KALBE DOLAN UNUTULMAZ O Ä°LK BAKIÅžTAN GÜNÜMÜZE:KALP CERRAHÄ°SÄ°NÄ°N KISA TARÄ°HÇESÄ°-2 Geçen hafta baÅŸladığımız tarih yolculuÄŸumuza bu kez Türkiye merkezli devam

KALBE DOLAN UNUTULMAZ O Ä°LK BAKIÅžTAN GÃœNÃœMÃœZE:KALP CERRAHÄ°SÄ°NÄ°N KISA TARÄ°HÇESÄ°-2 Geçen hafta baÅŸladığımız tarih yolculuÄŸumuza bu kez Türkiye merkezli devam ediyoruz. Hani bendeniz de iÅŸin içinde olduÄŸum için söylemiyorum ama ülkemiz de kalp cerrahisi konusunda dünyadaki bütün yenilikleri ve uygulamaları çok yakından takip etmiÅŸ ve asla geri kalmamıştır. Yine de aynı baÅŸarının edebiyat ve sinema alanlarında yakalanamamış olması düşündürücüdür. Maalesef bütün Türk filmlerinde yer alan doktorlar bir kere cerrah deÄŸildir. Hep eve gelir ve kanser teÅŸhisi koyarlar, sonra da tedavi için yurtdışına gönderirler. Trafik kazalarında ise hastaların bir tek gözleri zarar görür. Hastanedeki mevcut dahiliye doktoru eli deÄŸmiÅŸken iÅŸ uzamasın diye hemen ameliyathaneyi hazırlatıp bir göz nakli de attırıverir. Edebi alanda ise doktor doktordur. Ne iÅŸ yaptığı önemli deÄŸildir. Zaten doktor dediÄŸin her iÅŸi becerir. Doktorlar saÄŸolsunlar anonim müzisyenler tarafından biraz olsun onore edilerek durumu kurtarabilmiÅŸler ve 'canım cicim doktor' gibi mertebeleri yakalayabilmiÅŸlerdir. Dolayısıyla bu aymazlık içinde ülkemizde sanat alanında tarihi önemi olan bir kalp cerrahı motifi bulmak kolay olmayacaktır. Zaten Türkiye'nin bütün kalp cerrahisi geçmiÅŸi 40-45 yılı bulmaktadır. Ä°lk adımlar 1953 ve 1954 yıllarında Ä°stanbul'da Dr. Nihat Dorken ve Fahri Arel; Ankara'da Dr. Hilmi Akın öncülüğünde daralan kalp kapaklarının geniÅŸletilmesi ameliyatları ile atıldı. Ä°lk kalp-akciÄŸer makinesini kullanarak ameliyat (açık kalp cerrahisi) ise 1960 yılı Aralık ayında Dr. TekdoÄŸan tarafından Hacettepe Ãœniversitesi Hastanesinde gerçekleÅŸtirildi. 1962 yılından sonra ameliyatlar düzenli olarak yapılmaya baÅŸlandı.Bu arada Ä°ngiliz doktorlar Wooler, Nixon ve Grimshow aralarına Dr. Siyami Ersek'i de alarak HaydarpaÅŸa Göğüs Cerrahisi Merkezinde 1963 yılı Nisan ayında açık kalp cerrahisi yapmaya baÅŸladılar. 1963 yılında ise Dr. Aytaç çocuklarda ilk kez doÄŸumsal kalp hastalığı ameliyatını gerçekleÅŸtirdi. 1967 yılında Dr. Christian Barnard ilk kalp nakli ameliyatını yaptıktan sadece bir yıl sonra Dr. Kemal Bayazıt Ankara Yüksek Ä°htisas Hastanesinde, 2 gün sonra da Dr. Siyami Ersek Ä°stanbul Göğüs Cerrahisi Merkezinde baÅŸarılı iki kalp nakli gerçekleÅŸtirdiler. 1974 yılı Åžubat ayında ise ülkemizdeki ilk koroner bypass ameliyatı Dr. Aydın Aytaç tarafından bir kadın hastada baÅŸarıyla uygulandı. Seri halde ve bol vakayla koroner bypass ameliyatları Dr. Bayazıt ile ivmelendi. Hemen üniversiteler de bu konuya el atarak kalp cerrahisinin yaygınlaÅŸmasında öncü oldular. Önceleri üç büyük ÅŸehirdeki tüm üniversitelerde açık kalp baÅŸarıyla uygulanmaya baÅŸladı. YetiÅŸmiÅŸ personel daha sonra yurt sathına yayılarak üniversiteler aracılığıyla hemen her ÅŸehirde iÅŸin baÅŸarılmasını saÄŸladılar. SaÄŸlık Bakanlığı'da açık kalp yapılan hastane sayısını arttırmaya baÅŸladı. SSK devreye girdi. Ardından özel hastaneler de bu atılıma dahil oldu. 2000'li yıllara yaklaşırken organ nakli konusu ülkemizde büyük aÅŸamalar kaydetti. Aynı vericiden deÄŸiÅŸik ÅŸehirlerdeki hastalara kalp, akciÄŸer, pankreas, karaciÄŸer, böbrek gibi organların süratle nakledilebilmesi baÅŸarısı, iyi organizasyon ve altyapı ile gerçekleÅŸebilecek bir düzeye yaklaÅŸabildiÄŸimizin kanıtları oldu. Ancak hala organ nakli konusunda kamuoyu yeterli olgunluk düzeyinde deÄŸil. Cerrahi ve ekipman olarak her ÅŸey baÅŸarılı organ nakilleri için fazlasıyla hazır olsa da verici bulmak ülkemizde maalesef çok zor oluyor. Varılan noktada bugün ülkemizde yılda yaklaşık 15 bin açık kalp ameliyatı gerçekleÅŸtirilmektedir. Üç büyük ÅŸehir yanısıra çevre iller de kalp cerrahisinin yayılmasında önemli atılımlar gerçekleÅŸtirmiÅŸtir. Bugün kesin olarak bilinmese de ülkemizde 80 civarında merkezde açık kalp cerrahisi yapılmaktadır. Yakın gelecekte bu sayının daha da artacağından şüphe yoktur. Bilhassa sigorta sisteminin izin vermesi nedeniyle özel hastanelerin de bu konuya el atmaları iÅŸin boyutlarını kökten deÄŸiÅŸtirmiÅŸtir. Kalp cerrahisinin fiyat ve maliyetlerinden de kısaca bahsetmek isteriz. Hiçbir saÄŸlık güvencesi olmayan kiÅŸi için bugün herhangi bir hastanede ameliyat 8 milyar T.L. civarına mal olmaktadır. Bu fiyat size fazla görünse de Amerika ve Avrupa'nın yarısı kadardır. Ancak devletimiz bu konuda sizi yaban ellere bırakmamaktadır. Halen SSK ve Emekli Sandığı için bir çok özel hastane de dahil olmak üzere paket anlaÅŸmalar vardır. Siz bir kuruÅŸ ödemeden ameliyatınızı olur ve gidersiniz. BaÄŸ-Kur ise sınırlı sayıda hastaneyle anlaÅŸmalıdır. Ameliyatınızı olur parayı öder ve sonra BaÄŸ-Kur'dan geri alırsınız (yani teorik olarak). YeÅŸil kartlı iseniz sadece Devlet Hastanelerinde ameliyat edilebilirsiniz. Bu paraların hepsinin kalp cerrahlarına gittiÄŸine sakın inanmayın. Onlar kalpleri insanlara yardım için çarpan ve gerekirse insanları eski saÄŸlıklarına kavuÅŸturmak için gece gündüz dinlemeyen ve devletin uygun gördüğü paraları maaÅŸ olarak alan insanlardır.Umarım çizmeye çalıştığımız tablo size ülkenizde de kalben güvende olduÄŸunuz hissiyatını yeteri kadar uyandırmıştır. Günlük yaÅŸamda artan stres faktörünün kebap usulü beslenme ile birleÅŸtiÄŸinde sizi bir Türk vatandaşı olarak gelecekte er ya da geç bir kalp cerrahıyla karşılaÅŸtıracağı yüksek olasılık gibi görünmektedir. Yine de müsterih olun; Polyannacılık gibi olacak ama, çaresi olan bir hastalığa yakalanmak ölümsüzlüğe yaklaÅŸtığımız bir çaÄŸda size zaman kazandıracaktır. SaÄŸlıcakla kalın.Dr. Serdar GÃœNAYDIN - 14 AÄŸustos 2000, Pazartesi Â