Karbonhidratlar da proteinler de suçlu deÄŸil

Karbonhidratların kilo aldırdığı söylenir. Peki karbonhidrat ağırlıklı beslenen Çinliler neden hep inceciktir, hiç düşündünüz mü?YediÄŸiniz karbonhidrat türüne de, protein türüne de dikkat etmedikçe saÄŸlıklı olamazsınız. Karbonhidratları taneli besinlerden, proteinleri ise sebzelerden almalısınız.Kalabalık, çok çocuklu ailelerde ortanca çocuklar, arada kalmanın ezikliÄŸini yaÅŸarlar. Ve genellikle de sessiz, uysal kiÅŸiler olurlar. Bu özellikleri yüzünden de kenarda köşede kalıp, önemsenmezler. Ä°ÅŸte karbonhidratlar da besin ailesinin önemsenmeyen ortanca çocuÄŸudur. YaÄŸlar, çok fazla tepki yaratır, meyve ve sebzeler hep övülür. Oysa hemen her beslenme programında, alınan kalorinin aslan payı karbonhidratlardan gelir. Karbonhidratlar, kilo artışında da çok önemli rol oynarlar. Karbonhidratsız beslenme programı yeniden gündeme gelinceye kadar, karbonhidratların yaÄŸlara göre çok daha zararsız olduklarına inanılıyordu. Bu inancın yaygınlaÅŸmasında Çin ve diÄŸer geliÅŸmekte olan ülkelerin beslenme alışkanlıkları önemli rol oynadı. Genelde Çinlilerin besinlerinin büyük bir bölümünü çok az protein ve yaÄŸ katılmış karbonhidratlar oluÅŸturuyor. Çin’de kalp hastalıklarına yakalanma oranı ise çok düşük. Bu iki bulguyu birleÅŸtiren beslenme uzmanlarının bazıları, Çin’de kalp hastalıklarına yakalanma oranının düşük olmasını fazla karbonhidrat- az yaÄŸ kuralına dayalı beslenme düzenine baÄŸlamışlardı. Bugün de Amerikan Kalp DerneÄŸi, Amerikan Kanser DerneÄŸi ve Dünya SaÄŸlık Örgütü saÄŸlıklı beslenme önerilerinde karbonhidratlı besinlere ağırlık veriyorlar. Amerika’da hazırlanan beslenme piramidinin temelini de karbohidratlı besinler oluÅŸturuyor. Bir bitkinin yerini deÄŸiÅŸtirdiÄŸiniz zaman, bitki yeni ortamına kolay kolay uyum saÄŸlayamaz. Kimi zaman da yabancı ortam bitkiye zarar verir. Aslında organ nakillerinde de aynı durum söz konusu olabilir. Vücut yabancı kitleyi reddeder. Beslenmemizde de benzer durum dikkat çekiyor. YaÄŸlı besinleri azaltıp daha çok karbonhidratlı besinlere ağırlık vermeye baÅŸlayınca, fazla kilo sorunu daha da yaygınlaÅŸtı. Ayrıca kalp hastalıklarından ölenlerin sayısındaki artış da dikkat çekmeye baÅŸladı. Fazla kilolara baÄŸlı olarak, diyabet vakalarında da yüzde kırk oranında artış görüldü. ÇİNLÄ°LER BÄ°LE KÄ°LO ALMAYA BAÅžLADIBu açıklamalar ister istemez zihinleri karıştırıyor. Çinliler karbonhidrat ağırlıklı besinler sayesinde kalp hastalıklarından korunup kilo almazken, batıda bunun tam tersi gerçekleÅŸiyor. Karbonhidratlar açısından, doÄŸu- batı farkı nedir? Bu soruyu cevaplamadan önce bir gerçeÄŸe dikkatinizi çekelim: Ortalama olarak, Çinliler batılılardan çok daha az kiloludurlar ve fiziksel bakımdan çok daha fazla hareketlidirler. Ağırlık ve egzersiz önemli unsurlardır. Elde edilen yeni bulgular, karbonhidrat ağırlıklı beslenmenin ince yapılı ve hareketli kiÅŸiler üzerindeki etkisi, fazla kilolu ve hareketsiz kiÅŸilerin üzerindeki etkisinden çok farklı olur. Karbonhidrat ağırlıklı beslenmenin kalp ve diyabet gibi hastalıklara karşı herkesi koruduÄŸunu iddia etmek yanlıştır. Ä°ÅŸin ilginç yanı, son zamanlarda Çinlilerin eskisi kadar fazla hareket etmemeleri sonucunda kilo almaya baÅŸlamaları ve buna paralel olarak da Çin’de kalp ve diyabet hastalıklarına daha çok rastlanması. Karbonhidratlar konusunda ikinci büyük problem de yediÄŸimiz karbonhidratların türlerine hiç dikkat etmememiz. Çarçabuk sindirilen ve hemen kana karışan rafine edilmiÅŸ karbonhidratlar vücuda zarar verebilirler. Bu tür karbonhidratlar kan ÅŸekeri, kolesterol ve ensülin oranının artmasına neden olurlar. BaÅŸka bir deyiÅŸle kalp ve diyabet hastalıkları riskini artırırlar. Bu durumda taneli besinlerden saÄŸlanan karbonhidratların tercih edilmesi en doÄŸru davranış olur. Taneli besinlerden, meyve ve sebzelerden alınan karbonhidratlar, kalori kaynağınızın büyük bir bölümünü oluÅŸturmalı. Beyaz undan yapılmış ekmek, kahverengi pirinç, irmikten yapılmış makarna, yulaf ve bulgur gibi besin maddeleri karbonhidratların yüz aklarıdır. Bu yiyecekler sizi pek çok hastalıktan korumakla kalmazlar aynı zamanda sofranızda da çeÅŸitlilik saÄŸlarlar.Derleyen: Azize BERGÄ°NProtein ve kronik hastalıklar PROTEÄ°N VE KANSERProteinli besinlerin pek fazla önemsenmediÄŸi Japonya’da kansere yakalanma oranının batılı ülkelerdekinden daha düşük olduÄŸunu belki duydunuz. Bu açıklama sadece bir iddia. Aslında Japonya ile batı ülkelerinde kansere yakalanma olasılığı açısından bir fark yok. Sadece her ülkede deÄŸiÅŸik kanser türleri fazlalık gösteriyor. Bu arada bol miktarda protein alan meme kanseri hastalarının diÄŸerlerinden daha uzun yaÅŸadıkları saptandı. Bütün bu iddiaların kanıtlanabilmesi için araÅŸtırmalar yapılması gerek.PROTEÄ°N VE KALPKarbonhidratlı besinleri azaltıp yerine proteinli besinlerle beslenmek, kalp krizi tehlikesini artıran trigliseridleri azaltıyor. Ayrıca iyi kolesterol dediÄŸimiz koruyucu kolesterol miktarını artırıyor. Özetle proteinler kalp hastalığı tehlikesini büyük ölçüde önleyebiliyorlar.PROTEÄ°N VE DÄ°YABETAlınan besinlerdeki protein miktarının yetiÅŸkinlerde görülen diyabetin geliÅŸmesinde etkili olmadığı gözlendi. Ä°nek sütünde bulunan proteinin çocuklarda diyabet hastalığının geliÅŸmesinde rol oynadığı biliniyor. Bu nedenle küçük çocuklara inek sütü içirilmesi tavsiye edilmiyor.PROTEÄ°N VE ALERJÄ°LERTıp literatüründe protein kaynaklı alerji vakalarına çok sık rastlanıyor. Yumurta, balık, süt, fıstık, fındık gibi besinler bazı kiÅŸilerde alerjik tepkiye neden oluyor. Bazı çocuklarda da kronik kabızlığa neden olabiliyorlar. Bazı proteinlerin alerji yapabileceklerini asla akıldan çıkarmamak gerekiyor.PROTEÄ°N VE KÄ°LOLARKarbonhidratlardan alınan kalorilerin yerine proteinlerden kalori almanın kilo vermek ya da vücut ağırlığını sabit tutmak için uygulanacak iyi bir yöntem olduÄŸu biliniyor. Düşük kalori yüksek karbonhidrat modeli diyetler yerine, protein ağırlıklı diyetlerin uygulanması çok daha akıllıca ve yararlı olur. Proteinli besinlerin mideden bağırsaklara geçiÅŸi yavaÅŸ olduÄŸu için bu besinler sizi daha uzun süre tok tutar. Vücut ağırlığını kontrol altında tutmak isteyenlerin proteinli besinlere ağırlık vermeleri gerekiyor.Proteinleri nasıl tükettiÄŸiniz önemli Protein hepimiz için yaÅŸamsal önem taşıyor. SaÄŸlıklı beslenmenin en önemli koÅŸulları arasında balık, tavuk, ve sebze kaynaklarından protein alıp, daha az kırmızı et ve süt ürünleri tüketmek gelir. Åžimdi açıklayacağımız husus sizi çok ÅŸaşırtacak. Saçlarınız ve deriniz büyük ölçüde proteinden oluÅŸur. Kaslarınız, kanınızdaki hemoglobin (oksijen taşıyıcılar) hayatta kalmanızı ve hareketli olmanızı saÄŸlayan enzimler proteinden oluÅŸur. Aslında insan vücudu en az onbin deÄŸiÅŸik proteini bünyesinde barındırır. Laboratuvar çalışmalarından ve diÄŸer araÅŸtırmalardan öğrendiÄŸimiz kadarıyla yetiÅŸkinler için bir günde, ağırlıklarına göre, kilo başına 1 gram protein gereklidir. Şöyle ki: 60 kilo ağırlığındaki bir kiÅŸi her gün 60 gram protein almalıdır. Protein içeren yiyeceklerin sayısı pek fazla olduÄŸu için protein eksikliÄŸi sık görülmez. ÖrneÄŸin bir küçük kase yoÄŸurt, bir miktar tavuk eti ve pirinç pilavı size 60 gram protein kazandırır. Hayvansal besinlerden elde edilen protein ile sebzelerden elde edilen protein arasında saÄŸlık açısından önemli farklar var. Beslenme düzeninizde hayvansal proteinlere ne kadar fazla yer verirseniz, kalp hastalığı riski o kadar artar. EÄŸer sebzelerden protein almayı tercih ederseniz kalp hastalığı riski azalır. Proteinlerin kendilerinden çok tüketilme yöntemleri önem taşıyor. ÖrneÄŸin tavuk etini kızartmaya kalkışırsanız, saÄŸlığınız zarar görür. Ayrıca proteinli besinlerde varolan baÅŸka maddeleri de dikkate almak gerekiyor. ÖrneÄŸin dana etinde bol miktarda doymuÅŸ yağın bulunması, saÄŸlık için tehlike oluÅŸturuyor. Dana etinin yaÄŸsız olmasına dikkat ederseniz, tehlikeyi bir ölçüde atlatırsınız.Basit karbonhidratlar Karbonhidratlar, geleneksel olarak iki kategoriye ayrılır: Basit ve karmaşık. Basit karbonhidratlar, beslenmenin kötü çocukları olarak tanımlanırlar, karmaşık karbohidratlar ise altın çocuklar sayılırlar. Ama bunlar genel bir benzetmedir. Basit karbohidratların hepsi kötü deÄŸildir.Basit karbonhidratlar, ÅŸekerlerdir. En basit, basit karbonhidratlar da glukoz fruktoz (meyve ÅŸekeri) ve galaktoz (Süt ÅŸekeri) dur. Basit karbonhidratlar bize enerji verirler, baÅŸkaca bir yararları yoktur.Gelelim karmaşık karbonhidratlara. Yiyeceklerimizde pek çok karmaşık karbonhidrat bulunur ama en önemlisi niÅŸastadır. Karmaşık karbonhidratların bazıları sindirilemez ve hiçbir deÄŸiÅŸikliÄŸe uÄŸramadan mide ve bağırsaklardan geçerler. Sindirilemeyen karbonhidratlara lif diyoruz. Lifler beslenme düzenimizde önemli rol oynar.YARIN: YENÄ° HARÄ°KA: SOYA ÃœRÃœNLERÄ°Â