İkon kadınlar MM okuyacak

22 Nisan’da Santralistanbul’da düzenlenecek özel gecenin yönetmenliğini Kenan Işık yapıyor. Mungan’ın "ortak belleğimizin ortak imgeleri" diye tanımladığı kadınlarla Mungan’ın edebiyatının onlar için ne ifade ettiğini konuştuk.

DERYA ALABORA Tiyatro sanatçısı

Çalışkandır, sürekli araştırır okur ve masanın başına oturur

Murathan’ın dili, Türkiye’yle ilgili anlattığı hikayeler beni çok etkiliyor. Son kitabını okuduğumda pes yani dedim. Bir erkek bir kadını bu kadar mı güzel anlatır. Çok doğru ve çok objektif. Bir de Murathan çok çalışkan bir insandır. Bu çok önemli. Çünkü bir insanın hayat hakkında fikirleri olur, çok yetenekli olur ama çalışkan değilse üretemez. Onu çok uzun yıllardır tanıyorum ve yaptığı işe ne kadar zaman ayırdığını iyi biliyorum. Sürekli araştırır, okur, insanlarla ilgilenir ve masanın başına oturur. O benim için çok özel bir insandır. Onun gibi insanlardan çok yok Türkiye’de.

NEDRET GÜVENÇ Tiyatro sanatçısı

Güzel de bir yüzü vardır güzel de bir insandır

Kendisini ilk önce tiyatrocu ve şair olarak tanıdım. Yıllar geçtikçe daha da mükemmelleşen biri Murathan. Kelimeleri kullanışı, cümle yapısı, hislerini ifade etme biçimi çok yabanıldır. Çok az kullanılan, taptaze ama geldiği yere cuk oturan kelimeler görürsünüz onun şiirlerinde. Ayrıca güzel de bir yüzü vardır Murathan’ın, güzel de bir insandır. Onu çok seviyorum ama uzun zamandır görüşemiyoruz. Çünkü Murathan kaçar, yabanidir biraz. Tabii bir de velûd bir yazar, yani çok yazar. Hep işiyle meşguldür.

JÜLİDE KURAL Tiyatro sanatçısı

Kökünden kopmayan bir ağaçtır o

Profesyonel hayatımda ilk oynadığım oyun Murathan’ın Taziye’sidir. Yani ona kişisel tarihimden kaynaklanan bir yakınlığım var. Onun yazılarında hem şiiri hem de düşünceyi bulabiliyorum. Oyunlarında da, romanlarında da bunu görüyorum. Gündelik hayatın sıradan durumlarını şiirsel bir dille anlatıyor. Bir başka özelliği de kendi kültürüne hem bir entelektüel hem de bir Doğulu olarak bakabiliyor olması. Murathan kendi toprağının kokusunu kelimelerine işleyen, kökünden kopmayan bir ağaç bana göre. Yaşadığı ülkenin sorunlarına karşı her zaman duyarlı bir aydın tavrı göstermesi de çok önemli. Bu duyarlılığını bir mesaj verir gibi değil de şiirini kaybetmeden bize iletir.

ARSEN GÜRZAP Tiyatro sanatçısı

Son yıllarda yetişmiş en önemli tiyatro yazarıdır

Beni Murathan’ın şairliği ve tiyatro yazarlığı çok etkiliyor. Son yıllarda yetişmiş en önemli tiyatro yazarıdır. Olağanüstü bir görkemi vardır oyun kişilerinin. Okurken ya da izlerken onun metnin geneline dağıttığı yöresel tadı da alabilirsiniz. Tabii bir süre sonra hayatında roman, hikaye ve denemeler de başladı. Onları da çok beğenir, sevgiyle okurum.

TÜRKAN ŞORAY Sinema sanatçısı

Sinemaya bakışımı değiştirdi

Murathan Mungan Türk Edebiyatı’na özel bir soluk getirdi. Kadınların iç dünyasını anlamak ve anlatmaktaki ustalığına hayranım. Kadınları anlamak kolay değil ama Murathan Mungan onları seviyor, merak ediyor, onlarla empati kuruyor ve bu da bir yazar için çok önemli. Kendisi benim sinemaya bakışımı bile değiştirmiştir. Onun kitabından bir bölüm okumayı hemen kabul ettim. Murathan Mungan’a hayır demek mümkün mü?

SUZAN AVCI Sinema sanatçısı

Eşimi kaybedince aynı Murathan’ın anlattığı gibi bomboş evimde kalakaldım

Çok düzgün yazan bir çocuk Murathan. Hani bir kitabı alıp şıp diye okuyup kenara koyarsınız... Murathan’ın kitaplarını asla öyle yapmam. Her cümlesinde düşünür, geri döner tekrar okurum. İçindeki derin anlamı çözmek için pür dikkat olurum. Kadından Kentler kitabının bir hikayesinde ekonomik gücü yerinde ama kocasından ayrılan bir kadın anlatılıyor. Eski kocası gelip kızını alıyor ve gidiyor. Onlar gittikten sonra kadıncağız salonda öyle kalakalıyor. Hayatta her şey olabilirsin, meşhur olabilirsin, çok paran olabilir, başarıdan başarıya koşabilirsin ama sevdiğin insanı kaybedersen aynı o hikayedeki kadın gibi kalakalabilirsiniz. Bu hikaye niye bana dokundu derseniz, ben de 10 ay önce eşimi kaybettim. Evdeki o boşluğu ne yaparsam yapayım dolduramıyorum. Murathan’ın yazdığı o kadında kendimi buldum çünkü onun gibi kalakaldım. Şöhretin en álásını yaşadım ama hiçbir şey değilmiş işte.

MACİDE TANIR Tiyatro sanatçısı

Yazdıklarıyla benim dünyamı değiştirir

Murathan yazdıklarıyla benim dünyamı değiştirir. Neden mi? Buyurun bir cümle okuyorum: "Ağlamayı aşan bir derinlikteydim." Herife bak! Bir duygu bu kadar mı dolaylı ve güzel anlatılır! Var mı başka bir kitapta böyle bir laf. Ben hep tiyatroda acılı anneleri oynadım. Bu, dünya tiyatro yazarlarının dev oyunlarının başrolleri demek. O rollerde önümde eşimi, çocuğumu öldürdüler. Sıkıysa sahnede ağlamayı aş! O acıyı kendimi yerlere atmadan, çırpınmadan yansıtmayı öğrendim. Konservatuvarda okurken babamın öldüğünü, bir hocamın halama yazdığı mektubu açtığımda öğrenmiş, uzun süre ağlamamış ama en sonunda okulun kapısında düşüp bayılmıştım. O yüzden Murathan’ın "ağlamayı aşan derinlik" sözünün anlamını en iyi ben bilirim. İnsan, gerçek acıyı duyduğunda orasını burasını yolmuyor, ağlamanın ötesine geçiyor. İşte Murathan da bunu biliyor, onun cümlelerinin büyüklüğü de burada.

AYLA ALGAN Tiyatro sanatçısı

Yeganeyi yaratan bir yazardır

Murathan yazılarında mega-europe’un arketiplerini kullanır. Yani herkesi kapsayan, sadece bizi değil başka ülkelerin insanlarını, Avrupalıları da ilgilendiren hikayeler anlatıyor. Jung’un bahsettiği kolektif bilinçaltına dokunabiliyor. Onun yazılarında antropoloji, sosyoloji, sosyal psikoloji bilimlerinden parçalar bulabilirsiniz. Yani onun metinleri gündelik üstüdür. Bu mertebeye nasıl ulaşır? Durmadan okuyup, araştırarak. Murathan Mungan yeganeyi yaratan biridir. O yüzden de yalnız biridir aslında. Kendisindeki bu yalnızlığın aynısını kadınlarda gördüğü için de onları çok iyi anlatır.

BENNU YILDIRIMLAR Tiyatro sanatçısı

Hayatın detaylarıyla yüzleştirir bizi

Mahmut ile Yezida’sı bence aşk üzerine yazılmış nadir güzellikte ve kuvvetteki oyunlardan biridir. Orada anlatılan yüce aşk her seferinde gözlerimde yaşlar dolmasına sebep olur. Murathan, çok incelikli ve derinlikli bir dil kullanır. Olayları ince ayrıntılarla örerek anlatır. Bu sayede hayatın gözden kaçırdığımız, farkında olmadığımız detaylarıyla yüzleştirir bizi. Kısaca Murathan’ın yazıları hayatımızı daha zengin kılıyor.

KENAN IŞIK Tiyatro sanatçısı

Onları ancak Murathan bir araya getirebilirdi

Ben bu projeye tiyatro benzeri enstalasyon diyorum. Kitabı okuduğum zaman bir yığın çağrışım geldi zihnime. Bu çağrışımları kullanarak bu enstalasyonu yarattım. Tiyatro dünyasının en önemli kadın oyuncuları, Macide Tanır gibi virtüözler ve Sezen Aksu, ancak Murathan için bir araya gelirdi. Murathan’ın bizim camiamızdaki saygınlığı ve iyi insan oluşu bu projeyi şekillendirdi.

KADINDAN KENTLER

İzmir, Adana, Trabzon, Bursa, Samsun, Amasya, Ankara, Sinop, Denizli, Afyon, Kırşehir, Erzurum, Diyarbakır, Gümüşhane, Mersin ve Istanbul’da geçen on altı öyküden oluşan Kadından Kentler, bu kentlerde çeşitli nedenlerle bir araya gelen kadınların karşılaşmalarını konu ediniyor. Murathan Mungan’ın "bir Türkiye hikayesi kitabı" diye tanımladığı kitabın eksenini, aralarında kimi zaman tanışlık, arkadaşlık, kimi zaman hısımlık, akrabalık bulunan kadınların karşılaşmayla yaşadıkları aydınlanma anları oluşturuyor. Murathan Mungan "Türkiye’nin modernleşmesinde iki temel eksen var: Biri kadınlar, diğeri kentler" diyor: "Bu öykülerde bu iki ekseni birlikte ele aldım. Kentlerin ve kadınların değişimini, farklı kentlerde geçen kadın öyküleriyle anlattım."