İstanbulluların yoğun katılımını bekliyoruz

92 ülkenin mimar örgütlerinin temsilcileri yarın Ä°stanbul’da baÅŸlayacak 22. Dünya Mimarlık Kongresi’nde bir araya gelecek. EtkinliÄŸin Ä°stanbul’da gerçekleÅŸmesi için 20 yılı aÅŸkın süredir mücadele veren Türk mimarlar, konferans ve sergilere Ä°stanbulluların yoÄŸun katılımını bekliyor.Toplantılarda birçok ilginç görüşün, çözüm önerisinin gündeme geleceÄŸini söyleyen Kongre BaÅŸkanı Dr. Süha Özkan (60), ‘Önemli olan bunlardan anlamlı olanlarını özümleyip kullanabilmek’ diyor. n Bu kongre dünya mimarlığı açısından nasıl bir öneme sahip?- Dünyada bugün 1,3 milyon mimar var. Uluslararası Mimarlar BirliÄŸi (UIA) tüm mimarları temsil eden üst örgüt. 92 ülkenin mimarlık örgütleri bu çatı altında haklarını koruyup yetkilerini kullanıyorlar. Her üç yılda bir yapılan bu kongre mimarlık mesleÄŸinin odak noktası konumunda. n Ä°stanbul gibi mimari ve tabii ki buna baÄŸlı olarak estetik açıdan çökmüş bir kente böyle bir kongrenin etkisi ne olabilir? Bu kongre gelecekte Ä°stanbul’u kültür ve turizm açısından nasıl etkileyecek?- Ä°stanbul’un ‘çökmüş’ olarak nitelendirilmesi biraz ağır. Ama çok ciddi sorunları da olduÄŸu bir gerçek. 1950’ler sonrası aşırı kentleÅŸme, belki de kentlere hücum, tüm Üçüncü Dünya kentlerini ve yöneticilerini hazırlıksız yakaladı. Göçmenlerin yaÅŸamlarını, kaderlerini tayin etme güdüsü tüm denetim süreçlerini dışladı. OlaÄŸanüstü tahribata neden oldu. Bu kongre gibi enerji yüklü ve üst düzey etkileÅŸimler sorunlara hemen çözüm getiremez. Ama benzeri konulardaki çözümlerin paylaşılmasını saÄŸlar. Zaten kongre sözcüğü ‘Bir araya gelmek’ deÄŸil midir? Katımcılar ‘tatilciler’ deÄŸil, üst düzey meslek insanları oldukları için izlenimlerinin gelecek ziyaretçiler için çok olumlu olacağından eminim.n Mimarlar Odası’nın 25 yıllık çabası sonrasında bu kongre Ä°stanbul’da yapılıyor. Bu süreci ve sürece katkıda bulunanları anlatır mısınız?- 1984’te Manila’da yapılmayan kongrenin Ä°stanbul’da düzenlenmesi gerekiyordu. Çünkü biz Konsey’in seçmesi gereken 2. kenttik. Sonra teklif ettiÄŸimiz her dönem 2. olduk. En son 1999’da bir yandan Habitat deneyimi, öte yandan CumhurbaÅŸkanı ve Kültür Bakanı düzeyinde verilen devlet güvenceleri etkili oldu. Genel Kurul, Nagoya ve Floransa yerine Ä°stanbul’u seçti. n Ä°stanbul yıldız yaÄŸmuruna sahne olacak, dünyanın çok ünlü 29 mimarı kongrede konuÅŸacak. Bu buluÅŸmadan parlak fikirler çıkmasını bekliyor musunuz?- Elbette yepyeni fikirler tartışılacak. Mimarların en önemli yönü kendilerini yinelemekten hoÅŸlanmamaları. Çünkü özgünlük, tasarım ve ‘iyi’ mimarinin asal unsuru. Birçok ilginç görüş, çözüm gündeme gelecek. Önemli olan bunlardan anlamlı olanlarını özümleyip kullanabilmek. n Ev sahibi olarak Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi neler yapacak?- Kadir Topbaş’ın desteÄŸi olmasaydı bu etkinlik gerçekleÅŸemezdi.n Bir mimar ‘İstanbul’a gelecek mimarlara Tarihi Yarımada’yı ve özellikle de Süleymaniye’yi göstermeyelim. Bu alanlar bizim utancımız’ demiÅŸti. Bu görüşe katılıyor musunuz?- Katılmıyorum. Çünkü utansak da o alanların sahipsizliÄŸi tüm insanlığın ayıbı. Gerçekleri ve sorunları saklamak deÄŸil sergileyip paylaÅŸmak gerekir. Sorunlar paylaşıldıkça sahiplenilir, çözümler üretilir.n UNESCO’nun düzenlediÄŸi büyük ödüllü uluslararası geleneksel Öğrenci Yarışması’nın bu yılki konusu ‘Aşırı.’ OlaÄŸanüstü koÅŸullarda mekan yaratmak teması üzerinde yapılıyor. Özlenen yaratıcılıkta projeler var mı aralarında?- Bunu jüri deÄŸerlendirecek. Sadece rekor düzeydeki katılıma çok sevindiÄŸimi söyleyebilirim.n Mimarlar Kongresi, Habitat’tan bu yana Ä°stanbul’un düzenlediÄŸi en büyük kongre oluyor. Kentin her yanında sergiler, toplantılar yapılacak. Ä°stanbul bu kongreye iyi hazırlandı mı?Olanaklar doÄŸrultusunda elimizden gelen her ÅŸeyi yaptık. Åžimdi sıra kamuoyu oluÅŸturan kurumlarda, yani medyada. YoÄŸun kentli katılım için destek istiyoruz.Ä°STANBUL’DA ÅžABLON KULELER YÃœKSELÄ°YORÅžimdilerde Ä°stanbul’un her yanından akıllı yapılar, gökdelenler yükseliyor. Fakat bu binaları da çoÄŸunlukla yabancı firmalar yapıyor.- Evet çoÄŸunlukla ikinci, üçüncü sınıf Amerikan mimarlık bürolarınca yapılıyorlar. Dikkat ettiyseniz hiçbir yaratıcı yönleri yok. Zaten planları hazır. Åžablonu getirip araziye oturtuyorlar. Mimarların çok hızlı bir ÅŸekilde meslek içi eÄŸitime yönelmesi gerekiyor. Mimarlar Odası son yıllarda buna önem verdi ve uluslararası kuruluÅŸlarla ortaklaÅŸa eÄŸitim çalışmalarına baÅŸladı.TÃœRKÄ°YE’DE MÄ°MARLAR KÄ°TAP YAZIYOR AMA SADECE KENDÄ°LERÄ°NÄ° ANLATIYORn Son yıllarda bizimle aynı ligde bulunan birçok ülkeden büyük mimarlar yetiÅŸti. Hindistan’dan Charles Correa, geliÅŸmekte olan ülkeler için, düşük gelir gruplarının yararlanacağı kentsel yapılar tasarladı. Malezya’dan Ken Yeang, Ekolojik Sürdürülebilir Tasarım (ESD) kavramını mimarlığa kazandırdı. Yunanistan’dan Aleksandros N. Tombazis, biyoklimatik mimari tasarımın öncülerinden biri. Neden Mimar Sinan’dan sonra uluslararası bir mimar yetiÅŸtiremedik? - Çünkü, kendi kendine konuÅŸan bir toplumuz. Dışa pek açılmıyoruz. Korkuyoruz, vehimliyiz. ÇaÄŸdaÅŸ Türk mimarisi üzerine sadece iki Ä°ngilizce kitap yayımlandı: Sedat Hakkı Eldem ve ÇaÄŸdaÅŸ Türk Mimarisi. Ä°kisini de ben yazdım. Türkiye’de mimarlar kitap yazıyor. Ama sadece kendilerini anlatıyor, kendileri yayımlıyorlar. Dolayısıyla bu eserler reklam aracına dönüşüyor. Bağımsız yayınevlerince basılmalı. Ayrıca Türkiye’deki mimarlar maalesef emeklerinin karşılığını alamıyor. Mimarlığın kalitesinin düşük olmasının nedeni ise arzın fazlalığı. Buna karşın beni ÅŸaşırtan, sevindiren geliÅŸme Türkiye’de 7 mimarlık dergisi çıkması. Ä°sviçre ya da Ä°ngiltere’den fazla. Demek ki yavaÅŸ yavaÅŸ konuÅŸmaya, tartışmaya baÅŸladık. Bunun devamı gelir.BÄ°R 12 EYLÃœL HÄ°KAYESÄ° DE ONDAN12 Eylül’den öncesi Mimarlık ve Çevre Bilimleri DerneÄŸi ile ODTÃœ Öğretim Ãœyeleri DerneÄŸi BaÅŸkanı olan Süha Özkan da 12 Eylül’den nasibini alan aydınlardan: Yöneticisi olduÄŸu iki dernek kapatılınca, Dernekler Masası’na çaÄŸrıldı. Bir yetkili, ‘Hocam özür dileriz, bütün dernekleri kapatırken Mimarlık ve Çevre Bilimleri DerneÄŸi’ni de kapatmışız. DerneÄŸiniz bilimsel çalışmalar yürüten bir kuruluÅŸ, buyrun açın’ demiÅŸ. Özkan da boÅŸ bulunmuÅŸ ve ‘Bizim bir baÅŸka derneÄŸimiz de var onu da açabilir miyiz’ diye sormuÅŸ. DerneÄŸin adını öğrenen yetkili, ‘Demek siz o derneÄŸin de baÅŸkanıydınız. Åžimdi biz ÅŸu bilim derneÄŸi meselesini de yeniden gözden geçirelim’ demiÅŸ. Tabii ki her iki dernek bir daha açılmamak üzere kapanmış.HABÄ°TAT YARDIMCI BAÅžKANIMimar, tarihçi, teorisyen ve uluslararası idareci. 1945 Ankara doÄŸumlu. ODTÃœ Mimarlık Fakültesi’nden sonra, Londra’da tasarım teorisi okudu. 26 yaşında, ODTÃœ Öğretim Ãœyeleri DerneÄŸi’nin baÅŸkanlığını üstlendi. 29’unda Mimarlık ve Çevre Bilimleri DerneÄŸi’nin baÅŸkanlığına geldi. Teori ve mimarlık tarihi, tasarım, yerel form ve acil konutlar üzerine çalışmalarda bulundu. 1978’de dekan yardımcısı, 1979’da ise rektör yardımcısı oldu. Paris, Lozan, York ve Trondheim üniversitelerinde diploma ve doktora; Washington’daki Martin Luther King, Jr., ulusal anıtının mimari proje yarışma jürilerinde bulundu. Hassan Fathy Enstitüsü’nün Sürdürülebilir Mimarlık Örgütü’nün ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler Ä°nsan YerleÅŸimleri Merkezi’nin (Habitat) yardımcı baÅŸkanlığını yürütüyor. 1991’den beri Cenevre’deki AÄŸa Han Mimarlık Ödülleri Merkezi Genel Sekreteri.Â