Kadınlar daha uzun yaşar
Güncelleme Tarihi:
Prof. Dr. Osman Müftüoğlu
Oluşturulma Tarihi: Mayıs 24, 2006 00:00
Okinawa kadınları, ortalama 85-87 yıl yaşıyor. Adada, 100 yaşını aşanların çoğu kadın. Dünya genelinde de, ortalama olarak kadınlar, erkeklerden daha uzun yaşarlar. Ama dünyanın en uzun yaşayan kadınları da, en uzun süre yaşam şansı olan kadınları da Okinawa’da.
Bunun en önemli sebebi, Okinawa kadınının hayatı hiç bırakmaması. Kaç yaşında olursa olsun, mutlaka bir meşgalesinin olması. İleri yaşlara kadar çalışması. Bu durum, kadının ömrünü uzattığı gibi toplum içindeki yerini de üste taşıyor. Okinawa’da kadınlar aynı zamanda ruhsal liderler. Saygı duyulan, el üstünde tutulan, sözü dinlenen kişiler, buralarda kadınlar.
Bir arkadaşım sormuştu yıllar önce, dul kadınlar, dul erkeklerden neden daha çoktur, diye. İstatistikler, ABD’de 65 yaş üzerindeki kadınların yarısının dul olduğunu gösteriyor. Bunda, erkeklerin kendilerinden daha küçük yaştaki kadınlarla evlenmelerinin de rolü var ama yaşam sürelerine bakıldığında fark daha net ortaya çıkıyor.
Kadınların erkeklerden daha uzun yaşadığı süre, ABD’de 7 yıl, Okinawa’da 8 yıl, Rusya’da 10 yıldan fazla. Bu fark, Hindistan’da 2 yıla kadar düşüyor. Bir ülkede yükselen hayat standartlarıyla ortalama yaşam süresi arttıkça, dul kadın sayısı da artıyor, aradaki fark açılıyor.
Kadınlar lehine belirgin olan bu farklılık, yakın zamana kadar biyolojik sanılıyordu. Ancak şimdi değişti. Sebebin, artık biyolojik olmaktan çok davranışsal nedenlerden kaynaklandığına inanılıyor. Kendilerine iyi bakan, sağlık kontrollerini düzenli yaptıran erkekler de kadınlar kadar yaşayabiliyor.
AZ STRES YAŞIYOR AFFEDİCİ OLUYORLAR
İşte kadın-erkek yaşam süresini oluşturan başlıca nedenler:
8 Kadınlar sağlık kontrollerini düzenli yaptırıyorlar. Her türlü sağlık sorununda mutlaka tıbbi yardım arıyorlar. Önerilen tıbbi çözümleri daha dikkatli uyguluyorlar. Koruyucu sağlık önerilerinde daha titizler. Sağlıklarını korumada da çok daha dikkatliler.
8 Hayatın streslerinden daha uzaklar. Karşılaştıklarında da strese pek takılıp kalmıyor, stresi bir sünger gibi içlerine çekmiyorlar.
8 Yaşama bakış açıları erkeklere oranla daha olumlu, yapıcı ve kabullenici. Beklemeyi, bu da geçer diyebilmeyi, unutmayı, düşmanlık, hiddet ve öfke duygularını bastırmayı daha iyi beceriyorlar.
8 İş ve trafik kazalarına daha az maruz kalıyorlar. İntihar, kavga, darp, yaralanma olayları kadınları daha az ilgilendiriyor.
8 Monogamik (tek eşli) cinsel yaşam eğilimliler. Bu, cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma olasılıklarını azaltıyor. Cinsel hastalıklardan korunmada da daha dikkatliler.
8 Manevi değerleri daha güçlü. İnançlarında erkeklere oranla daha samimiler.
8 Yaşadıkları çevre, aileleri ve çocukları ile daha fazla ilgililer. Çocuk sevgisi ve büyütme-yetiştirme savaşı onları daha güçlü yapıyor.
8 Daha affediciler. Hoşgörü düzeyleri daha yüksek.
8 Beslenmelerine, dinlenmelerine daha çok özen gösteriyorlar.
ERKEKLER KENDİNE BAKMA BECERİKSİZİ
Erkeklerin yukarıda sayılan özellikleri daha zayıf. Ufak tefek sorunları ya önemsemiyor, ya gizliyor ya da bahsetmeyi ayıp sayıyorlar. Hayata daha zayıf bağlarla tutunuyorlar. Hayattan beklentilerini ya bilmiyorlar ya da ciddiye almıyorlar.
Ayrıca hemen hepsi, tam bir, "kendine bakma beceriksizi". Yalnız yaşadıklarında ya da yalnız kaldıklarında bu çok açık görülüyor. Yeme-içme düzenleri bozuluyor, temizlikleri aksıyor, depresyon-intihar eğilimleri çoğalıyor, yaşlanmaları hızlanıyor.
Sonuçta, sayılan bütün bu farklar sonunda, dünyada yaşlı nüfus hızla artıyor ama özellikle yaşlı kadınların sayısı daha hızlı artıyor. Bu, Okinawa’da da, Amerika’da da böyle.
Kadınlar iyi ki var. Hem kendileri hem de erkekleri için!
BİR NOT
50 YAŞINDA BİR KADIN 90’INA ULAŞABİLİR
1900-2000 yılları arasındaki 100 yıllık sürede, insanın yaşam süresi beklentisi 40’lardan 70’lere çıktı. Bu müthiş bir sıçramadır ve modern tıbbın en büyük başarısıdır. Bugünden sonra her şey yolunda giderse kalp ve kanser sorunu olmayan 50 yaşında bir kadın, 90’lı yaşlara, 65 yaşındaki bir kadın 80’li yaşlara ulaşma şansına sahip. Dünya hızla yaşlanıyor ve yaşlanacak. Daha uzun yaşama isteği yanında sağlıklı ve kaliteli yaşlanma bilinci de artarak ivme kazanacak.
OKİNAWA KADINLARININ ÖZELLİKLERİ
1 Özgüvenleri çok fazla.
2 İleri yaşlara kadar çalışıyorlar. Ekonomik özgürlüklerine ilişkin bir kaygıları yok.
3 Evin idaresinde, düzeninde, çocukların yetiştirilmesi ve eğitilmesinde, aileye ilişkin kararlarda ön plandalar.
4 Manevi yönleri çok kuvvetli. Ruhsal alemle bağlantıyı kadınlar kuruyor. Topluma ruhsal liderlik yapıyorlar.
5 Pek azı Budist. Genelde bağımsızlar. Belirli bir dine değil, atalarına saygı, bağlılık ve inanç içindeler. Ortak dua ve ayinlerde kadın şamanlar ayinleri yönetiyor.
6 Ruhsal önder oluşları, yaşlandıkça güçlenmelerini, saygın bir önderlik rolü üstlenmelerini sağlıyor. Bu, benliklerine güç katıyor.
7 Mahcup ve saygılılar.
8 Kırılgan bir görünümleri var ama içinde direnen, güçlü bir örgütlenme hissediliyor.
9 Sağlıklarına düşkünler.
10 Sosyal rollerdeki yoğunlukları, stresle ilişkili sağlık sorunlarının azlığı, depresyon, panik bozukluk, duygu durum bozukluğu gibi ruhsal hastalıkların seyrekliği dikkat çekici.
11 Erkeklerden daha az sigara ve içki içiyorlar.
12 Son derece sakinler. Saldırgan davranışlar Okinawa kadınlarına çok çok uzak.
13 Yardımsever ve dostlar. Arkadaş çevreleri geniş ve güçlü. Aile ilişkileri mükemmel. Erkeklerin ailelerini de kendi aileleri sayıyor ve iç içe yaşıyorlar.
OKİNAWA’DA AİLE ÇOK ÖNEMLİ
Okinawa’da, aileler birlikte veya birbirine yakın yerlerde yaşıyorlar. Fırsat buldukça değil, belirlenmiş zamanlarda mutlaka bir araya geliyorlar. Aile meclisleri, sevinçlerin, kederlerin, iyi ve kötü haberlerin, sorunların paylaşıldığı, sorunlara çözüm arandığı yerler. Ekonomik, sosyal, duygusal problemlerin çoğu, bu meclislerde dile getiriliyor. Çözümleniyor ya da soğutuluyor. Aile gelenekleri ısrarla korunuyor. Bayramlarda, yaş günlerinde, yıldönümlerinde aile geleneklerine göre toplanıyorlar. Geleneksel giysiler giyiliyor, geleneksel yiyecekler tüketiliyor. Yaşlılar, Okinawa’da ailenin doğal büyükleri, yol göstericileri ve karar vericileri. Kadınlar erkeklerden daha uzun yaşadığı için, "dul kadınlar" aile reisi. Yaşlı kadınların, ailenin bilge kişisi olarak gördüğü itibar da çok önemli. Her zaman yapıcı, iyi düşünceli ve sorumlular.
Okinawa Usulü Yemek Tarifleri
SEMİZOTU VE TONBALIKLI KISIR (4 kişilik)
Malzemeler:
1 diş dövülmüş sarımsak
360 gram yağı süzülmüş konserve ton balığı ya da light ton balığı
2 bardak doğranmış semizotu
2 bardak köftelik bulgur
1 tatlı kaşığı tavuk bulyon
Tuz
Taze çekilmiş karabiber
Yapılışı:
Bulguru 2 bardak kaynar su ekleyip üzerini kapatarak yumuşamaya bırakın. Bir tavaya zeytinyağı ve sarımsağı koyup orta ateşte 30 saniye pişirin. Tonbalığını ve semizotunu ekleyin, karıştırın ve yumuşayıncaya kadar yaklaşık 2 dakika pişirin. Bulguru ekleyip ateşi kısın ve iyice karıştırarak 3 dakika kadar pişirin. Tavuk bulyon, tuz ve karabiber ekleyin.
Servis:
4 kaseye bölüştürüp servis yapın.
Bir arkadaşım sormuştu yıllar önce, dul kadınlar, dul erkeklerden neden daha çoktur, diye. İstatistikler, ABD’de 65 yaş üzerindeki kadınların yarısının dul olduğunu gösteriyor. Bunda, erkeklerin kendilerinden daha küçük yaştaki kadınlarla evlenmelerinin de rolü var ama yaşam sürelerine bakıldığında fark daha net ortaya çıkıyor.
Kadınların erkeklerden daha uzun yaşadığı süre, ABD’de 7 yıl, Okinawa’da 8 yıl, Rusya’da 10 yıldan fazla. Bu fark, Hindistan’da 2 yıla kadar düşüyor. Bir ülkede yükselen hayat standartlarıyla ortalama yaşam süresi arttıkça, dul kadın sayısı da artıyor, aradaki fark açılıyor.
Kadınlar lehine belirgin olan bu farklılık, yakın zamana kadar biyolojik sanılıyordu. Ancak şimdi değişti. Sebebin, artık biyolojik olmaktan çok davranışsal nedenlerden kaynaklandığına inanılıyor. Kendilerine iyi bakan, sağlık kontrollerini düzenli yaptıran erkekler de kadınlar kadar yaşayabiliyor.
AZ STRES YAŞIYOR AFFEDİCİ OLUYORLAR
İşte kadın-erkek yaşam süresini oluşturan başlıca nedenler:
8 Kadınlar sağlık kontrollerini düzenli yaptırıyorlar. Her türlü sağlık sorununda mutlaka tıbbi yardım arıyorlar. Önerilen tıbbi çözümleri daha dikkatli uyguluyorlar. Koruyucu sağlık önerilerinde daha titizler. Sağlıklarını korumada da çok daha dikkatliler.
8 Hayatın streslerinden daha uzaklar. Karşılaştıklarında da strese pek takılıp kalmıyor, stresi bir sünger gibi içlerine çekmiyorlar.
8 Yaşama bakış açıları erkeklere oranla daha olumlu, yapıcı ve kabullenici. Beklemeyi, bu da geçer diyebilmeyi, unutmayı, düşmanlık, hiddet ve öfke duygularını bastırmayı daha iyi beceriyorlar.
8 İş ve trafik kazalarına daha az maruz kalıyorlar. İntihar, kavga, darp, yaralanma olayları kadınları daha az ilgilendiriyor.
8 Monogamik (tek eşli) cinsel yaşam eğilimliler. Bu, cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma olasılıklarını azaltıyor. Cinsel hastalıklardan korunmada da daha dikkatliler.
8 Manevi değerleri daha güçlü. İnançlarında erkeklere oranla daha samimiler.
8 Yaşadıkları çevre, aileleri ve çocukları ile daha fazla ilgililer. Çocuk sevgisi ve büyütme-yetiştirme savaşı onları daha güçlü yapıyor.
8 Daha affediciler. Hoşgörü düzeyleri daha yüksek.
8 Beslenmelerine, dinlenmelerine daha çok özen gösteriyorlar.
ERKEKLER KENDİNE BAKMA BECERİKSİZİ
Erkeklerin yukarıda sayılan özellikleri daha zayıf. Ufak tefek sorunları ya önemsemiyor, ya gizliyor ya da bahsetmeyi ayıp sayıyorlar. Hayata daha zayıf bağlarla tutunuyorlar. Hayattan beklentilerini ya bilmiyorlar ya da ciddiye almıyorlar.
Ayrıca hemen hepsi, tam bir, "kendine bakma beceriksizi". Yalnız yaşadıklarında ya da yalnız kaldıklarında bu çok açık görülüyor. Yeme-içme düzenleri bozuluyor, temizlikleri aksıyor, depresyon-intihar eğilimleri çoğalıyor, yaşlanmaları hızlanıyor.
Sonuçta, sayılan bütün bu farklar sonunda, dünyada yaşlı nüfus hızla artıyor ama özellikle yaşlı kadınların sayısı daha hızlı artıyor. Bu, Okinawa’da da, Amerika’da da böyle.
Kadınlar iyi ki var. Hem kendileri hem de erkekleri için!
BİR NOT
50 YAŞINDA BİR KADIN 90’INA ULAŞABİLİR
1900-2000 yılları arasındaki 100 yıllık sürede, insanın yaşam süresi beklentisi 40’lardan 70’lere çıktı. Bu müthiş bir sıçramadır ve modern tıbbın en büyük başarısıdır. Bugünden sonra her şey yolunda giderse kalp ve kanser sorunu olmayan 50 yaşında bir kadın, 90’lı yaşlara, 65 yaşındaki bir kadın 80’li yaşlara ulaşma şansına sahip. Dünya hızla yaşlanıyor ve yaşlanacak. Daha uzun yaşama isteği yanında sağlıklı ve kaliteli yaşlanma bilinci de artarak ivme kazanacak.
OKİNAWA KADINLARININ ÖZELLİKLERİ
1 Özgüvenleri çok fazla.
2 İleri yaşlara kadar çalışıyorlar. Ekonomik özgürlüklerine ilişkin bir kaygıları yok.
3 Evin idaresinde, düzeninde, çocukların yetiştirilmesi ve eğitilmesinde, aileye ilişkin kararlarda ön plandalar.
4 Manevi yönleri çok kuvvetli. Ruhsal alemle bağlantıyı kadınlar kuruyor. Topluma ruhsal liderlik yapıyorlar.
5 Pek azı Budist. Genelde bağımsızlar. Belirli bir dine değil, atalarına saygı, bağlılık ve inanç içindeler. Ortak dua ve ayinlerde kadın şamanlar ayinleri yönetiyor.
6 Ruhsal önder oluşları, yaşlandıkça güçlenmelerini, saygın bir önderlik rolü üstlenmelerini sağlıyor. Bu, benliklerine güç katıyor.
7 Mahcup ve saygılılar.
8 Kırılgan bir görünümleri var ama içinde direnen, güçlü bir örgütlenme hissediliyor.
9 Sağlıklarına düşkünler.
10 Sosyal rollerdeki yoğunlukları, stresle ilişkili sağlık sorunlarının azlığı, depresyon, panik bozukluk, duygu durum bozukluğu gibi ruhsal hastalıkların seyrekliği dikkat çekici.
11 Erkeklerden daha az sigara ve içki içiyorlar.
12 Son derece sakinler. Saldırgan davranışlar Okinawa kadınlarına çok çok uzak.
13 Yardımsever ve dostlar. Arkadaş çevreleri geniş ve güçlü. Aile ilişkileri mükemmel. Erkeklerin ailelerini de kendi aileleri sayıyor ve iç içe yaşıyorlar.
OKİNAWA’DA AİLE ÇOK ÖNEMLİ
Okinawa’da, aileler birlikte veya birbirine yakın yerlerde yaşıyorlar. Fırsat buldukça değil, belirlenmiş zamanlarda mutlaka bir araya geliyorlar. Aile meclisleri, sevinçlerin, kederlerin, iyi ve kötü haberlerin, sorunların paylaşıldığı, sorunlara çözüm arandığı yerler. Ekonomik, sosyal, duygusal problemlerin çoğu, bu meclislerde dile getiriliyor. Çözümleniyor ya da soğutuluyor. Aile gelenekleri ısrarla korunuyor. Bayramlarda, yaş günlerinde, yıldönümlerinde aile geleneklerine göre toplanıyorlar. Geleneksel giysiler giyiliyor, geleneksel yiyecekler tüketiliyor. Yaşlılar, Okinawa’da ailenin doğal büyükleri, yol göstericileri ve karar vericileri. Kadınlar erkeklerden daha uzun yaşadığı için, "dul kadınlar" aile reisi. Yaşlı kadınların, ailenin bilge kişisi olarak gördüğü itibar da çok önemli. Her zaman yapıcı, iyi düşünceli ve sorumlular.
Okinawa Usulü Yemek Tarifleri
SEMİZOTU VE TONBALIKLI KISIR (4 kişilik)
Malzemeler:
1 diş dövülmüş sarımsak
360 gram yağı süzülmüş konserve ton balığı ya da light ton balığı
2 bardak doğranmış semizotu
2 bardak köftelik bulgur
1 tatlı kaşığı tavuk bulyon
Tuz
Taze çekilmiş karabiber
Yapılışı:
Bulguru 2 bardak kaynar su ekleyip üzerini kapatarak yumuşamaya bırakın. Bir tavaya zeytinyağı ve sarımsağı koyup orta ateşte 30 saniye pişirin. Tonbalığını ve semizotunu ekleyin, karıştırın ve yumuşayıncaya kadar yaklaşık 2 dakika pişirin. Bulguru ekleyip ateşi kısın ve iyice karıştırarak 3 dakika kadar pişirin. Tavuk bulyon, tuz ve karabiber ekleyin.
Servis:
4 kaseye bölüştürüp servis yapın.