A.A
Oluşturulma Tarihi: Aralık 17, 2010 12:17
Eklem içi kanamaların yol açtığı el ve ayaklarındaki şekil bozuklukları nedeniyle eve kapanmak zorunda kalan hemofili hastaları artık daha aktif bir yaşam sürebilecek.
Cerrahi operasyona gerek kalmadan basit bir işlemle eklem içine uygulanan radyoaktif madde sayesinde, hastalarda eklem harabiyeti gelişmeden önlenebiliyor. Türkiye'de İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde uygulanan “Radyoaktif sinovektomi” yöntemi, Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerde sadece Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesinde yapılabiliyor.
Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde görevli hematoloji uzmanı Doç. Dr. Bülent Alioğlu, ortopedi ve travmatoloji uzmanı Doç. Dr. M. Hakan Özsoy ve nükleer tıp uzmanı Gökhan Koca tarafından bugüne kadar 50'den fazla kez uygulanan yöntem, önde gelen tıp dergilerinden Haemophilia'da “Ankara Deneyimi” olarak yayımlandı.
Hemofililerin yaklaşık yüzde 85'inde eklem içi kanamaların az veya çok şikayete neden olduğunu, bu kanamaların zaman içinde el, ayak, parmak gibi uzuvlarda şekil bozukluklarına yol açtığını anlatan Doç. Dr. Bülent Alioğlu, şu bilgileri aktardı:
“Eklem içinde tekrarlayan kanamalar nedeniyle burada sıvı üreten ve kayganlığı sağlayan sinovyum dokusunun büyümesi, kalınlaşıp kırılganlaşması sonucu, eklemlerde şekil bozukluğuna bağlı hareket kısıtlılığı meydana geliyor. Bu durum hastada bir kısır döngü yaratıyor. Yani doku büyüdükçe kanama oluyor, kanama oldukça doku büyüyor ve böylece hastanın durumu gitgide daha da kötüye gidiyor.”
Gelişmiş ülkelerde kanın pıhtılaşmasını sağlayan faktör maddesi hastalara daha erken evrede verildiği için tekrarlayan eklem kanamaları görülmediğini, böylece buna bağlı eklem hasarları oluşmadığını anlatan Alioğlu, ancak Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde bu madde daha ileri evrede verildiği için eklem içi kanamalar ortaya çıkabildiğini söyledi.
Beta ışınıyla katman harap ediliyor
Hemofili hastalarının eklemlerinde oluşan bu tür sorunların özel fizyoterapi seansları ya da cerrahi müdahalelerle çözülmeye çalışıldığını, ancak bu tür cerrahi işlemlerin hastalarda kalıcı sorunlara neden olabildiğini ifade eden Alioğlu, uyguladıkları “Radyoaktif sinovektomi” yönteminde ise bu tür risklerin olmadığını bildirdi.
Bu işlemin hematoloji, nükler tıp ve ortopedi uzmanlarının yer aldığı bir ekip tarafından uygulanmasının şart olduğunu vurgulayan Alioğlu, “Radyoaktif sinovektomi” yöntemiyle ilgili şu açıklamalarda bulundu:
“Hastanın eklemlerinde tekrarlayan kanamalar nedeniyle oluşan ve şekil bozukluğuna yol açan sinovyum denilen tabaka, yaygın tedavide ya cerrahi işlemle kazanıyor ya da deride küçük delikler açılarak bu madde dışarıya çıkarılıyor. Radyoaktif sinovektomi da ise cerrahi müdahaleye gerek kalmadan lokal anestezi yapılarak eklem içine enjeksiyonla radyoaktif madde veriyoruz. Çocuklarda ise hafif bir anestezi yapılması gerekiyor. Bu radyoaktif madde beta ışınları salarak eklem içinde biriken sinovyum tabakasını harap ediyor. Harabiyet oluşan bu madde daha sonra eklem sıvısına karışarak kendi kendini yok ediyor. Ameliyathane şartlarında görüntüleme cihazlarıyla gerçekleştirilen işlemin uygulandığı eklem alçıya alınıyor ve 3 gün boyunca dinlendiriliyor. Böylece hastada tekrarlayan eklem içi kanamalar ve buna bağlı şekil bozuklukların önüne geçilebiliyor.”
Bu işlemin özellikle çocuk hastalarda büyük yararlar sağladığına işaret eden Alioğlu, bu yaştaki hastalarda hem faktör ihtiyacının azaldığını, hem de okula devamsızlıkların büyük oranda azaldığını söyledi. İşlemin maliyetinin de yaygın tedaviye oranla son derece düşük olduğunu vurgulayan Alioğlu, “Bir kez uygulanan radyoaktif sinovektominin maliyeti bir kez faktör verilmesiyle aynı” dedi.
Hemofili hastalarından 6 ay içinde aynı ekleminde 3 veya daha fazla kanama meydana gelenlerle 2 ay içinde tedaviye rağmen sonuç alınamayanlarda bu işlemin yapılmasının gerekli olduğunu kaydeden Alioğlu, işlemin, verilen toplam radyoaktif maddenin belirli bir dozu aşmaması kaydıyla aynı anda farklı eklemlere uygulanabileceğini belirtti.
Dirsek, diz, ayak ve el bileği, kalça omuz gibi eklemlerde uygulama yapılabileceğini kaydeden Alioğlu, “Bu işlemin yapıldığı çocuklar rahat bir hayat sürebiliyor, okula devamsızlık sorunları da ortadan kalkıyor” ifadesini kullandı.
Kanamalar en aza iniyor
“Radyoaktif sinovektomi” uygulayan ekipteki ortopedi ve travmatoloji uzmanı Doç. Dr. M. Hakan Özsoy da yöntemin hemofili hastalarındaki eklem içi kanamaları en aza indirdiğini bildirdi. Cerrahi müdahalede hastaların hastanede yatış süresinin uzun olduğunu, bu yöntemin ise hem riskinin hem de maliyetinin düşük olduğunu anlatan Özsoy, “Hemofili hastalarına ağır ve hareketli sporları önermiyoruz. Normal bir kişiye oranla daha stabil yaşamaları lazım. Ama bu işlemi uyguladığımız hastalarımız nisbeten daha aktif bir yaşam sürebiliyor” şeklinde konuştu.
Ekipteki nükleer tıp uzmanı Gökhan Koca ise işlemin uygulanacağı ekleme göre radyoaktif madde seçtiklerini belirterek, “Bu radyoaktif maddeler beta ışınları salıyor ve eklem içinde kanamaya bağlı oluşan sinovyum tabakasını parçalıyor. İşlemde radyoaktif madde kullanılmasında bugüne kadar bir risk görülmemiş” bilgisini verdi.