Türkiye’de rahim ağzı kanserini önleyici aşılanma oranı yüzde 0.9...'Ancak ulusal aşı takvimine girerse HPV’yi hayatımızdan çıkarabiliriz’

Rahim ağzı kanserini önlemek için tek doz Human Papillomavirus (HPV) aşısının yeterli olduğu açıklandı. Açıklamayı geçen hafta Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) yaptı. Oysaki aşıyla rahim ağzı kanserini sıfırlayan Avustralya başta olmak üzere birçok ülkede HPV aşısı en az iki doz olarak uygulanıyor. DSÖ’nün bu kafa karıştıran açıklamasını, daha önce HPV aşısının Türkiye’de de ücretsiz olması için kampanya yürüten eczacı Cem Kılınç’a sorduk. Kılınç, açıklamanın medyaya yansıdığı şekilde olmadığını anlattı: “DSÖ’nün açıklaması dünya genelinde aşılama programlarından daha verimli sonuç almak için tavsiye niteliğindeydi. ‘Bundan sonra herkese tek doz yeterli’ demediler.

‘Çalışmalar incelendiğinde 9-14 yaş arasında iki doz yapılan uygulamalara göre tek doz uygulamanın da karşılaştırılabilir düzeyde sağlam koruma sağladığı görüşüne varılmıştır’ dediler. Bu, dünyanın tamamında etkin sonuç almak içindi. Bu kansere yakalanan kadınların yüzde 90’ı düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşamakta. Yani tek dozu, çocuk yaşta aşılamayı kaçıranları da yakalamak, erişim güçlüğü yaşanmasının önüne geçmek için önerdiler.”

Özetle; örgütün bu açıklaması düşük ve orta gelirli ülkelerde ‘aşı gerekirse tek doz yapılsın ama herkesi kapsayalım’ anlayışının bir yansıması. Ancak sorun şu ki ülkemizde henüz bu aşı, ulusal aşı takviminde yer almıyor ve toplum kanser önleyici bu aşıyı ücretsiz olarak yaptıramıyor. Hatta geçen günlerde change.org’da “HPV aşısı ücretsiz olsun” diye yeni bir imza kampanyası başlatıldı.

‘Her yaş grubu aşılanabilir’
Prof. Dr. Petek Balkanlı-Medicana International İstanbul Hastanesi jinekolojik onkoloji uzmanı

*Rahim ağzı aşıları hangi yaş aralığında öneriliyor?
9-26 yaş aralığı aşılama için en iyi aralık. Diğer önemli konu da tabii ki gençlerimizi cinsel aktif döneme geçmeden önce aşılamak. Virüsle karşılaşmadan aşılamak çok önemli.

*26 yaş sonrası için durum nedir?
Kişi zaten 26 yaşından sonra HPV virüsüyle karşılaşmış oluyor. Yine de yapılan çalışmalara göre 26’dan 55 yaşına kadar koruyucu etkisi yüzde 50 azalsa da aşının yaptırılması öneriliyor.

*Rahim ağzı kanserinin cinsel yolla bulaştığını biliyoruz. Cinsel hayatı aktif biri aşı için geç mi kalıyor?
Bir kişi cinsel olarak aktif olup henüz HPV ile karşılaşmamış olabilir veya karşılaşmadığı virüs tipleri açısından da yüksek riskli tiplerle enfekte olmayabilir. Bu nedenle kişide ‘epitel dokuda displazik’ (biçim bozukluğu) değişiklikler olsa da aşılanmanın çapraz reaksiyonlarla diğer HPV tiplerine karşı da koruyucu olduğu düşünülürse aşılanması yerinde olacaktır.

‘9 tipe karşı koruyanın ruhsatı bizde var’
Cem Kılınç-Eczacı

*Ülkemizdeki aşılar HPV virüsünün 4 tipine karşı koruma sağlıyor. Ama 9 tipine karşı koruma sağlayan aşı da mevcut. Bizde neden yok?
Araştırdığımda aslında 4 valanlı aşıyı üreten aynı firma tarafından üretilen 9 valanlı HPV aşısının da 2019’da ülkemizde ruhsat aldığını gördüm. Ancak piyasaya sunulmadı.

*Aşının ücretsiz olmasına ilişkin çalışmalar ne aşamada?
Kur yüzünden HPV aşısının fiyatı 790’dan 993 liraya çıktı. 15 yaş üzerinde üç doz uygulandığı düşünülürse yaklaşık 3 bin liraya çıkıyor. Geçen sene Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği’nin gönüllü avukatları aracılığıyla aşısını parasıyla olan yurttaşlarımız
SGK’ya davalar açtılar. Ve ilkini geçen martta İTÜ öğrencisi Yağmur Varkal’ın davası aracılığıyla bir kazanıma çevirdiler. Avustralya tüm dünya için umut oldu. DSÖ 2030’a kadar tüm dünyanın aşılanmasını istiyor. Türkiye’de toplumun yüzde 99.1’i önleyici bir aşısı olan kansere karşı korunamadan yaşıyor. Ulusal aşı takvimine alınan aşıların devlete maliyeti çok düşük oluyor. Bu aşının ülkemizde uygulanma oranı sadece yüzde 0.9. Ancak ulusal aşı takvimine girerse HPV’yi hayatımızdan çıkarabiliriz.