Oluşturulma Tarihi: Aralık 20, 2006 00:00
Türkiye’de trafikte gerçekleşen kazaların nedenleri arasında yağmur, kar ve buz üst sıralarda yer alıyor. Ancak mevsim şartları ne olursa olsun Türkiye’de kış lastiği yasal olarak zorunluluk olmadığı gibi, kış lastiği kavramı henüz çok az biliniyor ya da bilinenlerin çoğu yanlış.
Bu konuda yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye’de sürücüler kış lastiklerinin pahalı olduğuna inanıyor, estetikten uzak ve gereksiz buluyor. Oysa gerçekler bundan çok farklı. Öncelikle karda, buz ve yağmurda güvenli sürüş ve emniyetli fren mesafesi için kış lastiğinin gerekli olduğu artık kabul edilmeli.
Pek çoğumuzun gerekli önemi vermediği lastikler, aslında otomobilin ilerlemesini ve durmasını sağlayan en önemli parçalardan biri. Bu kadar önemli görevleri olan lastikler pek çok parça ve kimyasal malzemenin birleşiminden oluşan karmaşık bir yapıya sahip. Lastikler otomobillerin yola tutunmasını sağlayan en önemli unsur. Her biri bir elin avuç içi kadar alanla yere temas ettiği için taşıdıkları yük ve sorumluluk, bizim de onlara özen göstermemizi gerektiriyor.
Lastiklerin asıl görevi, otomobilin tüm ağırlığını taşırken aynı zamanda motorun gücünü, sürtünme etkisiyle farklı zemin koşulundaki yola aktarıyor. Lastiğin basit tanımını şu şekilde yapmak mümkündür; otomobili hareket ettiren içi hava dolu halkalar. Yavaşlarken fren gücünü, hızlanırken çekiş gücünü ve virajlarda da direksiyon kontrolünü zemine ileterek sürüş güvenliğinde en büyük rolü oynarlar. İçinde bulunan hava basıncıyla da yoldaki darbelerin bir kısmını emerek sürüş konforuna katkı sağlarlar.
ZEMİNE TEK TEMAS NOKTASI
Modern lastiklerden, yola tutunma ve darbe emişin yanı sıra yüksek yuvarlanma ve ses konforu da bekleniyor. Fakat bir lastiğin bütün bu özellikleri birden karşılaması imkansız. Çünkü yüksek konfor seviyesi için düşük yuvarlanma direnci gerekiyor, bu da daha az yol tutuş anlamına geliyor. Bir viraja girerken, fren yaparken ya da hızlanırken her türlü zemin koşulunda, sürekli yük altında kalan lastiklerin de kullanım amaçlarına göre çeşitleri bulunuyor.
Yağmur, kar, buz gibi kaygan zeminlerde sürtünme katsayısı normale göre daha az olduğu için otomobilin zemine tek temas noktası olan lastiklerin önemi artıyor. Bu noktada silika teknolojisi ile üretilen kış lastikleri devreye giriyor. Silikanın en önemli özelliği ıslak ve karlı zeminlerde yol tutuşu artırmasıdır. Kış lastiklerinin desenlerinde diğer lastiklerde olduğundan daha fazla kılcal kanal bulunur. Bu da karlı zeminlerde daha etkili kavrama ve tutuş sunarak direksiyon hakimiyeti ve fren emniyeti verir.
Kuzey ülkelerinde daha çok kullanılan çivili kış lastik tipleri de vardır. Kış lastikleri en etkili performanslarını +7 C derecenin altında gösterirler. Normal lastiklerin sertleşip, tutunma kaybı yaşadığı bu sıcaklık şartlarında kış lastikleri özel hamurları sayesinde esnek kalmakta ve serleşmemekte. Ancak kış lastiklerinin yaz şartlarında kullanılması durumunda çok hızlı aşınmaktadır. İdeali her otomobilin bir takım kış, bir takım da yaz lastiği olmasıdır.
KIŞ LASTİKLERİ PAHALI MI
Kış şartları Türkiye’de de sürücüleri zorluyor. Ülkemizde de kazaların nedenleri arasında yağmur, kar ve buz üst sıralarda yer alıyor. Ancak mevsim şartları ne olursa olsun Türkiye’de kış lastiği yasal olarak zorunluluk olmadığı gibi, kış lastiği kavramı henüz çok az biliniyor ya da bilinenlerin çoğu yanlış. Bu konuda yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye’de sürücüler kış lastiklerinin pahalı olduğuna inanıyor, estetikten uzak ve gereksiz buluyor. Oysa gerçekler bundan çok farklı. Öncelikle karda ve buzda güvenli sürüş ve emniyetli fren mesafesi için kış lastiğinin gerekli, hatta mecburi olduğu artık kabul edilmeli.
Kış lastiklerinin pahalı olduğu inancına gelince... Uzmanlar kış lastiklerinin sürücüye maliyetinin yaz lastiklerinden daha pahalı olmadığını çok net olarak açıklıyor. Kış şartlarında yaz lastiği yerine, dayanıklı ve uzun ömürlü kış lastiklerinin tasarruf sağladığını bile söylemek mümkün, kazaların yaratacağı maddi ve manevi zararlar da dikkate alındığında kış lastiklerinin pahalı olmadığı ortaya çıkacaktır. Bunun yanında, sadece yaz lastiği kullanan bir sürücünün iki yılda bir lastiklerini yenilediğini varsayarsak, aynı sürücünün yaz ve kış lastiklerini dönüşümlü olarak kullandığı durumda lastiklerini daha uzun periyotta değiştireceğini ve böylece yaz lastiklerinde ekonomi sağlayacağını da akılda bulundurmak gerekli.
Ayrıca, inanılanın aksine bu lastiklerle kış şartlarına uygun şekilde hız yapmak da mümkün. Ve son olarak, model ve desenleri açısından bakıldığında kış lastiklerinin de estetik olduğu söylenebilir. Özel polimer karışımlı hamur yapısı kadar kış yol şartlarına uyumlu özel estetik desenleri de kış lastiklerine yüksek denge ve daha iyi yol hakimiyeti sağlamaktadır. Hamuru ve desenleri sayesinde ıslak zeminde daha hızlı su tahliyesi sağlayarak yola tutunabilmektedir. Kış lastiklerinin kompakt otomobillerde düşük ses seviyesine sahip olduğu da yine yapılan testlerle kanıtlamış bir gerçek.
Satışlar durma noktasına geldi
Neredeyse aralık ayı bitiyor ama havalar bir türlü soğumuyor. Hem büyük kentlerde hem de kırsal kesimde hayatı zorlaştıran kışın hala yüzünü göstermemesi pek çoğumuzu memnun etse de, uzadıkça uzayan pastırma yazı Türkiye’yi olumsuz etkiliyor. Hava sıcaklığı yağışların gecikmesine dolayısıyla barajlardaki su seviyesinin önemli oranda azalmasına neden oldu. Güzel havalar sadece barajları değil, ekonomiyi de etkiledi. Türkiye’de tekstil, turizm ve otomotiv gibi bir çok sektörü sıkıntıya soktu. Lastik sektörü de değişen iklimlerden nasibini aldı. Türkiye’de kış lastiği satışları durma noktasına geldi. Çünkü Türk tüketicisi, kar yağmadan veya yolda kalmadan yani zorluk çekmeden kış lastiği satın almıyor. Bu yıl kışa girmeden havaların birden soğuması ve az da olsa kar yağması nedeniyle ekim ayında kış lastiği satışlarının ciddi oranda artması da bunu doğruluyor. Kasım-aralık aylarında talepte ikinci dalgayı bekleyen lastik satıcıları, havaların mevsim normallerinin üstünde seyretmesiyle umduklarını bulamadı. Talebin azalmasıyla birlikte, kış lastiği fiyatlarında da indirimler başladı. Ancak, buna rağmen Türkiye’de kış lastiği pazarı geçen yıla göre yüzde 40 arttığı belirtiliyor. Sektör yetkilileri, bu artışı operasyonel kiralama şirketlerinin bu yıl kiralama yaptıkları araçlara kış lastiği taktırmasına bağlıyorlar. Türkiye’de 70 bin civarında kiralık araç bulunuyor.
Kış lastiği güvenlik için vazgeçilmez
Yaz lastiklerinin kış aylarında kullanılması, bu lastiklerin zamanından önce kullanım ömrünü tamamlamasına ve güvenlik performansının kaybına neden olur. Bunun çok açık bir nedeni var; hava sıcaklıkları +7 C derecenin altına düştüğünde yaz lastiklerinde kullanılan lastik bileşenleri aşırı sertleşir ve yola daha az tutunmaya başlar. Sadece güvenlik anlamında bile ilk don-kırağı düşmeden kış lastiklerine geçmek en doğru karardır. Düşük sıcaklıklarda, sadece kış lastikleri özel bileşenleri ile tüm sürüş koşullarında mükemmel kavramayı garanti edebilir. Bu nedenle de kış lastiklerinin kullanılması sürücü ve sürüş güvenliği açısından büyük bir önem arz eder. İşte kış lastiği kullanmanız için 7 önemli neden:
7 HAYATİ NEDEN
Isı +7 C derece civarında seyrettiği zaman, yaz lastikleri sertleşmeye başlar ve kayar. Sertleşen lastik parça koparmaya başlar ve yeri kavrama yeteneğini kaybeder.
Kış lastiklerinin kavrama ve yola tutunma özellikleri sadece karda ve buzda değil, ısının +7 C derece ve altına düştüğü kuru zeminlerde de devreye girer.
Kış aylarında kaza yapma riski yaz aylarına göre 6 kat daha fazladır (özellikle hatalı lastik seçimlerinde).
Karla kaplı bir zeminde, kış lastikleriyle 50 km/s hızla seyreden bir aracın fren mesafesi 35 metre iken, yaz lastikleriyle bu mesafe 43 metreye çıkar. (Yaşam ve ölüm arasında santimetrelerin ne kadar önemli olduğunu unutmayın!)
Buzlu bir zeminde, 30 km/s ile giden ve kış lastiği takan bir aracın fren mesafesi 57 metredir. Yaz lastikleriyle ise bu mesafe 68 metreye kadar uzuyor.
Kış lastiklerinin yivlerinin derin olması nedeniyle, karlı ve buzlu yollarda aracınızın hem çekiş gücü artar, hem de frenleme esnasında yukarıdaki maddelerde anlatılan farkları yaratır. Güvenilir bir kavrama ve hızlanma elde edersiniz.