Uykular haram olduysa dikkat!
Güncelleme Tarihi:
Horlama, uyku apnesi, çok az ya da çok fazla uyuma gibi kalitesiz uykuya neden olan tüm faktörler, felç geçirme riskimizi de arttırıyor.
Yetişmeyen işlerin stresi, ekonomik sıkıntılar, yaşadığımız depremlerden kaynaklanan korkular derken pek çok kişi uyku sorunları yaşıyor. Bu durumun sağlığımızı olumsuz yönde etkilediğini de uzmanlar sık sık dile getiriyor. Neurology dergisinin 5 Nisan’da yayımladığı, 4 bin 500’den fazla kişinin verilerinin analiz edildiği yeni bir çalışmaya göre de kalitesiz uyku, inme riskini arttırıyor. Gecede ortalama 5 saatten az uyuyan kişilerin felç geçirme olasılığı, 7 saat uyuyanlara kıyasla 3 kat daha fazla. Diğer taraftan gecede ortalama 9 saatten çok uyumak da inme riskini 2 kat arttırıyor. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi göğüs hastalıkları ve uyku bozuklukları tedavisi uzmanı Prof. Dr. Ceyda Erel Kırışoğlu’na ve Academic Hospital kulak burun boğaz hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Alper Tutkun’a konuyla ilgili görüşlerini sorduk.
‘Horlama kötü gidişe işaret’
Son yıllarda yapılan araştırmalara göre felç geçiren kişilerin yaklaşık yüzde 70’inin uyku sorunları yaşadığı belirtiliyor. İnme geçiren hastalarda insomnia (uykusuzluk), hipersomni (aşırı uyku hali), parasomnia (uykuda anormal hareket ve davranış bozuklukları), periyodik ekstremite hareket bozuklukları (ayak, kol ve bacaklarda sıçramalarla karakterize uykuyu bölen sorunlar), sirkadiyen ritim bozuklukları (uyku uyanıklık döngüsünde bozulma) ve uykuda solunum problemleri sık görülüyor. Bölünmüş uyku yapısı, gündüz aşırı uyku hali, uyku apnesi ve şiddetli horlama da kötü gidişe işaret ediyor. (Prof. Dr. Ceyda Erel Kırışoğlu)
‘Nefes egzersizleri yararlı’
* Kaliteli uyku için yatmadan önce tablet, akıllı telefon, televizyon gibi mavi ışık kaynaklarından
en az 1 saat önce uzaklaşmalıyız.
* Gece geç saatte yapılan spor nedeniyle beden ısısı artar ve gece uykuya geçişimiz gecikir. Uyku öncesi ılık duş uykuya dalmamızı kolaylaştırır.
18 derece güzel bir uyku için idealdir.
* Uykuya dalma güçlüğü çekiyorsak saat 14.00’ten önce kafein ve uyarıcı içecek tüketimini sonlandırmalıyız.
* Yattığınızda gevşeyemediğinizi hissederseniz nefes egzersizleri uygulayabilirsiniz.
* Uykusuz kaldığınız geceden sonraki gün yarım saat de olsa daha erken yatabilirsiniz. Ya da gün içinde saat 14.00’ten önce 20 dakikalık şekerleme uykusu önerebilirim. Bu 20 dakikalık uykular ‘power nap’ (güç uykusu) olarak isimlendiriliyor.
m Akdeniz, vegan, ketojenik veya aralıklı oruç gibi beslenme yöntemi ne olursa olsun yatmadan minimum 4 saat önce yemeğin tamamlanmış olmasını tavsiye ederim. (Prof. Dr. Ceyda Erel Kırışoğlu)
‘Uykunuz gelmeden yatağa gitmeyin’
* Tıkayıcı uyku apne sendromu (OSAS), havayolumuzda gelişen tıkanıklıklara bağlı ortaya çıkar ve uykusuzluğa neden olur. Kısaca uykuda 10 saniyeyi aşan nefes durması şeklinde tanımlayabiliriz. Uykuda nefesin durmasıyla vücudumuzdaki oksijen seviyesi düşer. Beyin bu durumu tehdit olarak algılar. 3-5 saniyelik uyanıklıkla nefes alabilmesi için hastayı uyarır. Nefes kesintisini takip eden derin gürültülü bir horultuyla kişi tekrar nefes almaya başlar.
* Bu rahatsızlık tedavi edilmediğinde unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu, anksiyete, saldırganlık, depresyon, cinsel istekte azalma, hipertansiyon, felç, kalp yetmezliği, kalpte ritim bozuklukları gibi sorunlara neden olabilir. Hatta uykuda ani ölüm olasılığını da arttırır.
* Kaliteli uykunun formülü her akşam aynı saatte uyumak değil, her sabah aynı saatte uyanmaktır. Gece 1-2 saat uyumuş olsanız da sabah hep aynı saatte kalkın. Bir süre sonra vücudunuz ve beyniniz kendini buna göre programlar. İşin özü şu: Uykunuz gelmeden yatağa gitmeyin. (Prof. Dr. Alper Tutkun)