Kanserde kök hücre için zamana ihtiyaç var

Kanserin kesin bir tedavisinden hâlâ sözedemiyoruz? Sizce önümüzdeki yıllarda bilim bunu başaracak mı?
- Kanser tedavisiyle ilgili araştırmalar kedi-fare oyunu gibi devam ediyor. Bazı kanserler bir şekilde tedavi edilebiliyor. Örneğin meme kanseri olmuş, hatta metastas yapmış hastaları iyileştiriyoruz, nüksediyor yine tedavi ediyoruz. Testis, prostat, kolon kanserlerinde tekrarlasa da tedavi imkanı var. Pankreas ve akciğer kanserinde bu imkan daha az. Ama gün geçtikçe kanser vakalarının daha çok tedavi edilebileceğine inanıyorum.
Kök hücre çalışmalarına umutları bağladık ama yavaş ilerliyor. Neden?
- Kök hücre tedavisi için çok erken. Kök hücreleri çok iyi tanımıyoruz. Kan hücrelerini iyi biliyor ve kullanıyoruz. Kolon ve beyin kök hücrelerini henüz çok iyi bilmesek de anlıyoruz. Bunun dışındakileri fazla tanımıyoruz. Aslına bakarsanız kanser hücresi de bir kök hücre. Üstelik diğer kök hücrelerin sahip olmadığı bir özelliğe sahip: Kendi çoğaltıyor. Durmadan büyümeye devam ediyor.
Bu süreci tıkayan başka hangi karanlık noktalar var?
- Aslında sorun kök hücrelerin büyümesi değil. Büyümeyi durduramamız. Elimizi kestiğimizde, derideki hücreler o yarayı iyileştirebiliyor ve iyileştirdikten sonra da duruyor. Durmaları gerektiğini nereden biliyor, nasıl duruyorlar bunu öğrenmeye çalışıyoruz. Kök hücre kaynağı biz insanlar nasıl dallanmıyor, budaklanmıyoruz? Laboratuvarımda farelerle yaptığmız çalışmalarda kanın artmasını sağladık. Ama farelerin hepsi kansere yakalandı. Bu ağır bir bedel.

ŞEKER VÜCUDUN PARA BİRİMİ

Kansere en sık yol açan ‘mahşerin beş atlısı’ nedir sizce?
- Yaşlanma kanser riskini artıran faktörlerin başında yer alıyor. Tabii ki bundan kaçınamayız. Ama kaçınabileceklerimiz arasında ilk sırada sigara yer alıyor. İkinci sırada yanlış beslenme alışkanlıkları var. Bunu endüstriyel kirleticiler, obezite izliyor.
Kansere karşı bir sürü sebze-meyve neredeyse reçete ediliyor. Sizce böyle bir mucizevi etki var mı?
- Keşke öyle sebze-meyveler olsa, ben de onları yerdim! Beslenme rejimini değiştirerek, dışarıdan eksra vitamin, mineral vs. almanın o kadar da etkili olmadığını gösteren araştırmalar var.
Kanser tanısı konan pek çok hasta şekerden şiddetle kaçıyor. Şeker kanser metabolizması üzerinde bu kadar etkili mi?
- Bence değil. Bütün hücrelerin şekere ihtiyacı var. Şeker vücudun para birimidir. Bununla hücreler enerji toplar ve yaşama devam eder. Kanser hücrelerinin şekeri farklı şekilde kullandığını biliyoruz ama şekerden vazgeçin, kanserden kurtulursunuz diyemem. Glikoz (şeker) aslında vücutta çok. Şeker olmadan hayatın devam etmesi sözkonusu değil.