İlle de Roman olsun
Güncelleme Tarihi:
Şermin TERZİ
Oluşturulma Tarihi: Haziran 07, 2008 00:00
Türkiye’de etnik müziklere sahip çıkıp albüm yapmasıyla tanınan Kalan Müzik bu kez, Türkiye’nin hemen hemen bütün yörelerindeki amatör Roman müzisyenlerin kendi ortamlarında çalıp söylediği parçalardan oluşan "Roman Olsun" albümünü çıkardı.
Ulaşılabilir Yardım Derneği tarafından hazırlanan ve 18 YTL’den satılan albüm üç yıllık bir çalışmanın ürünü. Antropolog Belgin Cengiz ve yönetmen Buket Aydın, tam 28 ili dolaşıp bu müzisyenlere ulaştılar. Roman Olsun albümüyle birlikte, bir kitapçık ve 18 dakikalık bir kısa film DVD’si hazırlandı. Kitapçıkta Romanlarla ilgili bilgiler, DVD’de üç yıl boyunca yapılan görüşmelerden görüntüler yer alıyor.
2001 yılında kurulan Ulaşılabilir Yardım Derneği, dezavantajlı gruplar (öncelikle engelliler), yoksullukla mücadele ve kalkınma programları, acil dönem destek programları ve kültürel çeşitliliğin korunması üzerine çalışmalar yapıyor. "Roman Olsun" çalışmasının başında olan ve bu çalışma başladığında derneğin genel başkanlığını da yürüten Belgin Cengiz ve müzisyen Özgür Akgül projenin mimarlarından. "Biz Türkiye’de kültürel olarak kendini ifade edemeyen, kültürel yapısını korumakta zorlanan ya da ayrımcılığa uğrayan gruplarla çalışmayı hedefledik. Bunların başında da çingene-roman dostlarımız geliyordu" diyor Belgin Cengiz.
Albümün temelleri 2005 yılında Edirne’de yapılan 1. Uluslararası Roman Sempozyumu’nda atıldı. Türkiye’nin her bölgesinden Romanlar’ın katılımıyla gerçekleşen sempozyumda, Belgin Cengiz "Aslında onları ne kadar az tanıyormuşuz" diye düşündü. Türkiye’de ulaşabileceği tüm Romanlarla görüşmek, belgesellerini çekmek için sinemacı arkadaşı Buket Aydın’ı da yanına alarak yola düştü.
BİZİM HAYATIMIZ BİR MASAL KIZIM
Albümde şarkıları yer alanların çoğu yerel sanatçılar. Stüdyo deneyimi hiç olmayan düğün müzisyenleri, amatör kadın müzisyenler, çiçek satan, boyacılık yapan çocuk şarkıcıların söylediği şarkılara da yer veriyor. Amatör sanatçıların yanısıra, Roman kültürünün şöhretleri Selim Sesler, Küçük Hasan, Sarıköylü Tevfik’in de albüme enstrümanlarıyla katkıları var.
Albüm için, Trakya’dan Ege’ye, Akdeniz’den İç Anadolu’ya kadar uzanan 28 ile yapılan seyahatlerde, ses kayıtları müzisyenlerin bulunduğu doğal ortamlarda yapıldı. Bu ortam bazen bir müzisyen kahvesi, bazen bir müzisyen evi oldu. İlk geziden sonra eksik kayıtlar olduğu düşünüldüğünden, ikinci bir tur daha düzenlendi.
Albümle birlikte verilen 18 dakikalık DVD’de orta yaşlı bir Roman, Belgin Cengiz’in kamerasına "Bizim hayatımız bir masal kızım" diyerek başlıyor söze. Ardından, annesi babası evlenmediği için nüfus cüzdanı bile olmayan küçük bir kızın temennisi geliyor: "Nüfus cüzdanım çıkarsa, okula gideceğim, öğretmen olup kızanları okutacağım."
Çiçekçi çocuklar, ayıcı Nedim düğün kemancısı İbrahim hamal Yaşar
Albümdeki ilk parça "İlle de Roman Olsun" Kadıköy iskelesinde ailelerine katkı sağlasın diye darbuka çalıp, çiçek satan çocuklar tarafından söylendi.
Çingenece söylenmiş "E Balkanenre Şudre Panola" (Balkanların Soğuk Suları) şarkısını, Selanik göçmeni ve geçimini Edirne Kapıkule’de hamallık yaparak kazanan Yaşar Ocak söyledi. Düğünlerde söylediği bu uzun hava, Yaşar Ocak’ın halasına ait ve gerçek bir hikayeye dayanıyor.
Harman Yeri, bir gelin türküsü. Şarkıyı söyleyen Emine Gümüş ve ailesi Keşan, Edirne ve Tekirdağ’da profesyonel müzisyenlik yapıyor. Emine Gümüş bu türküyü söylerken ona damadı Selim Sesler klarnetiyle eşlik ediyor. Kayıtta sokak gürültüleri, evdeki gündelik sesler de duyuluyor.
Yasaklanmadan önce ayı oynatarak geçimini sağlayan Ayıcı Nedim, ayı oynattığı günlerin ve ayısı Cemile’nin anısa "Sipsi Satarım" şarkısını söylemiş albümde. Hayrabolu’da yaşayan Nedim, şarkıyı o dönemdeki enstrümanı daire ile değil tepsi ile icra etmiş.
Adanalı düğün kemancısı İbrahim Çamlı, Romanlara özgü doğaçlama yeteneği ile bir flamenko doğaçlama çalmış.
Ceyhan’da yapılan bir çiftetelli kaydı, evin bahçesinde başlamış ama sonra yavaş yavaş bütün Romanların katılımıyla bir mahalle eğlencesine dönüşmüş.
EN BÜYÜK ROMANLAR BİR DE HİNTLİLER
Türkiye’de yaşayan Çingenelerin sayısı tam olarak bilinmiyor. Tahminler 500 bin-2.5 milyon arasında değişiyor. Çingenelerin Avrupa’ya Hindistan’dan yaklaşık 1500 yıl önce göç ettikleri tahmin ediliyor. Bunu da unutmuyorlar: Albümle birlikte verilen DVD’de genç bir Roman kameraya, "En büyük Romanlar" diye el sallayıp gülümserken, annesi de lafa girip, "Bir de Hintliler" diyor.
KALAN MÜZİK’İN SAHİBİ HASAN SALTIK
Çingeneceyi unutulmaktan kurtarmak istedik
Çingeneler yetmişikibuçuk milletin buçuğu olarak geçer. Roman denilince hep Trakya akla gelir. Halbuki bu çalışmada Kars’tan Adana’ya kadar Türkiye’nin genelini kapsayan Romanlarla görüşüldü, onların ses kayıtları alındı. Bu bizim için önemliydi. Ayrıca bu albümde Çingenece şarkılar da var. Bu dil bitmek üzere. Onların dillerini yaşatmak için devlet bir çaba sarfetmiyor, devletin yapması gerekeni ben yaptım.
2001 yılında kurulan Ulaşılabilir Yardım Derneği, dezavantajlı gruplar (öncelikle engelliler), yoksullukla mücadele ve kalkınma programları, acil dönem destek programları ve kültürel çeşitliliğin korunması üzerine çalışmalar yapıyor. "Roman Olsun" çalışmasının başında olan ve bu çalışma başladığında derneğin genel başkanlığını da yürüten Belgin Cengiz ve müzisyen Özgür Akgül projenin mimarlarından. "Biz Türkiye’de kültürel olarak kendini ifade edemeyen, kültürel yapısını korumakta zorlanan ya da ayrımcılığa uğrayan gruplarla çalışmayı hedefledik. Bunların başında da çingene-roman dostlarımız geliyordu" diyor Belgin Cengiz.
Albümün temelleri 2005 yılında Edirne’de yapılan 1. Uluslararası Roman Sempozyumu’nda atıldı. Türkiye’nin her bölgesinden Romanlar’ın katılımıyla gerçekleşen sempozyumda, Belgin Cengiz "Aslında onları ne kadar az tanıyormuşuz" diye düşündü. Türkiye’de ulaşabileceği tüm Romanlarla görüşmek, belgesellerini çekmek için sinemacı arkadaşı Buket Aydın’ı da yanına alarak yola düştü.
BİZİM HAYATIMIZ BİR MASAL KIZIM
Albümde şarkıları yer alanların çoğu yerel sanatçılar. Stüdyo deneyimi hiç olmayan düğün müzisyenleri, amatör kadın müzisyenler, çiçek satan, boyacılık yapan çocuk şarkıcıların söylediği şarkılara da yer veriyor. Amatör sanatçıların yanısıra, Roman kültürünün şöhretleri Selim Sesler, Küçük Hasan, Sarıköylü Tevfik’in de albüme enstrümanlarıyla katkıları var.
Albüm için, Trakya’dan Ege’ye, Akdeniz’den İç Anadolu’ya kadar uzanan 28 ile yapılan seyahatlerde, ses kayıtları müzisyenlerin bulunduğu doğal ortamlarda yapıldı. Bu ortam bazen bir müzisyen kahvesi, bazen bir müzisyen evi oldu. İlk geziden sonra eksik kayıtlar olduğu düşünüldüğünden, ikinci bir tur daha düzenlendi.
Albümle birlikte verilen 18 dakikalık DVD’de orta yaşlı bir Roman, Belgin Cengiz’in kamerasına "Bizim hayatımız bir masal kızım" diyerek başlıyor söze. Ardından, annesi babası evlenmediği için nüfus cüzdanı bile olmayan küçük bir kızın temennisi geliyor: "Nüfus cüzdanım çıkarsa, okula gideceğim, öğretmen olup kızanları okutacağım."
Çiçekçi çocuklar, ayıcı Nedim düğün kemancısı İbrahim hamal Yaşar
Albümdeki ilk parça "İlle de Roman Olsun" Kadıköy iskelesinde ailelerine katkı sağlasın diye darbuka çalıp, çiçek satan çocuklar tarafından söylendi.
Çingenece söylenmiş "E Balkanenre Şudre Panola" (Balkanların Soğuk Suları) şarkısını, Selanik göçmeni ve geçimini Edirne Kapıkule’de hamallık yaparak kazanan Yaşar Ocak söyledi. Düğünlerde söylediği bu uzun hava, Yaşar Ocak’ın halasına ait ve gerçek bir hikayeye dayanıyor.
Harman Yeri, bir gelin türküsü. Şarkıyı söyleyen Emine Gümüş ve ailesi Keşan, Edirne ve Tekirdağ’da profesyonel müzisyenlik yapıyor. Emine Gümüş bu türküyü söylerken ona damadı Selim Sesler klarnetiyle eşlik ediyor. Kayıtta sokak gürültüleri, evdeki gündelik sesler de duyuluyor.
Yasaklanmadan önce ayı oynatarak geçimini sağlayan Ayıcı Nedim, ayı oynattığı günlerin ve ayısı Cemile’nin anısa "Sipsi Satarım" şarkısını söylemiş albümde. Hayrabolu’da yaşayan Nedim, şarkıyı o dönemdeki enstrümanı daire ile değil tepsi ile icra etmiş.
Adanalı düğün kemancısı İbrahim Çamlı, Romanlara özgü doğaçlama yeteneği ile bir flamenko doğaçlama çalmış.
Ceyhan’da yapılan bir çiftetelli kaydı, evin bahçesinde başlamış ama sonra yavaş yavaş bütün Romanların katılımıyla bir mahalle eğlencesine dönüşmüş.
EN BÜYÜK ROMANLAR BİR DE HİNTLİLER
Türkiye’de yaşayan Çingenelerin sayısı tam olarak bilinmiyor. Tahminler 500 bin-2.5 milyon arasında değişiyor. Çingenelerin Avrupa’ya Hindistan’dan yaklaşık 1500 yıl önce göç ettikleri tahmin ediliyor. Bunu da unutmuyorlar: Albümle birlikte verilen DVD’de genç bir Roman kameraya, "En büyük Romanlar" diye el sallayıp gülümserken, annesi de lafa girip, "Bir de Hintliler" diyor.
KALAN MÜZİK’İN SAHİBİ HASAN SALTIK
Çingeneceyi unutulmaktan kurtarmak istedik
Çingeneler yetmişikibuçuk milletin buçuğu olarak geçer. Roman denilince hep Trakya akla gelir. Halbuki bu çalışmada Kars’tan Adana’ya kadar Türkiye’nin genelini kapsayan Romanlarla görüşüldü, onların ses kayıtları alındı. Bu bizim için önemliydi. Ayrıca bu albümde Çingenece şarkılar da var. Bu dil bitmek üzere. Onların dillerini yaşatmak için devlet bir çaba sarfetmiyor, devletin yapması gerekeni ben yaptım.