Uçakta nezaketin 20 altın kuralı

İyi bir uçuşun temeli, uçağa binerken atılır. Uçağa binerken birbirinizi saygısızca itip kakmayın, kabin bagajını yerleştirirken ağırdan alıp diğer yolcuları bekletmeyin, çocuğunuza bağırmayın ve uçakta sadece kendiniz varmış gibi davranmayın. (Nalan Miri Sözer)

Daha yerinize oturmadan kabin memurundan bir şey istemeyin. Hele hele “Başım çok ağrıyor. Bana hemen bir ağrı kesici verin” hiç demeyin. Kabin memurlarının ilaç verme yetkisi olmadığı gibi, verdikleri bir ilaç size dokunabilir, ölümünüze neden olabilir. (Uğur Cebeci)

Koltukların arasına girme imkânınız varsa, el bagajınızı başüstü dolabına arkanızdaki yolcular geçtikten sonra yerleştirin. Yeri arka sıralarda olmasına rağmen, inerken kolaylık olsun diye, bagajını ön sıraların üzerindeki dolaplara koyanlar var. Üstelik bu nezaketsizliği yapanların sayısı hiç de az değil. (Uğur Cebeci)

Başüstü dolabınızda yer yok mu? Sorun değil, kabin memuru valiziniz için başka bir dolapta yer bulur. Tüm uçak doluysa kargoya da verebilir. (Tolga Özbek)

Check-in’i farklı koltuklarda olmasına rağmen, beraber oturmak isteyen yolcular olabilir. Bu talep, aileden veya yaşlı bir yolcuya yardım eden kişiden geliyorsa yardımcı olun. Her şey tatlı dille başlamalı, teşekkürle tamamlanmalı. (Tolga Özbek)

Nihayet yerinize oturdunuz; yapmamanız gereken en önemli şeyleri sayalım: Öndeki iki koltuk arasına çıplak ayağınızı uzatmayın, ayaklarınızı koridora çıkarıp troleye çarpmayın, uyurken başınızı diğer yolcunun omzuna düşürmeyin, horlamayın. (Uğur Cebeci)

Prostat sorununuz varsa, koridor tarafından koltuk alın. Böylece diğer yolcuları çok sık kaldırmak zorunda kalmazsınız. Bazı prostatlı yolcular birkaç kere tuvalet izni istedikten sonra daha fazla rahatsızlık vermemek için kendini tutuyor. (Uğur Cebeci)

Yer değişikliği talep edildiği halde koltuğundan kalkmak istemeyen yolcu olabilir, ısrarcı olmayın. Ben de bana verilen ya da benim önceden belirlediğim koltukta uçmak isterim. Ama çocuk yolcu varsa veya iki sevgili böyle bir talepte bulunuyorsa yerimi veririm. (Uğur Cebeci)

Orta koltukta oturanın iki kol koyma yerinden birini kullanıp diğerini bırakması daha uygun. Kol koyma yerlerinin ikisinin de orta koltukta yolculuk eden kişi tarafından işgal edilmesi, diğer yolcuları sinirlendirir. Zaten genellikle diğer yolcu kolunu koymak için hafif itişlerle test yapar; ama ortadaki yolcu yine de kolunu çekmezse bazen tartışma çıkar. (Uğur Cebeci)

Elektronik cihazınızı mutlaka kapatın. Kapatmayan bir yolcu görürseniz kabin memurunu çağırın. Uçuş emniyetini tehdit ettiği için o yolcuyu uçaktan indirebilirler. (Tolga Özbek)

Sorun çıkarmayın. Bir keresinde alkollü bir yolcu, uçak indiği halde daha fazla uçmak istedi ve bu konuda direndi. Bir türlü kabinden çıkmayınca polis çağrıldı ve ifade vermeye gönderildi. Kabin memuru, yolcuya verilen içkiyi uygun gördüğü anda kesebilir. Alkollü ya da başka bir yolcu, sorun çıkarırsa ‘sorunlu yolcu formu’ doldurulup kokpite götürülür. Kaptan talimat verdiğinde plastik kelepçe uygulanır, gözaltına alınır. (Uğur Cebeci)

Bir uçuşta ön koltuğumdaki adam, etrafa saça saça tırnaklarını kesmişti. Kabin memurunu çağırdım ama tırnak kesme eylemi çoktan bitmişti.
Uçakta tırnak mı kesilir? (Nalan Miri Sözer)

Bebekler ve çocuklar basınçtan rahatsız olunca ağlar. Lütfen düşünceli olun. Küçük çocuğuyla yalnız seyahat eden bir ebeveyn görürseniz, çocuklarına bakın, böylelikle onlar da tuvalete gidebilirler. (Canan Demiray)

Çocukla uçuş...

◊ Kimi aileler daha az rötar yaşandığını düşünerek sabah uçuşlarını tercih ediyor. Halbuki sabah erken saatteki uçuşlar, gece yarısı uyandırılan, güne iştahsız başlayan ve uçağı beklerken kucak isteyip huysuzlanan çocuğu da beraberinde getirir. Bazı havalimanlarında çocuklu ailelere yönelik check-in kontuarları olabiliyor. Kimi havalimanlarında da güvenlik kontrolüne girerken bebekli yolcuya öncelik tanınıyor. Görevliye sormaktan çekinmeyin. Kalkış öncesi çocuğunuzun koşma zıplama ihtiyaçlarını giderin, tuvaleti olmadığını söylese de götürün. (Canan Demiray)

◊ Pusetinizi, alabileceğiniz en son noktaya kadar yanınıza alın, bagaja olabildiğince geç verin. Havalimanında karşınıza rötarlar ve uzun yürüyüşler çıkabilir. Pusetinizi teslim ederken uçaktan iner inmez kapıda almak istediğinizi belirtin. Normalde eve almadığınız bazı paketli gıdalara uçakta diğer yolcuların da huzurunu düşünerek kısmen göz yumabilirsiniz. Tablet ya da uçak içi ekran için kendi çocuk kulaklığınızı edinin. (Canan Demiray)

◊ Bebeklerin basınçtan dolayı ağlamasını engellemek ve onları rahatlatmak için yalancı emzik ya da su biberonu taşıyın. 6 aylık-2 yaşındaki çocuklar için bol oyuncak taşıyın. Mırıldanmaya başladıklarında yenisini verin, ilgilerini oyuncaklara çekin. (Nalan Miri Sözer)

◊ Uyku bandı veya gürültü maskeleme kulaklıklarından edinin. Kulaklığın uygulamasını telefona indirip istediğiniz sesi (mesela okyanus sesi) seçiyor ve başka hiçbir şey duymuyorsunuz. Böylece kendinizi etraftaki yüksek sesli konuşmalardan veya başka gürültülerden sorun yaşamadan koruyabilirsiniz. (Nalan Miri Sözer)

◊ Uyuyan çocuk tüm yolcuları mutlu eder. Çocuğunuzun uyku arkadaşını yanınıza alın. Yol uzun ve gevşetecek bir ilaç vermeyi planlıyorsanız binişten birkaç gün önce deneyin. Biz antihistaminik bir ilacı denemeden vermiş, tam ters etkiyle uçakta koşmak isteyen bir bebekle karşı karşıya kalmıştık. Çocuğunuz “Okyanusun üstünden mi geçeceğiz”, “Neden can yeleği var”, “O maskeyi takmam mı gerekiyor” diye sorabilir. Paniği ve merakı bertaraf etmek için çocuğunuzla pilot ya da hostes olduğu bir oyun oynayın. Kabin memuruna çocuğunuzun pilotla tanışmasının ve uçuş öncesi kokpiti görmesinin mümkün olup olmadığını sorun. Yolculuğunuzu bir sürpriz renklendirebilir. (Canan Demiray)

 Bunlar da kendi konforunuz için

◊ Sessiz bir yolculuk istiyorsanız, motorları kanatta olan uçaklarda, motorun önünde oturun, hemen kanat arkasında gürültü fazladır. Bu durum yeni nesil 787, A350, A320neo gibi uçaklarda değişiyor çünkü yeni nesil motorlar çok sessiz. (Tolga Özbek)

◊ Keyifli bir uçuş için yanınıza okumak istediğiniz kitabı, dergiyi alın veya güzel bir film seçin. Özellikle uzun uçuşlarda dar olmayan, pamuklu giysiler tercih edin, boyun yastığı kullanın. Dolaşım sorunu yaşamamak için uzun uçuşlarda yürüyüş yapın. Uçuş sırasında hareketleriniz sınırlı olacağından vücudunuz ödem de yapar. Uçak içi basınç oranı düşüklüğü susuzluğa, baş ağrısına, ağız ve boğaz kuruluğuna neden olur. Bu problemleri bol su içerek ortadan kaldırabilirsiniz. (Tolga Özbek)

Uçaktan inerken...

◊ Uzun bir uçuşun inişine doğru kahvaltı dağıtılır, sonrasında da tuvalet kuyruğu başlar. Bu sırada yolcu başına düşen süre çok kısıtlıdır. Lütfen tuvaletlerde dakikalarca saçınızı taramayın, oyalanmayın. Arkada olanları düşünün. (Tolga Özbek)

◊ Uçaktan inerken yaşanan karmaşa, geleneksel nezaket anlayışımızla doğru orantılı. Sadece bir istisna var: Bağlantılı uçağı için az zamanı kalan yolcular, hızla öne geçebilmek için koridorda sorun yaratıyor. Bu da itiş kakışa yol açıyor. Bağlantılı uçuşlar için imkân varsa, daha uzun süre aralık sunan uçuşları tercih edin. Böylece panik olmadan ve de başkalarına rahatsızlık vermeden yolculuk edebilirsiniz. (Uğur Cebeci)

Katkıda bulunanlar:

Uğur Cebeci - Havacılık uzmanı ve gazeteci

Tolga Özbek - Kokpit.aero sitesi genel yayın yönetmeni

Nalan Miri Sözer - Seyahat yazarı

Canan Demiray - Seyahat yazarı