Tatsız tuzsuz domateslerden kurtulduk

** Her bölgenin lezzetli bir domates cinsi vardır. Ben en çok Çanakkale yöresi tarla domatesini, Marmaris’in Karacasöğüt  Köyü domatesini ve Kilis domatesini severim.

** Bu aylarda kırmızı soğanla yapılan ve üstüne beyaz peynir rendelenen domates salatasını çok severim. Ünlü aşçı Ece Aksoy, bu salataya ‘domatese kar yağdı’ adını koymuştur.

** Her öğün bol domatesli, yeşil biberli menemen yiyebilirim. Menemenin en lezzetlisi, tarla domatesi piyasaya çıktığı zaman yapılır.

** Domates bu aylarda sofraları şenlendirir. Türlüye, taze fasulyeye, bamyaya, bezelyeye, kebaba, köfteye lezzet üstüne lezzet katar.

** Benim favori sosum: Rendelenmiş domates, sarmısak, fesleğen, biraz sirke, iki kesmeşeker. Tüm bunları kısık ateşte uzun uzun kaynatın.

** Patlıcan kızartması en sevdiğim yemeklerin başında gelir. Kızartmanın üstüne yukarıdaki sosu dökerseniz damağınız çatır çatır çatlar.

** Bezelye de bu mevsimin sebzelerindendir. Bunun yanına pilav yakışır. Pilavı, rendelenmiş tarla domatesiyle yaparsanız, damağınızı bayram yerine çevirirsiniz.

** Aslen Güney Amerikalıdır. İlk zamanlar Peru’da ve Şili’de kirazı andıran küçük salkımlar halinde yabani olarak yetiştiriliyordu.

** Kristof Kolomb’un adamları domatesi ilk kez İspanya’ya getirdiler. Ama kimse uzun süre bu renkli topları mutfağına sokmadı, süs bitkisi olarak yetiştirdi.

** Domates, İspanya’dan, İspanya Krallığı’na bağlı olan Napoli’ye geçti. Bu, makarna ve pizza sosunun icadının ilk adımı oldu.

** Çoğunlukla süs bitkisi olarak yetiştirilen veya sinekleri uzaklaştırmakta kullanılan domates, İtalyan mutfak kültürüne utangaç bir giriş yaptı.

** Koruk suyuyla tatlandırılan domates ilk önceleri salata olarak yenilmeye başladı. 1692 tarihinden itibaren Napoliten tariflerde görülmeye başladı.

** 18. yüzyılda Avrupa’nın kuzeyinde domates hâlâ bilinmiyordu. Domatesin Parislilerle tanışmasına Fransız İhtilali neden oldu.

** Marsilyalı lokantacılar, özellikle Saintte Anne sokağındaki ‘Les Trois Freres Provençaux’ ve yine aynı kentteki ‘Le Boef a la Mode’ lokantası domatesi meşhur etti.

** Amerika Başkanı Thomas Jefferson 1781’de domatesle ilgilenmeye başladı ama domates ancak 19’uncu yüzyılın başlarında ABD’yi fethetti.

** Önce Louisiana’ya geldi. Malezya dilindeki bir balık sosunu ifade eden Kechap’tan gelen Ketçap, bu dönemde ortaya çıktı ve hızla dünyaya yayıldı.

** Artık kimyanın ve yaban arıları ve uğur böceklerinin yardımıyla yetiştirilen yusyuvarlak, kıpkırmızı, pürüzsüz, sağlıklı domateslerin tek kusuru tatsız olmaları.

** Domatesin tadı kadar sembolik değerleri de önemli. Örneğin Mali’deki bazı kabileler domatesin kırmızı suyunun adet kanını, doğurganlığı simgelediğine inanırlar.

** Kırmızı ve sulu domates, dünyanın bir çok yerinde erotik çağrışımlara neden olur. Şilili romancı Isabel Allende domatesin afrodizyak bir sebze olduğunu söyler.

** Bugün dünyada 2 bin çeşit domates olduğu tahmin ediliyor. Birçok yerde orijinal çeşitleri yeniden yetiştirebilmek için özel bostanlar kuruluyor. Darısı bizim başımıza.

** Yüzde 94’ü sudan oluşan domates, çok düşük kalorili olduğu için kilo vermek isteyenlerin çekinmeden yiyebilecekleri besin maddesi.

** Domates hücre yaşlanmasına karşı mücadelede oldukça etkili. Ayrıca içerdiği likopen nedeniyle güçlü bir antioksidan kabul ediliyor.