme Tarihi:
Ayten SERİN
Oluşturulma Tarihi: Mart 14, 2008 00:00
Nesli tehlike altında olan kelaynak kuşları Şanlıurfa’nın Birecik ilçesinde koruma altında. Üreme dönemini doğada geçirebilmeleri için serbest bırakılan kelaynaklar, bahar ve yaz boyunca Birecik semalarında özgürce uçacak. Onları görmek için uygun bir dönemdeyiz. Nisanın ikinci haftasında yavrular da yumurtadan çıkmaya başlıyor.
Kelaynaklar Fas, Suriye ve Türkiye’de yaşıyor. Türkiye’nin şanslı bölgesi Şanlıurfa’nın Birecik ilçesi. Buradaki kelaynak kolonisinin 105 üyesi var. Kelaynaklar 1950’den beri gittikçe azaldı. Doğada böcek, çekirge gibi canlıları yiyerek besleniyordu. Ancak tarım ilaçları bu türleri ortadan kaldırınca kelaynakların besini kalmadı. Bugün Birecik’te koruma altındaki 105 kuşa günde 10 kilo kıyma, haşlanmış yumurta, tuzsuz peynir, rendelenmiş havuçla karıştırılmış kuş yemi veriliyor.
Tekeşli olan kelaynaklar, eşleri ölünce başkasıyla çiftleşmiyor. Çiftleşmeden 9 gün sonra anne yumurtluyor. 28 gün sonra yumurtadan yavrular çıkıyor, 3 ay sonra uçmaya başlıyor, 3 sene sonra ergenlik çağına ulaşıyor.
HEDEF 140 KUŞ
Kelaynaklar, göç dönemi öncesinde istasyona alınıyor ve üreme dönemlerinde (şubat sonu-ağustos başı) serbest bırakılıyor. Şu anda serbest dolaşan kelaynak kolonisinin, yeni yavruların katılmasıyla 140’ı bulması ve son 25 yılın en yüksek sayısına ulaşması bekleniyor. Çevre ve Orman Bakanlığı ve Doğa Derneği’nin projesine göre, her yavrunun yuvadan güvenle uçabilmesi için tüm önlemler alınıyor.
BİRECİK KALESİ’NDE
Doğa Derneği Urfa Bölge Sorumlusu Turan Çetin, son üç yıldır proje için Birecik’te yaşıyor. Birecik’e kelaynakları görmeye gelenlere yardım etmeye gönüllü. Şubat sonunda serbest bırakılan kelaynaklar için şu sıralar çiftleşme dönemi. Çetin, kelaynak yavrularının nisanın ilk haftası yumurtalarından çıkmaya başladığını, ikinci haftasından itibaren 15 gün boyunca yuvada ailelerin izlenebileceğini söylüyor. Yuvaların büyük bölümü üretme istasyonunda ama kuşlar Birecik Kalesi’nin duvarlarındaki oyuklara da yuva yapıyorlar. Kalenin yanından geçenler bu yuvaları görebiliyor. Onları daha iyi görebilmek için dürbün ve teleskop kullanmak gerekiyor. Doğa Derneği kendi gezilerine katılanlara bu imkanı sağlıyor.
ÇİZGİLİ İSHAK KUŞU
Tüm Avrupa’da sadece Birecik’te yaşayan çok önemli bir baykuş türü de var: Çizgili İshak Kuşu. Bu kuşa Birecikliler çıkardığı sesten dolayı "Hak Kuşu" diyor. Bu baykuşu bahardan yaz sonuna kadar Fırat Kavaklığı ya da halkın söğütlük olarak adlandırdığı bölgede görebilirsiniz.
Birecik’ten 30 km uzaktaki Halfeti’nin beşte üçü artık Birecik baraj gölünün altında. Geri kalan bölümde eski Rum evleri ve Rumkale görülmeye değer. Buraya yarım saatte tekneyle gidiliyor. Kayaların arasından ilerleyerek sular altında kalmış evleri, su altındaki caminin minaresini de görmek mümkün.
NASIL GİDİLİR? NEREDE KALINIR?
Bu program İstanbul ve Ankara’dan hafta sonu tatiline gitmek iseyenler için çok uygun. Şanlıurfa’ya sadece THY uçuyor. Birecik, Şanlıurfa merkezden Gaziantep yönüne doğru 100 km. mesafede. Halfeti’de sular altında kalmamış bölümlerde ev pansiyonculuğu yapılıyor. Sıcak havada yöre insanları gibi damda yatma şansınız olabilir. Şanlıurfa’da da çok sayıda otel var. İsteyenler yerel turizm acenteleriyle de seyahatini organize edebilir. Bilgi için: www.urfakultur.gov.tr/acenta.htm
Tekeşli olan kelaynaklar, eşleri ölünce başkasıyla çiftleşmiyor. Çiftleşmeden 9 gün sonra anne yumurtluyor. 28 gün sonra yumurtadan yavrular çıkıyor, 3 ay sonra uçmaya başlıyor, 3 sene sonra ergenlik çağına ulaşıyor.
HEDEF 140 KUŞ
Kelaynaklar, göç dönemi öncesinde istasyona alınıyor ve üreme dönemlerinde (şubat sonu-ağustos başı) serbest bırakılıyor. Şu anda serbest dolaşan kelaynak kolonisinin, yeni yavruların katılmasıyla 140’ı bulması ve son 25 yılın en yüksek sayısına ulaşması bekleniyor. Çevre ve Orman Bakanlığı ve Doğa Derneği’nin projesine göre, her yavrunun yuvadan güvenle uçabilmesi için tüm önlemler alınıyor.
BİRECİK KALESİ’NDE
Doğa Derneği Urfa Bölge Sorumlusu Turan Çetin, son üç yıldır proje için Birecik’te yaşıyor. Birecik’e kelaynakları görmeye gelenlere yardım etmeye gönüllü. Şubat sonunda serbest bırakılan kelaynaklar için şu sıralar çiftleşme dönemi. Çetin, kelaynak yavrularının nisanın ilk haftası yumurtalarından çıkmaya başladığını, ikinci haftasından itibaren 15 gün boyunca yuvada ailelerin izlenebileceğini söylüyor. Yuvaların büyük bölümü üretme istasyonunda ama kuşlar Birecik Kalesi’nin duvarlarındaki oyuklara da yuva yapıyorlar. Kalenin yanından geçenler bu yuvaları görebiliyor. Onları daha iyi görebilmek için dürbün ve teleskop kullanmak gerekiyor. Doğa Derneği kendi gezilerine katılanlara bu imkanı sağlıyor.
ÇİZGİLİ İSHAK KUŞU
Tüm Avrupa’da sadece Birecik’te yaşayan çok önemli bir baykuş türü de var: Çizgili İshak Kuşu. Bu kuşa Birecikliler çıkardığı sesten dolayı "Hak Kuşu" diyor. Bu baykuşu bahardan yaz sonuna kadar Fırat Kavaklığı ya da halkın söğütlük olarak adlandırdığı bölgede görebilirsiniz.
Birecik’ten 30 km uzaktaki Halfeti’nin beşte üçü artık Birecik baraj gölünün altında. Geri kalan bölümde eski Rum evleri ve Rumkale görülmeye değer. Buraya yarım saatte tekneyle gidiliyor. Kayaların arasından ilerleyerek sular altında kalmış evleri, su altındaki caminin minaresini de görmek mümkün.
NASIL GİDİLİR? NEREDE KALINIR?
Bu program İstanbul ve Ankara’dan hafta sonu tatiline gitmek iseyenler için çok uygun. Şanlıurfa’ya sadece THY uçuyor. Birecik, Şanlıurfa merkezden Gaziantep yönüne doğru 100 km. mesafede. Halfeti’de sular altında kalmamış bölümlerde ev pansiyonculuğu yapılıyor. Sıcak havada yöre insanları gibi damda yatma şansınız olabilir. Şanlıurfa’da da çok sayıda otel var. İsteyenler yerel turizm acenteleriyle de seyahatini organize edebilir. Bilgi için: www.urfakultur.gov.tr/acenta.htm