Ä°ngiltere cinsiyet seçimini tartışıyor

Ä°ngiltere’de bugünlerde bebekte cinsiyet seçimiyle ilgili hararetli bir tartışma var. Cinsiyet seçimini yasayla sınırlayan hükümet, kısırlık tedavisi ve embriyo araÅŸtırmalarına iliÅŸkin yasalarla birlikte bu konuyu da gözden geçirme kararı aldı.Ä°ngiltere’de deÄŸiÅŸikliÄŸe karşı çıkanların endiÅŸesi Türkiye’ye yabancı deÄŸil: Erkek çocukların, kızlara göre daha çok tercih edilmesi. Çin örneÄŸinden yola çıkan nüfus uzmanları, ebeveynlere cinsiyet seçimi hakkı vermenin kadınların sayısını azaltıp nüfus dengesini bozarak ciddi toplumsal sorunlara yol açacağını savunuyor. Bazı doktorlar ise cinsiyet seçiminin, belli bir çocuk sayısından sonra uygulandığında nüfus artışı ve boÅŸanmalara çözüm getirebileceÄŸi görüşünde.Soyun sürdürülmesi, geride kalan mal-mülkün idaresi, mirasın damatlara geçmesi kaygısı, veliahtlık gibi birçok gerekçe farklı toplumlardan aileleri aynı sabit fikirde buluÅŸturuyor: Erkek çocuk sahibi olmak.Türkiye gibi geleneksel toplumlarda, bu durum daha da vahim. Erkek çocuk bulana kadar, kimi zaman yedi kez doÄŸum yapmayı göze alanlar bile çıkıyor. Erkek dünyaya getiremeyen eÅŸlerden sadece bu nedenle vazgeçilebiliyor ya da üstlerine kuma alınabiliyor. Doktorlara erkek çocuk için servet vaat edenler de yok deÄŸil.Yüzyıllardır dünyanın dört bir yanında erkek çocuk sahibi olmak isteyen çiftler neler denememiÅŸ ki... ÖrneÄŸin Antik Yunan’da erkek çocuk isteyen sol testisini iple baÄŸlayıp cinsel iliÅŸki kurardı. 18. yüzyılda bazı Fransız soylulara bu uÄŸurda sol testislerini aldırmalarını tavsiye eden doktorlar bile çıkmıştı. Bugün ise erkek çocuk için potasyum ve sodyum, kız için kalsiyum ve magnezyum içeriÄŸi zengin besinler tüketilmesi öneriliyor. Buna uyarak ÅŸeker krizine girenlerin, bolca turÅŸu yedikten sonra ödemle ÅŸiÅŸenlerin sayısı az deÄŸil!ERKEN TESPÄ°T MÃœMKÃœNAslında, kadınların erkek çocuk doÄŸuramadığı gerekçesiyle suçlanması son derece anlamsız. Çünkü doÄŸacak bebeÄŸin cinsiyetini belirleyen babadaki Y kromozomu. ErkeÄŸi XY, kadını ise XX oluÅŸturuyor. Menideki sperm hücrelerinin bir kısmı X bir kısmı Y krozomuna sahip. Yumurtayı dölleyen sperm Y ise erkek, X ise kız çocuÄŸu oluyor. Yani her iki cinsin ÅŸansları eÅŸit. DoÄŸal yollarla gebelikte bu sürece müdahale etmek mümkün deÄŸil. DoÄŸal süreç iÅŸlediÄŸinde her 100 kıza karşılık, 104-107 erkek doÄŸuyor.Ancak tüm bu iÅŸlemleri laboratuvar ortamında yaparsanız (tüp bebek) en azından yumurtanın, spermle döllenmesinden geliÅŸen embriyonun cinsiyetini öğrenme ÅŸansınız olabilir. Böylece genetik test sonrası istemediÄŸiniz bir cinsiyet oluÅŸtuÄŸunu öğrenirseniz, yasal sınır dolmadan kürtaj hakkınızdan yararlanabilirsiniz (Bu sınır, Türkiye’de hamileliÄŸin 10. haftasında).Tüp bebek yönteminde sadece erken cinsiyet tespiti yapılmıyor. Ayrıca cinsiyeti bilinen embriyodan, tercih edilen cinsiyete göre kız veya erkek olanı anne rahmine yerleÅŸtirilebiliyor. Ancak bu yöntem uzun uÄŸraÅŸ, yüksek teknoloji ve ciddi bir maliyet gerektiriyor. Kaldı ki, baÅŸta Türkiye olmak üzere, neredeyse tüm dünyada yasak. Türkiye’de sadece cinsiyetle taşınan hemofili ya da bazı kas hastalıkları söz konusu olduÄŸunda kullanılmasına izin veriliyor.DOKTORLAR OLUMLUYine de doÄŸurganlık sorunu yaÅŸamadıkları halde, sadece çocuklarının cinsiyetini seçmek isteyen aileler tüp bebek merkezlerinin kapılarını aşındırıyor. Kiminin kızı veya oÄŸlu var, sonraki çocukları diÄŸer cinsiyetten olsun diye; kimileri erken cinsiyet tespiti yaptırıp, istemedikleri bir cinsiyet oluÅŸtuysa kürtaj yaptırmak için.Bahçeci Tüp Bebek Merkezi Direktörü Prof. Dr. Mustafa Bahçeci, ‘Yasak olduÄŸu için yapmıyoruz. Ama isteyen yerini bulup yurtdışına gidiyor’ diyor. Erken cinsiyet tespitini ve cinsiyet tayinini ‘aileye balans yapmak’ ÅŸeklinde deÄŸerlendiren Bahçeci, yasağın tartışmaya açılmasından yana: ‘İşlemin maddi külfeti büyük. Her isteyene yapılması, gereksiz kürtajları artırır. Ama aile balansı için yapılması halinde doÄŸal denge bozulmayabilir.’‘Balans’la kastedilen erkek bebeÄŸi bulana kadar doÄŸum yapılmasının engellenmesi. Doktorların önemli bölümü, seçimin doÄŸaya bırakılmasından yanayken, bazı uzmanlar da ikinci ya da üçüncü doÄŸumdan sonra cinsiyet seçimi hakkını kullanmanın nüfus planlamasına katkıda bulunabileceÄŸini savunuyor. Tüp bebek yönteminin kısırlık sorunu olmayan çiftlerce kullanılmasına karşı olan Kadın Hastalıkları ve DoÄŸum Uzmanı Dr. Esra Aksoy, yine de bu yöntemin kontrollü kullanılabileceÄŸi kanısında: ‘Tüp bebek için baÅŸvuranların önemli bölümü ikinci doÄŸuma hazırlanıyor. Yöntemin cinsiyet seçimi için kullanılmasına karşıyım. Ancak, ailenin 5 kızı varsa ve illa erkek çocuk istiyorsa cinsiyet seçimi düşünülebilir.’Cinsiyet takıntısı sadece gebelikten önce olmuyor. Gebelikte sürebiliyor. ‘Bir doktor aradı. Üç kızı vardı, eÅŸi 3 aylık gebeydi. BebeÄŸin cinsiyetini genetik testle öğrenmek istedi. Erkek deÄŸilse aldıracaklardı. Kabul etmedim. Israr etti. Düşünün, bunu yapan bir doktor...’NÃœFUS UZMANLARI KARÅžINüfus uzmanları ise doktorlar kadar iyimser deÄŸil. Nüfustaki cinsiyet dengesini bozacak düzenlemelerin, sosyal felaketlerin kapısını aralayacağını savunuyorlar. Çin örneÄŸine bakılırsa haksız sayılmazlar. 1980’de ailelere tek çocuk sınırı getiren Çin’de, cinsiyet seçimine yönelen aileler sayesinde bazı bölgelerde 100 kız çocuÄŸuna karşılık 150 erkek doÄŸmaya baÅŸladı. 1992’de ultrasonla cinsiyet tespitinin yasaklanmasına kadar geçen sürede tahminen 64 milyon kız bebeÄŸin doÄŸması engellendi. Bunun 20 yıl sonra yaratacağı sonucu BirleÅŸmiÅŸ Milletler Nüfus Fonu raporu şöyle özetliyor: ‘Evlenme yaşı grubunda erkek-kadın nüfusu arasında büyük oransızlığa yol açacak, erkekler arasında sert rekabeti doÄŸuracak, kız kaçırma, kadın ticareti artacak, aile iliÅŸkilerinde istikrarsızlık doÄŸacak, toplumun geliÅŸimini tehdit eden saÄŸlıksız sonuçlar ortaya çıkacak.’Hatalı politikaları fark eden Çin, ultrasonla cinsiyet tespitini yasaklamakla kalmadı, nüfus oranının bozulduÄŸu bölgelerde kadın nüfusunu dengelemek amacıyla sert politikaları uygulamaya koydu.2003 verilerine göre Türkiye’de her 100 kıza karşılık 107 erkek doÄŸuyor. Kadınlar 50 yaÅŸ grubundan itibaren öne geçiyor. Toplamda erkeklerden 241 bin 226 daha fazla. Yine de kadın nüfusundaki fazlalık Batı ülkelerinin altında.HANGÄ° YÖNTEMLER KULLANILIYOR?BabyChoice: KiÅŸisel bilgileri içeren form Ä°sviçre’ye iletiliyor. Hazırlanan kiÅŸiye özel bir yıllık takvim istediÄŸiniz cinsiyette bebeÄŸe hamile kalabileceÄŸiniz ortalama 70 özel günü belirtiyor.Microsort: ABD’de lazer ışınları ve komplike DNA formülleri kullanarak sperm ayrıştıran bir cihazla yapılıyor. Kız olmasını saÄŸlayan X kromozomu taşıyan spermlerle, erkek bebek olmasını saÄŸlayan Y kromozomu taşıyanlar ayrıştırılıyor. Daha sonra seçilen spermlerle tüp bebek yöntemiyle suni dölleme yapılıyor. Anne rahmine yerleÅŸtiriliyor. Türkiye’de yasak.Shettles: X kromozomu taşıyan spermlerin, Y kromozomu taşıyanlara göre daha yavaÅŸ yüzdüğü ve daha dayanıklı olduÄŸu gerekçesine dayanıyor. Yumurtlama döneminde yapılacak bir zamanlama ile seçmeye çalışılan cinsiyetteki spermlere avantaj saÄŸlanmaya çalışılıyor. Buna göre erkek çocuk için yumurtlamaya en yakın zamanda cinsel birleÅŸme yapılmalı. Böylece hızlı Y kromozomu taşıyan spermler yumurtaya çabuk ulaÅŸabilir. Kız çocuk için yumurtlamadan 3-5 gün önce cinsel birleÅŸme yapılıyor ve sonra bir daha yapılmıyor. Böylece Y kromozomu taşıyan spermler ölüyor ve geriye X kromozomu taşıyan daha dayanıklı spermler kalıyor.Whelan: Shettles yönteminin tam tersini savunuyor.Â