İstanbul’un tarihi evlerini yeniliyorlar

İstanbul’da tarihi çevreye yönelik ilgi arttıkça ulusal ve uluslararası emlak yatırımcıları da kente yönelmeye başladı. Turizme yönelik olarak birbirinden ilginç projeler ortaya çıktı. Eski yapıları satın alan yatırımcıların büyük bir bölümü orijinal kullanımlarını dikkate almadan bu yapıları otel, lokanta, bar, butik otel ve pansiyona çevirmeye başladı. Bu fonksiyon değişikliği başta Beyoğlu ve Sultanahmet olmak üzere kentteki tarihi yapıların değerini artırdı. Ama, aynı zamanda içinde binlerce anının kıpırdadığı bu yapıların geçmişinden kopmasına ve tahrip olmasına yol açtı. Tarihi eser restorasyonunun anayasası sayılan Venedik Tüzüğü’nde, çok gerekli olmadıkça fonksiyon değişikliklerine gidilmesine karşı çıkılıyor. Şehrin tarihi çevresinin insandan arındırılarak sadece turizm için bir dekor olmasına itiraz ediliyor.

Beyoğlu A.Ş. de Beyoğlu ve Galata’dan başlayarak kentteki eski yapı stokunun aslına uygun bir şekilde restore edilmesini hedefliyor. Bu şirket, onardığı binaları yine orijinal kullanımına geri çeviriyor. Yerli ve yabancı uzman ve sermaye ortaklığıyla oluşturulan Beyoğlu A.Ş.’nin başında Sarp Tiryakioğlu isimli genç bir işadamı var.

Şirket, mümkün olduğunca geçmişe ve anılara saygılı bir çizgide kalmaya kararlı olduklarını, asırlardır ayakta kalmayı başarmış yapıları kısa yoldan para kazanma amacına kurban etmeyeceklerini söylüyorlar.

Amaçları kuruldukları dönemlerde şehrin belleğinde yer etmiş ancak günümüzde oturulmadığı için yıkılmaya, unutulmaya mahkum olan tarihi yapıları yeniden hayata döndürmek ve yeniden şehrin bir parçası yapmak.

Böylece, kentin geçmişi, bugünü ve geleceği arasındaki bağlantıyı kurmak. İşe örnek bir projeyle başlamışlar: 1894 yılında John Francis Rizzo’nun eşi Marianne Rizzo tarafından satın alınan Beyoğlu’ndaki Rizzo Apartmanı.

Kültür Bakanlığı İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü kararıyla, birinci dereceden tarihi eser olarak belirlenen Rizzo Apartmanı, dış cephesi ve dokusu bozulmadan çağdaş yaşam olanaklarına kavuşturulup konut olarak yeniden hayata döndürülecek.

İkinci proje ise Galata’daki Kamondo Han. Bu iki yapı, İstanbul’un sivil mimarlık tarihinde büyük öneme sahip.

RİZZO SON 15 YILDIR METRUK

Rizzo Apartmanı Cihangir’de. Rizzo Ailesi bu bahçeli evi 1894’te satın almış. Yayıncılık ve acentecilik yapan Rizzo Ailesi apartmanı satın aldıktan sonra zaman zaman kendileri oturmuş, bazen de kiraya vermişler. Kiracıları arasında, Alman Büyükelçiliği ikinci katibi, dönemin Osmanlı Bankası Genel Müdür Yardımcısı, İngiltere Büyükelçiliği Müsteşarı, Deutsche Bank’ın Genel Müdürü, tüccarlar, bankerler, doktorlar, konsolosluk görevlileri var. Rizzo Ailesi, konutu 14 Aralık 1947’de Eleni Vasiliadis’e satmış. Bayan Eleni’den sonra apartman dört el daha değiştirmiş. Son 15 yıldır metruk bir şekilde ayakta kalmaya çalışan yapıyı, 6 Ekim 2003’te Beyoğlu A.Ş. satın aldı.

KAMONDO HAN RESTORE EDİLECEK

Kamondo Han Galata, Serdar-ı Ekrem Sokağı 36 numarada. Bu binada çok sayıda yazar, şair, heykel ve ressam ikamet etmiş. Arif Dino, Ahmet Hamdi, Sait Faik, Yaşar Kemal, Orhan Veli gibi ünlü isimler Kamondo Han’da bir araya gelmişler. Binanın kurucusu olan Kamondolar Osmanlı İmparatorluğu’nun ve İstanbul’un modernleşmesinde önemli rol oynamış bir Yahudi aile. İstanbul’a Saatçi Han, Yakut Han, Kuyumcular Han, Lüleci Han, Gül Han gibi binalar, çeşmeler, Bankalar Caddesi’nde ünlü ‘Kamondo Merdivenleri’ni hediye etmişler. Paris’te de sanat dünyasına katkıda bulunan ailenin büyük bir servetten Auschwitz toplama kampına kadar uzanan trajik bir öyküsü var. Türkiye’yi terk ettikten sonra Paris’e yerleşen aile İstanbul’un en büyük mülk sahipleri arasında anılıyor. 1855’te İntizam-ı Şehir komisyonunun başında Kamondo ailesi var ve modern şehircilik uygulaması için Beyoğlu yöresini seçmişler. Altıncı Daire sözü bu uygulamadan kalma ve komisyon, Galata, Pera ve Tophane’yi modern şehirciliğin uygulama alanı seçiyor. Kaldırımlar, şehir ışıklandırması, vergi alınması ve altyapısı uygun han yapılmasına bu komisyon karar veriyor.