Kanser aşısının mucidi aşıyı anlattı

Kanser aşısı ve kanser ile ilgili olarak hürriyet.com.tr'ye özel açıklamalarda bulunan Monzon, akciğer kanseri aşısıyla T hücrelerini harekete geçirerek hastanın ömrünü uzattıklarını ve bağışıklık sistemini güçlendirdiklerini söyledi. Ünlü bilim adamı, aşının kanserin kesin bir tedavisi olmadığını ve kanserin hiçbir zaman ortadan kalkacağına inanmadığını ancak ilerleyen zamanlarda daha kolay kontrol edileceğini açıkladı.

AR-EL Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ergül Berber’in ve öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Özlem Yalçın Çapan, Yrd. Doç. Dr. Barış Binay ile Yrd. Doç. Dr. Şirin Korulu Koç’un rehberliğinde Gen-Arel Öğrenci Kulübü’nün düzenlediği uluslararası çalıştaya, çok sayıda bilim adamı da katıldı. İşte Dr. Kalet Leon Monzon’un kanser aşısı ile ilgili açıklamaları:

Kanserde genetiğin rolü nedir? Genetik mi yoksa yaşam tarzı mı daha önemli?

Aslında ikisinin de birleşimi diyebiliriz. Birkaç kanser türünde gen doğrudan hastalıkla ilişkilendiriliyor. Ama bu bahsettiğim az sayıda kanser türü. Kanserlerin çoğunda dışarıdan aldığımız kanserojenlerin, yaşam biçiminin, sigaranın çok daha etkin olduğunu görüyoruz. Kanserojenler genlerde bazı mutasyonlara yol açıyor.

“KANSER İÇİN EVRENSEL BİR AŞI YOK AMA AKCİĞER KANSERİ İÇİN BİR AŞI KULLANIYORUZ”

Kanser çok fazla alt türü olan bir hastalık ve siz tedavide akciğer kanseri aşısı kullanıyorsunuz. Bu kadar farklı türü olan bir hastalıkta aşı tedavisi ne kadar faydalı ve işlevli?

Kanser için evrensel bir aşı yok. ABD'de prostat kanserine karşı tescilli bir aşı var ve bu FDA'dan onay almış ilk tescilli aşı. Bizim ise Küba ve Arjantin'de kullandığımız tescilli bir aşı var. Şu anda akciğer kanseri üzerine testleri yapılmış durumda. Kolon ve meme kanseri ile ilgili de çalışmalar mevcut. Ancak klinik sonuçlarını henüz almadık.

“KANSER HİÇ BİTMEYECEK AMA BAŞ ETMEYİ ÖĞRENECEĞİZ”

Bilim ve tıp o kadar ilerledi ki artık insan klonlamak bile mümkünken kanserin tedavisi neden hala bulunamadı? Sizce nedeni nedir?

Şu anda kanseri ortadan kaldıran bir tedavi yok. Ancak 1970'lerle kıyaslandığında sağkalım oranları hep artıyor. Bunun sebebi de farklı tedavi türlerinin kombinasyonu. Sadece çok erken aşamada teşhis edilirse ameliyat yoluyla tedavisi yapılabiliyor.

Modern tıp kanseri tedavi etmek üzerine kurulu. Peki kanseri önlemek için neler yapılabilir?

Aslında yaptığımız çok şey var. Prostat kanserinde mesela çok erken teşhis koyabiliyorsunuz, tedavisini yapabiliyorsunuz. Meme kanserinde de öyle. Erken teşhis en etkin tedavi şu anda. Çünkü erken teşhis edebildiğinizde ameliyat gerçekten tedavi edici olabiliyor. Sigara içmeyebilirsiniz. Bunun gibi kontrol edilebilir şeyler var. Şahsi görüşüm faktörleri azaltabilirsiniz ama hiçbir zaman tamamen ortadan kaldıramayacağız.

KANSER AŞISI BAĞIŞIKLIK HÜCRELERİNİ HAREKETE GEÇİRİYOR

Sizin kullandığınız akciğer kanseri aşısı kanserden sonra uygulanıyor ancak bizim bildiğimiz aşılar hasta olmadan önce vücutta antikor oluşturması için yapılır. Peki hastalık olduktan sonra uygulanan bu aşının manığı nedir?

Bu terapötik bir aşı ve bu aşının da mantığı aslında çok farklı değil. Terapötik aşıda siz T hücrelerinizi, bağışıklık hücrelerinizi harekete geçiriyorsunuz. Bunlarla tümör hücreleri yok ediliyor. Önleyici aşıdan farkı ise önleyici aşıda hasta olmadan önce yapıyorsunuz ki vücutta bir hafıza oluştursun yani antikor üreterek savaşıyor. Bunda ise yapmaya çalıştığınız şey ya bağışıklık sistemini güçlendirmeye çalışmak ya da vücudun tümör hücrelerine karşı yeni bir cevap vermesini sağlamak.

İnsanların artık yaşam süresi uzadı ortalama olarak ama çok fazla hastalık arttı. Kaliteli bir yaşam yok aslında. Bu metabolik hastalıkların, enfeksiyonların ve kanser gibi hastalıkların artmasının sebebi modern yaşam tarzı mı?

Aslında bir sebebi insanların daha uzun yaşaması. Mesela kanser yaşlı hastalığıdır. Mutasyonların akümülasyonu arttığı için artıyor hastalıklar da ölüm de. Bunun bir sebebi de diğer hastalıkların eskiye oranla daha iyi tedavi edilmesi. Mesela kardiyovasküler hastalıkları daha iyi tedavi ediliyor artık bu yüzden insanlar daha zor tedavi edilen diğer hastalıklardan ölüyor.

“BEYNİMİZ HALA ORMANDA YAŞAYAN ATALARIMIZA GÖRE CEVAP VERİYOR”

Son 50 yılda insanların yaşam şekli de değişti. Spor yapmıyoruz, stres de önemli, yaşam şekli çok farklı, modern hayat, şehirlerde insanlar sürekli acele ediyor. Mesela genlerimiz hala çok uzun yıllar önce ormanda yaşayan atalarımıza göre cevap veriyor. Belki kansere sebep olan bu genlerin verdiği cevaplardır.
Mesela stresle yükselen kortizol hormonu gibi hormonlar da çok etkili. Farklı hormonların seviyesi yükseldiğinde bu bağışıklık sistemini etkiliyor ve genleri etkiliyor.

Karbonhidratlar için ne söylüyorsunuz. İşlenmiş gıdalar, yüksek karbonhidratlı gıdaların tehlikesinden bahsediliyor? Ne diyeceksiniz?

Aslında bilmek zor. Pek çok insan söylüyor ama bilimsel olarak kanıtlanan farklı. Açık bir kanıta bakacak olursak sigara kesin olarak kanseri artırıyor. Asbest gibi içerikler kanserojen. Ama beslenme konusu çok karışık ve benim uzman olmadığım bir konu. Zeytinyağı en iyi yağ diye ben de duyuyorum ama yaşam şeklimiz o kadar hızlı değişti ki belki farklı şeylerin bir karışımı olarak karşımıza çıkıyor. Tek tek tüm faktörleri belirlemek çok zor.

Erken teşhis yaptığımız hasta sayısı artacak, kanserin son aşamasında yakaladığımız hastalar da olmaya devam edecek. Kanser olacak ama farklı tedavi kombinasyonlarıyla onu yönetilebilir kılacaksınız. Ve o kişinin yaşam beklentisi normal bir bireyin yaşam beklentisiyle aynı süreye kavuşacak.

Yani grip gibi vücudumuza yerleşecek ama tedavisi o kadar zor olmayacak mı?

Diyabet, hipertansiyon gibi şeyleri de tedavi etmiyorsunuz aslında yönetiyorsunuz.

Peki, şeker için ne söyleyeceksiniz? Şekerin de kanser hücrelerini beslediği söyleniyor.

Şeker, kanser hücrelerini besliyor doğru. Ama sağlıklı hücreleri de besliyor. Yani çalışmalarla bu iki hücrenin çalışma mekanizması anlaşılmaya çalışılıyor. Şekeri tamamen çıkaramazsınız çünkü normal hücreler için de gerekli ama doğal, işlenmemiş şeker olması ve miktarının az olmasını öneririm.

“LİMON KANSERE ÇARE OLACAK MI?”

Son zamanlarda limonun kanser üzerindeki olumlu etkisine dair dolaşan bazı bilgiler var. Bunlar şehir efsanesi midir yoksa gerçekten tümörü yok etmede etkili midir?

Ben limonu çok severim. Antioksidandır. C vitamini ile kanser arasındaki ilişkiyi inceleyen bilimsel çalışmalar var ama benim son okuduğum çalışmaya göre C vitamini ile kanser arasında doğrudan bir ilişki yok.