Travma konusunda deneyimliler,yaraları sarmaya hazırlar

Yaşadığımız afet sadece fiziksel değil, ruhsal olarak da ardında büyük bir yıkım bıraktı. Türk Psikologlar Derneği, Türkiye Psikiyatri Derneği ve EMDR (Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) Derneği’nin yetkilileriyle afet bölgesinde yaptıkları ve yapacakları çalışmaları konuştuk. Binlerce gönüllü sağlık profesyonelinin hizmete hazır olduğunu, depremden etkilenen tüm vatandaşlarımıza destek vereceklerini anlattılar.

Faruk Bozkır-Klinik sağlık psikoloğu, Türk Psikologlar Derneği Genel Sekreteri

 ‘6 bin psikoloğumuz afet bölgesi için gönüllü’

*Depremlerden hemen sonra bölgeyi tanımak ve ihtiyaçları saptamak için 5 kişilik öncü grubumuzu bölgede görevlendirdik. Şu an kriz merkezleriyle, valiliklerle, AFAD’la görüşüp deprem bölgesindeki ihtiyaçları belirliyorlar. 6 bin psikoloğumuz afet bölgesinde çalışmak için gönüllü. Travma konusunda tecrübeli bir sivil toplum kuruluşu olduğumuz için afet anında hemen aksiyon alabiliyoruz.

*Fizibilite çalışmalarımız bitince bireysel görüşmeler ve psikososyal destek çalışmaları için bölgede konteynerimiz olacak. Yine büyük bir çadır veya konteyner çocuklarımızın rehabilitasyonu için kullanılacak. Psikodrama içeren oyunlar ve sanatsal faaliyetlerle çocuklarımızın yaralarını birlikte saracağız. Başka şehirlere giden depremzedelerimiz için de çevrimiçi destek üniteleri oluşturacağız.

*Deprem başlangıçta korku, kaygı gibi olumsuz duygular oluşturur. Bunlar hayatta kalmamızı sağlayan duygular. Ama bir aydan fazla sürerse ve kişinin işlevselliği bozulmuşsa ‘örselenme sonrası gerginlik bozukluğu’ (travma sonrası stres bozukluğu) tanısından bahsedebiliriz. Bu tarz ruhsal sorunlar yaşandığında biz psikiyatr hekimlerle işbirliği yaparak tedavi sürecinde olacağız. Deprem bölgesinde ihtiyacı olan tüm vatandaşlarımıza destek vereceğiz.

*Birçok kurum ve dernek iyi niyetle “Afet bölgesine psikolojik destek vereceğiz” diyerek gönüllü uzmanları toplamaya çalışabilir. Bunun çok doğru olmadığını düşünüyoruz. Türkiye’de terapi yapabilecek, kanunların izin verdiği iki meslek kolu var: Biri psikiyatr hekimler, diğeri klinik psikologlar. Dolayısıyla resmi kurum olarak Sağlık Bakanlığı ve AFAD ile, sivil toplum kuruluşu olarak da Türkiye Psikiyatri Derneği ve Türk Psikologlar Derneği’yle muhatap olunmalı.

Prof. Dr. Burhanettin Kaya-Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) medya koordinatörü

‘Hedefimiz uzun vadeli ruh sağlığı hizmeti sunmak’

*Beklenen İstanbul depremine hazır olabilmek için Mayıs 2022’de bir ‘Depreme Hazırlık ve Müdahale Birimi’ oluşturmuştuk. 6 Şubat’ta depremler olunca birimlerimizi hemen devreye soktuk. Sağlık Bakanlığı işbirliğiyle bir gönüllü psikiyatr listesi oluşturduk. Zaten gönüllü listemizdeki isimlerin çoğu bakanlığa bağlı çalışan hekimler. Bir haftalık döngüler halinde çalışmalarımız başladı. Türkiye Psikiyatri Derneği olarak hedefimiz orada uzun vadeli ruh sağlığı hizmeti sunmak. 5 bin üyemiz, bini aşkın da gönüllümüz var. Sahada yüz yüze çalışmalar yürüteceğiz ve belli bölgelere konteyner kuracağız. 

*Afetten hemen sonra terapi ya da ilaç uygulaması doğru değil. Öncelik insanların enkazdan çıkarılması, yakınlarına ulaşmalarının sağlaması, cenazelerin bulunması, depremzedelerin temel yaşam gereksinimlerinin karşılanmasıdır. Ama
bir aydan sonra ruhsal etkiler ortaya çıkabilir.

*Bölgede sadece deprem nedeniyle ruhsal sağlık sorunu yaşayabilecek kişiler yok, halihazırda psikiyatr hastaları da var. Onların tedavileri de aksadı. Hemen bu vatandaşlarımızla ilgili bir izleme ekibi oluşturuldu ve durumları değerlendiriliyor.

*İnternet sitemiz psikiyatri.org.tr’de ‘Depremden Sonra Ruh Sağlığı’ sayfası açıldı. Çalışmalarımızı ve duyurularımızı buradan takip edebilirsiniz.

Hayal Demirci- EMDR (Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) Derneği Travma İyileştirme Grubu Başkanı

 ‘Ne kadar etkilendiklerini testlerle ölçeceğiz’

*Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın paydaş kurumlarından biri olarak deprem bölgesinde olacağız. EMDR Derneği diğer paydaşlar gibi bir meslek örgütü değil.  Biz onlardan farklı durumdayız. Travma terapisinin uzmanlarıyız ve bu meslek örgütlerinin aslında üyeleriyiz. Ben psikolojik danışmanım, pek çok arkadaşım sosyal hizmet uzmanı, psikolog,  psikiyatr. Gönüllülerimiz zaten o lisans eğitimini alıp üzerine EMDR eğitimi alıyorlar. Ancak bu şekilde derneğimize üye olabiliyorlar.

*Ekiplerimiz 6 Mart’tan itibaren Adana, Şanlıurfa, Gaziantep ve Diyarbakır’da sahada olacaklar. Deprem bölgesinde insanların bu olaydan ne kadar etkilendiklerini, bilimsel araştırma formatındaki testlerimizle ölçeceğiz. Herkesin bir felaketten etkilenme düzeyi farklıdır. İhtiyacı olanları bireysel terapiye ya da grup terapisine, uzun süreli tedavi gerektirenleri Sağlık Bakanlığı veya Türk Psikiyatri Derneği’ne yönlendireceğiz. Aile dağılmışsa veya ebeveyn kayıpları varsa o zaman Çift ve Aile Terapisi Derneği’yle işbirliği yapıp daha uzun süre destek almalarını sağlayacağız. Bütün ülkede herkes çalışsa ancak toparlanırız. 

*Şu an çalışma alanımız 81 ili aşıyor. Ailelerini kaybeden yurtdışından vatandaşlarımız var. Tabii önce gidip deprem bölgesinde görev almış arama kurtarma ekiplerine psikososyal destek vereceğiz. Çok travmatize haldeler. Saha ekipleri dışındaki bin kişilik gönüllülerimizle de çevrimiçi destek vereceğiz. Bir de illere gelen çocuklar ve ailelerle çalışmalar yapacak arkadaşlarımız var.

*Bizim bir moral ekibimiz var. İlk günden itibaren önce kendi terapistlerimize çevrimiçi destek veriyorlar. Bölgede depremzede olan meslektaşlarımızla çalışıyorlar. Kendi gönüllülerimizi de sahaya gitmeden önce ölçüyoruz, çünkü travmatize olmamalılar. Bölgeden geldikten sonra tekrar durumlarına bakıyoruz. Eğer etkilenmişlerse onları da yine moral ekibine alıyoruz. Travma bulaşıcıdır. Onların bize ihtiyacı var ve ancak iyi olursak insanlara destek verebiliriz.

�