Yanlış kullanıldığında ciddi vakalar oluşuyor
Güncelleme Tarihi:
Botoksun çok güçlü bir zehir olduğunu çoğumuz biliyoruz. Ama yine de birçok kişi uzman doktor yerine merdiven altı uygulamaları tercih ettiği için nörolojik hasar görüyor. Botoksun yol açabildiği sağlık sorunlarını uzmanlara sorduk: “Uygulanan botoksun menşesi, bakanlık onayı, hangi kaslara, ne kadar yapıldığı uygulatan kişi tarafından not edilmeli.”
Botulinum toksini halk arasında kullanılan adıyla botoks dünyadaki en tehlikeli toksinlerden biri. Hangi kasa uygulanırsa o kasta 3-6 ay süre boyunca felce sebep oluyor. Bu özelliği nedeniyle yıllardır tıbbi ve kozmetik amaçlı kullanılıyor. Özellikle kozmetik kullanım öylesine yaygın ki kuaför salonlarında bile uygulanıyor. Elbette bu durumun olumsuz sonuçları var. Uzmanlar basit bir estetik uygulama nedeniyle yoğun bakımda yatan hastalar olduğunu söylüyor. Son dönemde kilo kaybı için mideye uygulanan botulinum toksini sebebiyle ciddi vakaların ortaya çıktığını da söylüyor doktorlar. Acıbadem Hastanesi nöroloğu Prof. Dr. Kayıhan Uluç ve Amerikan Hastanesi enfeksiyon hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Şiran Keske hem kozmetik hem tıbbi amaçlı botoks kullanımında dikkat edilmesi gerekenleri anlattı.
‘NÖROLOJİK HASARLAR...’
Prof. Dr. Kayıhan Uluç
- Botoks pratikte en sık kozmetik amaçlı kullanılıyor. Yüz, koltuk altı, el-ayak terlemelerinde uygulanıyor. Yanlış kişilerce yapıldığında gelişen botulizm vakaları da (Yanlış kasa enjekte edilmesi ya da fazla doz sonucu meydana gelen semptomlar) görüyoruz. Böyle hastaların bir kısmını yoğun bakımlarda izledik. Bu durum son dönemlerde sıkça görülmeye başlandı. Bulanık-çift görme, göz kapağı düşmesi, ses tonu değişikliği, kol-bacak güçsüzlüğü oluşabiliyor. Konuşma, yutma, nefes alma zorluğu gibi nörolojik hasarlar yaşayanlar var.
- Nörolog olarak izlediğim en büyük problem, ABD veya Avrupa’da uygulanmıyorken ve uluslararası kılavuzlarda yeterli veri yokken kilo kaybettirici etkisi olduğu öne sürülerek botulinum toksin uygulaması yapılması...
‘İZİNSİZ OLANLARIN BAZILARI KANA DAHA HIZLI KARIŞIYOR’
Prof. Dr. Kayıhan Uluç
- Botoks uygulanan herkes botulizm bulguları konusunda bilgili olmalı, kendine hangi ürünün, hangi dozda yapıldığını bilmeli, şikâyet gelişirse zaman kaybetmeden nöroloji hekimine başvurmalı. Bulgulara göre semptomatikten hastaneye yatırılıp antitoksin tedavilerine kadar farklı seçenekler uygulanabiliyor.
- Kozmetik amaçlı, aşırı terleme veya diş sıkma için botulinum toksin uygulatmak kişisel bir tercih ama doğru kişi tarafından, doğru ilacın, doğru dozda, doğru bölgeye ve doğru endikasyonda yapılması gerekiyor. Bu nedenle mutlaka konuyla ilgili doktor bu işlemi yapmalı. Uygulanan botulinum toksininin menşesi, Sağlık Bakanlığı onayı, hangi kaslara, ne kadar dozda yapıldığı uygulatan kişi tarafından öğrenilmeli ve not edilmeli. Nöromusküler kavşak hastalığı olanlar toksin uygulamasından kaçınmalı.
- Son zamanlarda artan botulizm olgularının altında birden fazla neden yatıyor. En önemlisi bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmamış endikasyonlarda kullanılması. Bir diğeri kuaför, güzellik merkezi gibi yerlerde, hekim olmayan kişilerce uygulanması. Botoks uygulayabilmeniz için doktor veya uzman doktor olmalısınız. Çünkü bu tıbbi bir işlem. Sağlık Bakanlığı’nın bu konudaki açıklaması net ve medikal estetik kurslarının düzenlenmesi ve sertifika verilmesi yasak.
- Piyasada Sağlık Bakanlığı onayı olmayan ürünler var ve bunlar hastalara uygulanıyor. Bunların da bazılarının kana daha hızlı karışma ve botulizme neden olma ihtimali var.
‘İYİLEŞME SÜRECİ AYLAR ALABİLİR’
- Botulizm, botulinum nörotoksininin neden olduğu ciddi bir nöroparalitik hastalıktır.
- Botoks, 20’den fazla hastalığın tedavisinde ayrıca kozmetik amaçlı kullanılıyor. Ayrıca son dönemde mide uygulamasının kilo verdirmek amacıyla kullanımını görüyoruz. Nadir olarak kabul edilse de kozmetik amaçlarla yüz kırışıklık çizgileri için veya terapötik tedaviler için botoks enjeksiyonu alan kişilere aşırı doz verilirse, ‘iatrojenik botulizm’ adı verilen durum gelişebilir.
- İatrojenik botulizmin belirtileri arasında halsizlik ve yorgunluk var. Kozmetik tedaviyi takiben ortaya çıkan zehirlenme belirtileri arasında bulanık görme, sarkık gözkapakları, yutma güçlüğü ve ağız kuruluğu yer alabilir. Toksin miktarının daha fazla olduğu durumlarda nefes darlığı görülebilir. Semptomlar çok şiddetliyse botulinum antitoksininin yanı sıra yoğun bakım tedavisini de gerektirebilir. Tam olarak iyileşmeyse haftalar ve hatta aylar alabilir.
- Mide botoksu nedeniyle ilk botulizm vakaları geçen yıl ortaya çıktı. İstanbul’da ve İzmir’de iki özel hastanede intragastrik botulinum nörotoksin (BoNT) enjeksiyonu yapılmıştı. Semptomlar hafiften şiddetliye kadar değişiyordu. Ardından birçok olgu hastaneye yatırılmak durumunda kaldı. Hastaneye kaldırılanlardan bazıları yoğun bakım ünitelerinde ve botulinum antitoksiniyle tedavi gördü.