Kan bağışında üç ilginç soru
Güncelleme Tarihi:
Mesude ERŞAN
Oluşturulma Tarihi: Ekim 06, 2004 02:00
Son bir yıl içinde cinsel yolla bulaşan (AIDS, frengi, bel soğukluğu vb.) hastalığa sahip kimselerle cinsel temasınız oldu mu? Son bir yıl içinde para, uyuşturucu ya da başka şeyler karşılığı seks yapan kimselerle cinsel temasınız oldu mu? Bugüne kadar homoseksüel biriyle veya son bir yıl içinde para karşılığı cinsel ilişki yaşadınız mı?
Kan bağışı sırasında sorulan sorular, uluslararası uygulamanın bir parçası ve temel amaç, riskli kanın dağılımını engellemek. Çünkü AIDS, hepatit B ve frengi gibi hastalıklar kan yoluyla bulaşıyor. Bu nedenle, kan bağışı yapanların beyanları önem taşıyor.
Geçtiğimiz günlerde Prof.Dr. Ali Atıf Bir’in köşesinde yer alan ‘Cuma İtirafı’na yazan 22 yaşındaki genç erkek, kan vermek için gittiği hastanede doldurması istenen formdan öfkeyle söze diyordu. ‘Son bir yılda eşinizden hariç biriyle seks yaptınız mı?’ sorusunu, ‘yapmadığı bir şeyden ötürü ayıplanacağı’ düşüncesiyle kızan okur, ‘yaptım’ yanıtı verdiğini ve bunun üzerine de kanının kabul edilmediğini yazıyordu.
Türkiye’deki kan bankalarında da benzer sorular soruluyor: ‘Son bir yıl içinde cinsel yolla bulaşabilen (AIDS, frengi, bel soğukluğu vb.) hastalığa sahip kimselerle cinsel temasınız oldu mu?’, ‘Son bir yıl içinde para, uyuşturucu ya da başka şeyler karşılığı seks yapan kimselerle cinsel temasınız oldu mu?’, ‘Bugüne kadar homoseksüel biriyle veya son bir yıl içinde para karşılığı cinsel ilişki yaşadınız mı?’ gibi bir veya birden fazla soruya yanıt vermeleri isteniyor. Amaç, kızgın okurunun zannettiği gibi ahlaki yargılama değil. Tersine o okuru bile kan bağışı yoluyla geçebilecek hastalıklardan korumak. Çünkü özelllikle AIDS, hepatit B ve C, frengi (sifilis), bel soğukluğu gibi hastalıklar kan nakli yoluyla kolayca bulaşıyor. Kanlar verilmeden test yapılsa da ‘pencere dönemi’ denilen süreçte, eğer kan vericisi hastalık kapmışsa bu tespit edilemiyor. Bu yüzden kan bağışı yapanların beyanları önem taşıyor. Aslında kan bankaları imzalattıkları formlardaki sorularla vicdani bir hatırlatma yapıyor. ‘Riskli bir davranışta bulunduysanız kan vermeyin!’
Florence Nigtingale Hastanesi Kan Bankası Direktörü Dr. Aydın Aydınlı, ‘Biz formumuzu Amerikan Kan Bankaları Birliği, Amerikan Gıda ve İlaç Ensitüsü, Türkiye Kan Merkezleri ve Tansfüzyon Derneği’nin ‘donör bilgi formları’nı esas alarak hazırladık. Kan sınır tanımayan bir ürün. Bu nedenle bütün dünyada aynı sorular sorulur. Formu yanıtlamak istemeyenler üniteyi terkedebilir. Hiçbir şey söylemek zorunda değil’ dedi.
Kan Merkezleri ve Transfüsyon Derneği 2’nci Başkanı Dr. Ramazan Uluhan da, Avrupa’daki pek çok kan bankasında aynı uygulamanın bulunduğunu söyledi.
Geçtiğimiz günlerde Prof.Dr. Ali Atıf Bir’in köşesinde yer alan ‘Cuma İtirafı’na yazan 22 yaşındaki genç erkek, kan vermek için gittiği hastanede doldurması istenen formdan öfkeyle söze diyordu. ‘Son bir yılda eşinizden hariç biriyle seks yaptınız mı?’ sorusunu, ‘yapmadığı bir şeyden ötürü ayıplanacağı’ düşüncesiyle kızan okur, ‘yaptım’ yanıtı verdiğini ve bunun üzerine de kanının kabul edilmediğini yazıyordu.
Türkiye’deki kan bankalarında da benzer sorular soruluyor: ‘Son bir yıl içinde cinsel yolla bulaşabilen (AIDS, frengi, bel soğukluğu vb.) hastalığa sahip kimselerle cinsel temasınız oldu mu?’, ‘Son bir yıl içinde para, uyuşturucu ya da başka şeyler karşılığı seks yapan kimselerle cinsel temasınız oldu mu?’, ‘Bugüne kadar homoseksüel biriyle veya son bir yıl içinde para karşılığı cinsel ilişki yaşadınız mı?’ gibi bir veya birden fazla soruya yanıt vermeleri isteniyor. Amaç, kızgın okurunun zannettiği gibi ahlaki yargılama değil. Tersine o okuru bile kan bağışı yoluyla geçebilecek hastalıklardan korumak. Çünkü özelllikle AIDS, hepatit B ve C, frengi (sifilis), bel soğukluğu gibi hastalıklar kan nakli yoluyla kolayca bulaşıyor. Kanlar verilmeden test yapılsa da ‘pencere dönemi’ denilen süreçte, eğer kan vericisi hastalık kapmışsa bu tespit edilemiyor. Bu yüzden kan bağışı yapanların beyanları önem taşıyor. Aslında kan bankaları imzalattıkları formlardaki sorularla vicdani bir hatırlatma yapıyor. ‘Riskli bir davranışta bulunduysanız kan vermeyin!’
Florence Nigtingale Hastanesi Kan Bankası Direktörü Dr. Aydın Aydınlı, ‘Biz formumuzu Amerikan Kan Bankaları Birliği, Amerikan Gıda ve İlaç Ensitüsü, Türkiye Kan Merkezleri ve Tansfüzyon Derneği’nin ‘donör bilgi formları’nı esas alarak hazırladık. Kan sınır tanımayan bir ürün. Bu nedenle bütün dünyada aynı sorular sorulur. Formu yanıtlamak istemeyenler üniteyi terkedebilir. Hiçbir şey söylemek zorunda değil’ dedi.
Kan Merkezleri ve Transfüsyon Derneği 2’nci Başkanı Dr. Ramazan Uluhan da, Avrupa’daki pek çok kan bankasında aynı uygulamanın bulunduğunu söyledi.