Ä°nternetten ÅŸu anda ÅŸahsen tek beklentim beni zengin etmesi

Son beÅŸ yılda Türkiye’nin büyük holdinglerinin milyonlarca dolar batırdığı internet piyasasında giriÅŸimci Mehmet Budak (47) bir mucize yarattı. Sekiz yıl önce sadece kitapla baÅŸladığı www.ideefixe.com’u aradan geçen zamanda 170 bin çeÅŸit ürün pazarlayan, yılda 3 milyon dolar ciro yapan dev bir maÄŸazaya dönüştürdü.2005’te cironun 10 milyon doları bulmasını bekliyor. Oysa Budak’ın hayali, teorik matematikçi olmaktı. BoÄŸaziçi Ãœniversitesi Matematik Bölümü’nde okurken 12 Eylül darbesini yaÅŸadı. Politik görüşleri nedeniyle zor günler geçirdi. Keyfi kaçtı, bilim adamı olmaktan vazgeçti. ÇelebioÄŸlu Holding’in sahibi Canan ÇelebioÄŸlu’nu ikna edip sanal alışveriÅŸ merkezi Ideefixe’i kurdu.n Birgün internette kitap-CD-DVD satacağınız aklınıza gelir miydi?- Hiç gelmezdi vallahi, üniversitedeyken internet kelimesi bile yoktu. Mezun olduÄŸum bölüm uygulamaya dönük deÄŸildi. Orta 2’den beri matematikçi olmayı istiyordum. Teorisyen olacaktım, planım buydu. n Ama o plan hiç uygulamaya konmadı...- Çünkü 22 yaşımda, memleketin başına gelebilecek en büyük felaketlerden biri yaÅŸandı. 12 Eylül darbesi her ÅŸeyi allak bullak etti. ArkadaÅŸlarım ağır iÅŸkence gördü, bazıları öldü. Hayat planımı gerçekleÅŸtirecek psikolojik altyapı darmadağın olmuÅŸtu. Artık bilim adamı filan olmak istemiyordum. Keyfi kaçmıştı. Bizim kuÅŸaktan önemli ÅŸeyler bulan bilim adamları çıkmadı. Devlet solculuÄŸu fiilen imkansız bir hale getirince herkes geçinmek için çeÅŸitli yöntemler aramaya baÅŸladı. Modern Türk kapitalizminin kurulması aÅŸamasında emeklerimizi kullandık. BU İŞİ TASARLADIÄžIMIZDA DAHA AMAZON YOKTUn O dönemde Ideefixe’i kurmak ileri görüşlülük ya da ticari zeka örneÄŸi miydi?- 1996’da ileri görüşlülüktü ama aradan geçen 8 yıl içinde hesaplanamayacak ekonomik ve sosyal felaket yaÅŸandı. Öngörülerimiz gerçekleÅŸmedi. Üç yılda çok ciddi paralar kazanmayı bekliyorduk. Åžirketimiz 2002 sonunda para kazanmaya baÅŸladı. n Ideefixe’i kurarken Amazon’dan ne kadar etkilendiniz?- Bu iÅŸi tasarladığımızda Amazon yoktu. Reklam filmleri çeken bir prodüksiyon ÅŸirketinde çalışıyordum. Orada analogdan dijital teknolojiye geçildiÄŸini gördüm. Biraz altını kazınca bu geliÅŸmenin kullandığımız diÄŸer medyalara da sıçrayacağını, bilgisayarlar arası aÄŸ kurulacağını anladım. Bunu arkadaşım Canan ÇelebioÄŸlu’na anlattım. Beraber Ideefixe’i kurmaya karar verdik.n Ne kadar para gerekiyordu ÅŸirketi kurmanız için?- Birkaç yüz bin dolar mertebesinde bir yatırım düşünmüştük. Ama onu çok aÅŸtık.n Kim saÄŸladı bu sermayeyi?- Canan (ÇelebioÄŸlu) çok zengin bir giriÅŸimci. O saÄŸladı. Sizin de iyi bir fikriniz varsa götürün. n E-ticaret yapacağınız kesindi. Peki kitap satmaya nasıl karar verdiniz? - Yiyecek, içecek satmak için çok baÅŸka sistemler gerekiyordu. E-ticaretin belli kuralları var: Satacağınız ürün kredi kartıyla ödenecek fiyatlarda olmalı, soÄŸutularak saklanma koÅŸulları gerektirmemeli. AlışveriÅŸ alışkanlıklarına çok ters düşmemeli. Mesela denemeden giysi almak istemezsiniz. Geriye kültür ürünleri kalıyordu.n KuruluÅŸ aÅŸamasında ne gibi zorluklar yaÅŸadınız? Yayınevleriyle nasıl anlaÅŸtınız?- Teknik altyapıyı oluÅŸturmak çok zahmetliydi. Sonra, 40 bin kitabın bilgilerini girdiÄŸimiz bir veritabanı oluÅŸturduk. Bunu yaparken yayınevlerinden ne kitaplarınız varsa gönderin, sisteme kaydedelim diyoruz, bir türlü bize güvenip göndermiyorlar. Kitapları çalacağımızı sanıyorlar. Ä°nternet üstünden satacağız, diyoruz anlatamıyoruz. Çünkü böyle bir kavram yok kafalarında. Onları ikna etmekte ve kitapların bilgilerini toplamakta çok zorlandık. Åžimdi kitaplar çıkar çıkmaz haber verip gönderiyorlar.n Okurların, müzikseverin internetten alışveriÅŸe alışması ne kadar sürdü?- Türkiye’deki toplam kitap satışının sadece yüzde 3’ü internetten yapılıyor. Ama zamanla çok ÅŸey deÄŸiÅŸti. BaÅŸlangıçta günde 20, 30 paketi geçmiyordu bize verilen sipariÅŸler. Åžimdi 2 bini buluyor. Ve paket denince içinde birden fazla kitap, CD ya da DVD oluyor genellikle.n Ä°nternette alışveriÅŸin geleceÄŸi nasıl?-ADSL’in de yaygınlaÅŸmasıyla internet kullanımına baÄŸlı olarak alışveriÅŸ çok artacak. Åžehir hayatındaki zamansızlık nedeniyle alışveriÅŸ internete kayıyor. TrafiÄŸe girip, Migros’a gidip elinde torbalarla çıkmaktansa internetten ısmarlarsın olur biter. Åžu anda 200 bin kiÅŸi e-ticaret yapıyorsa, 2005’in sonunda bu bir milyon olacak. 2006’da ise 4-5 milyon internet kullanıcısının yüzde 80’i sanal alışveriÅŸ yapacak. Bu verilere göre, önümüzdeki iki yılda çok zengin olmayı kuvvetle umut ediyorum. Ä°nternetten ÅŸu anda ÅŸahsen tek beklentim beni zengin etmesi.SIFIRA YAKIN STOKLA ÇALIÅžIYORUZGenelde sıfıra yakın stokla çalışıyoruz. 170 bin kalem ürün satıyoruz. Hepsinden 5’er tane depoda tutsak 850 bin ürün olur ki bunların çoÄŸu da hiç hareket etmez. Stokta hemen satacağımız kesin olan belli ürünlerden tutuyoruz. Sitemizin müşterisi ekran başında alışveriÅŸini onayladığı anda bilgi bize ulaşıyor. Ãœrünlerin temin noktaları farklı. Bazı kitaplar bizim stokumuzdan, bazıları dağıtımcıdan, bazıları yayınevinden alınıyor. SipariÅŸler temin noktalarına göre ayrılıyor. Bu arada şüpheli talepler takibe alınıyor. Mesela Tarsus’tan biri 6 cep telefonu ısmarladıysa kontrol edilmesi gerekir. Çünkü Tarsus’ta cep telefonu kaçakçılığı yapan bir çete var. Arayıp kontrol ediyoruz. Kargo firmasına veriyoruz, onlar da alıcıya evinde teslim ediyor. Bazen yanlış sipariÅŸ teslim ediyoruz. Bir seferinde fazladan cep telefonu bile gönderdik. Özür diliyoruz. Çok gürültü çıkarsa, daha büyük özür diliyoruz.ORTADOÄžU VE BALKANLAR’DA CÄ°ROSU EN YÃœKSEK SÄ°TEn Ideefixe Fransızca sabit fikirli anlamına geliyor.n Ideefixe, EBÄ° (Elektronik Bilgi Ä°ÅŸlem) ÅŸirketler grubunun bir parçası. Bu grupta community business denilen buluÅŸma ve çöpçatanlık siteleri var. Siberalem, itiraf.com ve arkadaÅŸ servisi, Komikaze.net arkadaÅŸ servisi, eÅŸcinsel ve biseksüellerin tanışma ortamı olan EÅŸ alem bunlardan bazıları.n Site, ayda 400 milyarlık kültür ürünü satıyor. Cirosu Türkiye’deki herhangi bir kitapçıdan, OrtadoÄŸu ve Balkanlar’daki tüm internet sitelerinden daha yüksek.n 5-22 Ekim arasında internette düzenlenen kitap fuarında 70 bin kitap sattı. n Satılan bir kitabın yüzde 30’u, telefon ve bilgisayarın yüzde 10’u kár olarak ÅŸirketin kasasına giriyor. Geçen yılki cirosu 3 milyon dolar. Bu yılki cirosunun 8-10 milyon dolar arasında deÄŸiÅŸeceÄŸi tahmin ediliyor.n Åžu anda kitap, DVD, CD, bilgisayar, telefon, kamera, bebek ürünleri, spor malzemeleri, güzellik ürünleri, koÅŸu bandı, vitaminler, çiçek, bilgisayar ve kutu oyunları, poster, fotoÄŸraf malzemeleri, baskı kağıtları ve filtreler almak mümkün.n En çok 30 yaÅŸ ve üstü kadınlar alışveriÅŸ yapıyor. Müşterilerinin yüzde 70’i üniversite mezunu. Siteyi en çok yöneticiler, bankacılar, öğretmenler ve öğrenciler kullanıyor.Â