Ä°nançla AB’ye yürürseniz Avrupa halkına da umut verecek Krize raÄŸmen Türkiye bizi istiyor diyeceksin

Parlamentodaki odasına girer girmez gözüm duvardaki savaÅŸ tablosuna takılıyor. Yorgos Papandreu hemen fark ediyor, ‘Her yerde Türklerle Yunanlıları savaşırken gösteren tablolar var’ diye yakınıyor. DışiÅŸleri koltuÄŸuna oturduÄŸu zaman da odasında benzer bir tabloyla karşılaÅŸtığını anlatıyor.‘Onun yerine güvercinli bir tablo koymuÅŸtum. Bunu da kaldıracağım. Duvarımda güvercinler görmek istiyorum’ diyor. Papandreu’yla zaman tünelinde bir yolculuk yapmak için buluÅŸuyoruz. Aslında bu bir veda buluÅŸması. Acısıyla tatlısıyla 10 yıl süren Atina yolculuÄŸumu bir dostla söyleÅŸiyle noktalamak istedim. Bu Papandreu’dan baÅŸkası olabilir miydi?Papandreu’yu Atina’da birçoklarının bana selam bile vermeye çekindiÄŸi günlerde tanıdım. EÄŸitim Bakanı’ydı. BaÅŸbakan olan babası Andreas Papandreu’nun gölgesinde kalmıştı.Aradan 10 yıl geçti. O günden bu yana köprülerin altından çok sular aktı.10 yılda neler yaÅŸamadık ki?Ege’ye çöken savaÅŸ bulutları... Kenya’daki Yunan BüyükelçiliÄŸi’nde saklanan Abdullah Öcalan... Öcalan’ın yakalanışı ve yasa boÄŸulan Yunan halkı...Ve iki ulusu acılara boÄŸan depremler... O günler gerçekten zordu. Ama krizlerin içinden doÄŸdu Yorgos Papandreu.Papandreu ÅŸimdi Pasok’un kaptan köşkünde oturuyor. Babasının mirası olan sosyalist hareketi deÄŸiÅŸtirmeye çalışıyor. Ama ne deÄŸiÅŸim kolay ne de liderlik!..Papandreu, Yunan siyaset dünyasının alışık olmadığı bir lider. Gece yarısı diskolara gidip gençlerle buluÅŸan, parti kongresinde delegelerle birlikte salonu temizleyen bir lider. Onu, masaya yumruk vuramıyor, diye eleÅŸtirenler çok fazla. Liderlik koltuÄŸunda fazla oturamayacak diyenler bile var. Ama sanki bir ÅŸey unutulmuÅŸ gibi. Papandreu, en zor dönemde tabuların üstüne yürüyen bir siyasetçi. Savaşın acılarını silemeyen iki halkı yeniden barıştıran bir lider. Hem de masaya yumruÄŸunu vurmadan... Papandreu’yla bir saate yakın konuÅŸtuk. Ãœslubu her zamanki gibi yumuÅŸaktı. Farklı olan siyaset anlayışını anlattı bu kez. Siyasette ilkelerden söz etti.Papandreu için siyaset bir deÄŸiÅŸim sanatı. O, deÄŸiÅŸen dünyada deÄŸiÅŸimden korkmamaktan yana.‘Ben sadece politikada olmak için deÄŸil, deÄŸiÅŸim için varolmam gerektiÄŸine inanıyorum’ diyor Papandreu. ‘Anlamsız büyük laflar etmek istemiyorum. Önemli olan adım atmak.’Aslında Papandreu en büyük deÄŸiÅŸimi Türkiye politikasında yaptı. Onu lider yapan da bu deÄŸiÅŸim politikası oldu. KuÅŸkusuz deÄŸiÅŸim bir gecede olmadı. Yıllar sürdü. Bu yüzden veda buluÅŸmamızda, tarihin sayfalarını geriye çevirdik. Barış politikasını oluÅŸturan dönüm noktalarını konuÅŸtuk.KIBRIS KADERÄ°MÄ°ZÄ° DEĞİŞTÄ°RDÄ°15 Temmuz 1974...Yorgos Papandreu 22 yaşında.Yunanistan’daki Albaylar Cuntası’nın Kıbrıs’ı ilhak etmek için BaÅŸpiskopos Makarios’u devirmesinin ardından Türk ordusunun Kıbrıs’a çıktığı sabah. Papandreu ailesi Kanada’da sürgünde. Baba Andreas, cuntaya karşı direniÅŸin sembollerinden biri. Yorgos ise Ä°sveç’te okuyor..O günleri şöyle anlatıyor:‘1960’larda Kıbrıs’la büyükbabam uÄŸraÅŸtı. 1974’te ise Kıbrıs, Yunanistan’daki askeri cuntanın sonu oldu. Kıbrıs hem Yunanistan hem de Pasok için dönüm noktasıdır. Kıbrıs bizim kaderimize damgasını vurdu. Kıbrıs ve Türk-Yunan sorunlarının çözümü partimizin kalbi oldu.’Yıl 1987... Türk Sismik-1 araÅŸtırma gemisi Ege’de. Kıta sahanlığı sorunu patlıyor. Andreas Papandreu ve Turgut Özal BaÅŸbakan. Yorgos Papandreu ise 35 yaşında. Yunan ve Türk savaÅŸ uçakları Ege semalarında ölümle dans ediyor. SavaÅŸ gemileri, namlularını birbirine çevirmiÅŸ bekliyorlar.‘Babam baÅŸbakandı. Bütün görüşmeleri yakından izledim. Savaşı atlattık ve babam Davos’ta Özal’la buluÅŸtu. O zaman iki tarafta da siyasi irade olduÄŸunu gördüm ama devam edemedik. Yunan iç siyasetinde deÄŸiÅŸiklik oldu. Miçotakis, momentumu sürdüremedi. Atmaya çalıştıkları adım kesildi. Bu olay bana ders oldu. Bana sürekli bir siyasi iradenin gerekli olduÄŸunu gösterdi.’BaÅŸka bir dönüm noktası ise Öcalan’ın Kenya’da yakalandığı gece. Yorgos Papandreu 47 yaşında.ÖCALAN’IN YAKALANDIÄžI GECE‘O gün Avusturya BaÅŸbakanı’nın odasındaydım. CNN’de olayları birlikte izledik. Kürtler, Avrupa’nın birçok baÅŸkentinde Yunan büyükelçiliklerini iÅŸgal ettiler. Ä°ÅŸte o gün artık ileriye doÄŸru adım atmamız gerektiÄŸine inandım. DeÄŸiÅŸiklik yapmalıydık. Önce krizi aÅŸtık. Sonra iliÅŸkilerde yolu açmak için bir fırsat yakalamak gerekiyordu. Bu fırsat da kısa sürede önüme çıktı.’Kafasında iyice ÅŸekillenen barış politikasını anlatırken Papandreu hálá heyecanlı:‘Tarihin esiri olamazdık. Olamayız. Hep buna inandım. GeçmiÅŸimizi deÄŸiÅŸtiremeyiz. GeçmiÅŸte yaralar var ama geçmiÅŸten ders alıp güzel bir gelecek inÅŸa edebiliriz. DeÄŸiÅŸen ve küreselleÅŸen dünyaya ya aktif olup katılarak ileriye gideceksiniz ya da zemin kaybedip marjinalleÅŸeceksiniz. Türkiye ve Yunanistan köşede kalıyordu. Bir yol bulup iÅŸbirliÄŸi yaparsak sadece bölgede deÄŸil dünyada da aktif olacağımıza inandım. Bu vizyonumu ÅŸekillendiren Avrupa BirliÄŸi oldu. Çünkü AB içinde olaylara aynı birliÄŸin eÅŸit üyeleri olarak bakma imkanımız olacak. Farklı geleneklerimiz olsa da aynı temel deÄŸerleri paylaÅŸacağız. Bu adımı atmak gerekiyordu.’Ama o günlerde bu adımı atmanın ne kadar zor olduÄŸunu çok iyi hatırlıyorum. BaÅŸaramasaydı ‘vatan haini’ ilan edilebilirdi. Peki böyle ağır bir damgayı yemekten korkmadı mı?‘Siyasette risk almanın ülkeme karşı bir sorumluluk olduÄŸuna inandım. Ãœlkemin geleceÄŸine hizmet ettim. Yunanistan’ın geleceÄŸi Türkiye’yle istikrarlı iliÅŸkiler kurmamıza baÄŸlı. Åžanslıydım. Çünkü karşı tarafta Ä°smail (Cem) gibi bir dostu buldum. Siyasi korkuları aşıp iki ülkenin de sonuçta kazançlı çıkacağı yolları bulmamız gerekiyor. Risk aldım ve almaya devam edeceÄŸim. Çünkü siyasetin yeni yollar açma ve deÄŸiÅŸim sanatı olduÄŸuna inanıyorum.’İSMAÄ°L’İ ARADIMÖcalan krizinden sonra Papandreu’nun beklediÄŸi ilk fırsat çıkıyor.Kosova Savaşı... Papandreu şöyle anlatıyor:‘O günlerde Kosova yüzünden Türk- Yunan savaşı çıkmasından korkuluyordu. Yeni bir kriz ortamına sürükleniyorduk. Bu krizden fırsat yaratabilirdik. Hemen Ä°smail Cem’i aradım. Kosova için savaÅŸacak mıyız, diye sordum. O da tabii ki hayır dedi. Bu ilk iÅŸbirliÄŸimizdi böylece baÅŸladık.’Ve 1999... Helsinki’de Türkiye’nin AB’ye adaylığının ilan edildiÄŸi gün. Sabaha karşı...Papandreu yine o tarihi ana dönüyor:‘Karar açıklandı. Ä°smail’e gittim. Kavafis’in ÅŸiir kitabını hediye ettim. Kitapta Ä°thaka’ya Yolculuk ÅŸiiri vardı. Åžiir Ä°thaka’ya uzun ve maceralı bir yolculuÄŸu anlatır. Yolculukta birçok zorluktan geçersiniz ama yolda o kadar çok ÅŸey öğrenirsiniz ki, yaptığınız yolculuÄŸa deÄŸer. ZenginleÅŸeceksiniz.’Peki Papandreu’nun Türkiye’ye barış eli uzatırken temel ilkesi neydi? Şöyle diyor:‘Aramızda mutlaka güven oluÅŸturmalıyız. Güveni ise ancak dürüst ve samimi davranarak oluÅŸturabiliriz. Ben gerçekleri saklamaya çalışmadım. Sorunları ve duygularımızı gizlemedim. Bu dürüst yaklaşımla iliÅŸkilerde de dürüst bir deÄŸiÅŸim arzusu olduÄŸunu göstermeye çalıştım. Bu stratejide elimizdeki en önemli araç AB. AB içinde yakın iÅŸbirliÄŸi yapmalıyız. Kuzey Avrupa’dan gelen birisi Türk toplumunun hassasiyetlerini, sorunlarını bizim kadar anlayamaz.’Ya Fransa ve Hollanda’nın yeni Avrupa Anayasası’na, hayır demesi? KoÅŸullar deÄŸiÅŸti mi? Türkiye’nin üyelik hedefi, baÅŸarısızlığa mahkum hale mi geliyor? Papandreu, ‘Hayır’ diyor. Ve farklı bir bakış getiriyor:‘Avrupa hem ekonomik açıdan hem de müesseseleriyle bir krizden geçiyor. Åžu anda geniÅŸlemeden korkuluyor ama ileride durum deÄŸiÅŸecek. Ä°nen eÄŸri yine yükselecek. EÄŸer yürümeye devam ederseniz, Avrupalılar için bir umut olacaksınız. Krize raÄŸmen Türkiye bizi istiyor diyecekler. Avrupa yolu sizin Ä°thaka’ya yolculuÄŸunuz olacak.’Evet Papandreu ‘nun elindeki zeytin dalı düşmemiÅŸ. Hayallerini hálá beyaz güvercinler süslüyor. Kendinizi baÅŸarılı hissediyor musunuz, diye soruyorum.‘Sorunları çözemedik ama Ä°smail’le yine de baÅŸardığımızı düşünüyorum. Çünkü politika sürüyor.’ Sürüyor ama nasıl? BaÅŸbakan Kostas Karamanlis’i bir Türk gazeteciye ÅŸikayet etmek istemediÄŸi belli ama burukluÄŸunu da gizlemiyor. Çünkü Karamanlis’in Kıbrıs ve Ege’de frene bastığı kanısında... ‘Sorunları çözmek için nesillerin geçmesini bekleyemeyiz. Ben baÅŸbakan olsaydım yeni adımlar atardım’ diyor.Papandreu 2 yıl sonra baÅŸbakan olabilecek mi?Bilinmez ama Papandreu ÅŸimdi 53 yaşında.Ve bu kez, ‘Megalo Allagi’ (büyük deÄŸiÅŸim) diye ısrar ediyor...Â