Işık, neÅŸe ve tedavinin yeni sektörü

Işık parçacıkları beynimize ve ruhumuza girerek, depresyonumuzu azaltıyor, sıkıntımızı gideriyor... Avrupa’da tedavi amaçlı lambalar satışa çıktı.Her sabah veya akÅŸamları mesela yarım saat ışığın altına yatarak ‘ruhu ışıkla’ doldurmak, özellikle kışın kasvetli, sıkıcı havasının yarattığı kötümserliÄŸi, baskılanmış ruh halini ve ruhsal çökkünlüğü gidermenin bir yöntemi olarak yaygınlaşıyor. Ä°nsanlar, ilkbaharı, yazı seviyorlar, kışın karanlık ve boÄŸucu havası insan üzerinde kesin olumsuz etkiler bırakıyor. Kış aylarında depresyon bu nedenle çok yaygınlaşıyor ve bu depresyon kısmen ışıkla tedavi ediliyor.Yaz ve ilkbahar, hatta sonbahar türlü çeÅŸitli renkte ve parlaklıkta ışık demek. Zaten hayat da ışıkla ışıldamıyor mu, canlanmıyor mu, bitkiler yaprak ve çiçek açmıyor mu, damarlara taze kan yürümüyor mu?GüneÅŸ, yani ışık hayatın kaynağının ta kendisi...Ekonomik sektörBu nedenle de, kış aylarında ihtiyaç duyulan ışığı insanlara verebilmek için ekonomik bir sektör oluÅŸmuÅŸ durumda. ‘Karanlık kış günleri için enerji depoları’ sloganlarıyla süpermarketlerde satılan lambalar bu yıl özellikle satış rekorları kırdı. ÖrneÄŸin Almanya’nın teknik süpermarketlerinden Brinkmann’da, ‘ışıkla tedavi’ veya ‘ışıkla keyif’ amaçlı yapılan lambalara raÄŸbetin büyük olduÄŸu belirtiliyor.Her ne kadar bu ampuller henüz Türkiye’de satışa sunulmamış olsa da (yoksa geldiler mi?), ‘Brieght Ligth Energy’nin ışıklarıyla insanlar bastırılmış ruhlarını aydınlatma yarışına girdiler. ‘Karanlık kış günlerinin enerji depoları’, süpermarketlere giren ilk tedavi amaçlı lambalar. Yeni tedavi yöntemiKaçık keyifleri özellikle kış aylarında ışıkla ‘geri getirme’ düşüncesi 1980’li yıllardan beri var.Amerikalı psikiyatrist Alfred J. Lewy, beyaz ışığın depresyona girmiÅŸ bazı hastalara iyi geldiÄŸini, keyiflerini yükselttiÄŸini saptadı. Bu özel lambalarda göze zararlı ultraviyole ışınları ve sıcak etkisiyle yine zararlı kızılötesi ışınları süzen sistemler bulunuyor.Beyaz ışığın, özellikle uzun süren karanlık kış aylarında düzenli olarak ışıksız kalan insanlarda olumlu etkiler yaptığı anlaşılınca da ışıkla tedavi yöntemi doÄŸmuÅŸ oldu. Giderek, böyle ikide bir geri gelen depresyonlara da isim verildi: Mevsime BaÄŸlı Depresyon MBD (Ä°ngilizcesi SAD).Türkiye, kuzey ülkelerine kıyasla çok aydınlık bir ülke. Ancak kışın ışığa gereksinim duymadığımızı söyleyebilir miyiz?Fakat ışığa özlem kuzey ülkelerinde çok fazla. Almanya’da mevsime BaÄŸlı Depresyon (SAD) sorunu olan 800 bin Alman olduÄŸu saptanmış. Bunların bir kısmı genellikle sonbaharla birlikte neredeyse kış uykusuna yatıyor ve ancak ilkbaharda gerçek anlamıyla hayata yeniden dönüyorlar.Gerçek SAD’lılar, diÄŸer depressiflere kıyasla bazen hiç yataktan bile çıkmıyor ve bütün gün bir türlü ‘uyanamıyor’lar. Almanların ünlü haftalık gazetesi Die Zeit’da yayımlanan bu konudaki araÅŸtırmaya göre, bazı SAD hastalarına karşı uygulanan beyaz ışıkla tedavi araÅŸtırmaları umut vermemiÅŸ. Ancak bazı araÅŸtırmalar da buna karşılık yüzde 80 baÅŸarı saÄŸlamış. ABD’de sigortalar ışıkla depresyon tedavisini bir seçenek olarak kabul etmiÅŸ durumda. Beyaz ışığın olumlu etkisinin, gözümüzün aÄŸ tabakasındaki ışığa duyarlı reseptörler (algaç- ışık alıcıları) üzerinde olduÄŸu belirtiliyor. Bu reseptörler aldıkları ışık sinyallerini beyine gönderiyor ve melatonin gibi uyku hormonlarını ve serotonin gibi hormonları/ maddeleri uyarıyor. Serotonin eksikliÄŸi, depresyonda önemli bir rol oynuyor. Çok sayıda ilaçla beyinde serotonin salınımı arttırılmaya çalışılır.Önceki hafta ABD’de Maryland üniversitesinde gözdeki aÄŸ tabaka reseptörleri üzerine yapılan bir araÅŸtırmanın sonuçları Nature dergisinde açıklandı (Sayı 415). Fareler üzerinde yapılan bu araÅŸtırmaya göre, bu sinir hücreleri gece-gündüz biyolojik ritmi yönetiyor.Tedavi amaçlı ışık banyosunda kabul edilen standart, aydınlatma gücü 10 bin lüks olan ışık altına (normal oda ampulu 300-500, güneÅŸli bir havada dışarısı 100 bin lükstür) günde 40 dakika yatmaktır.Süpermarketlerde satılmaya baÅŸlayan lambalar koruyucu kategoride olup 20 cm mesafeden ancak 10 bin lüks etkisine sahipler. Tabii, 20 cm mesafede 40 dakika yatmak da her babayiÄŸitin harcı deÄŸil. Mesela ışık kaynağından 60 cm mesafaye giderseniz, tedavi dozuna ulaÅŸabilmek için ışık altında 2 saat yatmanız gerek. Ancak ışıkla depresyon tedavisi genellikle yeterli görülmüyor. Doktorlar depresyonun daha ciddiye alınmasından yana. Bunun için de kendi başına ışık tedavisinın yanısıra veya ona alternatif olarak uzun yürüyüşler öneriyorlar. SolaryumlarTabii, depresyon amaçlı ışık tedavisi sunan lambalar ile solaryumları birbirine karıştırmamak gerek. Solaryumlar bazı insanlar için neredeyse ‘kutsal tapınaklara’ dönüşmüş durumda. O kadar sık gidilen yerlere dönüştüler. Gerçekten de bu bazı insanlara buraları ruhsal olarak da iyi geliyor. Ancak, deriyi kahverengileÅŸtiren veya bronzlaÅŸtıran bu yapay güneÅŸlenme yöntemlerinin de, deri saÄŸlığı açısından oldukça zararlı sonuçları olduÄŸu biliniyor ve bilim insanları sık sık uyarıyor.Işıkla tedavi için büyük üreticilerin web siteleri var. Buralardan daha fazla bilgi edinmek mümkünÖrneÄŸin: http://www.brightlight.philips.co.uk/http://www.lightandions.org/blt.htmhttp://www.sunnexbiotech.com/Â