Sürekli ve şiddetli öksürük, nefes darlığı... ‘KOAH’ın en yaygın sebebi sigara kullanımı’

KOAH genellikle uzun süreli sigara, tütün ürünleri kullanımı ve çevresel faktörler nedeniyle ortaya çıkıyor. Belirtileri arasındaysa sürekli ve şiddetli öksürük, balgam, nefes darlığı var. Göğüs hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Sertaç Arslan şöyle diyor: “KOAH’ın en yaygın sebebi sigara kullanımıdır. Sigara dumanı, akciğer dokusuna zarar vererek bronşlarda kronik iltihaplanmaya ve hava yollarının daralmasına neden olur. Ayrıca endüstriyel kimyasallara, yoğun tozlara ya da hava kirliliğine uzun süre maruz kalan kişilerde de KOAH gelişme riski artar.”

Göğüs hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Hacer Kuzu Okur “Dengeli beslenmek, yeterli hidrasyon, solunum kaslarını doğru ve öksürük refleksini iyi kullanmak hastalığın kontrol altında tutulmasında çok işe yarar” diyor.

KOAH NEDİR?

◊ Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akciğerlerdeki hava yollarının daralmasıyla solunum güçlüğüne yol açan ilerleyici bir hastalıktır. Geri dönüşsüz bir hastalık olan KOAH hava yollarının elastikiyetinin azalması ve akciğer dokusunda oluşan hasar nedeniyle nefes almayı zorlaştırır.
(Doç. Dr. Sertaç Arslan)

NEDEN OLUR?

◊ Bu hastalığın yüzde 90 nedeni tütün ürünlerini kullanmak
ya da pasif olarak maruz kalmaktır. Sigara, pipo, puro, nargile ve elektronik sigara akciğerlerimize en büyük zararı veren ürünlerdir.

◊ Mesleksel maruziyetler; tozlu dumanlı işlerde çalışmak, ağır metal, kozmetik, boya sökme gibi alanlar, temizlik işlerinde fazla miktarda kimyasala maruz kalmak, büyük şehirlerde hava kirliliği ve ev içi hava kirliliği, soba, eskiden tandır-tezek maruziyeti önemli KOAH nesneleri arasında sayılabilir.

◊ Ailede KOAH hastası olması, düşük doğum ağırlığıyla doğmak, çocuklukta sık enfeksiyon geçirmek de hastalığın ortaya çıkışını kolaylaştırabilir.
(Prof. Dr. Hacer Kuzu Okur)

BELİRTİLERİ NELER?

◊ KOAH belirtileri genellikle yavaş gelişir ve başta fark edilmeyebilir. En sık görülen belirtiler arasında kronik öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı, hırıltılı solunum ve yorgunluk vardır.

◊ İlerlemiş KOAH hastalarında nefes almak oldukça zor hale gelir ve gündelik işleri yapmakta bile zorlanabilirler. Belirtiler soğuk hava, fiziksel aktivite ve enfeksiyonlarla daha da kötüleşebilir. (Doç. Dr. Sertaç Arslan)

NASIL TEŞHİS EDİLİR?

◊ KOAH tanısı koymak için hastanın belirtileri ve risk faktörleri değerlendirilir. Tanı sürecinde kullanılan en yaygın test, solunum fonksiyon testidir (spirometri). Bu test, akciğerlerin hacmini ve solunum yollarındaki tıkanıklık derecesini ölçer. Ayrıca akciğer röntgeni ve kan testleri gibi yardımcı tanı yöntemleri de kullanılabilir. (Doç. Dr. Sertaç Arslan)

TEDAVİSİ VAR MI?

◊ Hastalığın tedavisinde ilk şart tütün ürünlerinden uzak durmak ve çevresel kötü maruziyetin sonlandırılmasıdır. Tedavide şikâyetleri rahatlatmak için hava yolu darlığına yönelik, solunum yollarına etkili inhalasyon yoluyla verilen ilaçlar kullanılır.

◊ Hava yolu darlığını açan bu ilaçlar bazen makine yoluyla da uygulanabilir. Nefes egzersizi ve solunum rehabilitasyonu yapmak hastalığın tedavisinde önemli. Hastalığı ilerlemiş hastalarda oksijen tedavisi istirahatte baş-
lar, sürekli olacak şekilde devam edebilir.
(Prof. Dr. Hacer Kuzu Okur)

ÖNLENEBİLİR Mİ?

◊ KOAH’ın en önemli önleme yöntemi sigara kullanmaktan kaçınmak veya sigarayı bırakmaktır. Ayrıca kapalı alanlarda yeterli havalandırmanın sağlanması, mesleki korunma tedbirlerine uyulması ve hava kirliliğinden kaçınılması da hastalık riskini düşürebilir. Aşılar, özellikle grip ve zatürre aşıları, KOAH hastalarının enfeksiyon riskini azaltarak hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. (Doç. Dr. Sertaç Arslan)

SEMPTOMLARI AZALTMAK MÜMKÜN

◊ Hastaların çoğu zamanla kendi nefesini kontrol etmeyi öğrenir. Bu hastalardaki esas sorun nefes vermekte zorlanmak, akciğer hava kesesinin yapısı bozulduğu için havanın tam boşalamaması ve hava dolu keseye tekrar hava almaya çalışmaktır.

◊ Diyafram kasını iyi kullanmayı öğrenerek büzük dudak solunumuyla akciğerdeki havayı olabildiğince boşaltmaya çalışmak ve kalan havayı azaltmak gaz dolaşımına yardımcı olur. Solunum kaslarının güçlendirilmesi ve solunum iş yükünün kasların yardımıyla azaltılması performansı arttırır.
(Prof. Dr. Hacer Kuzu Okur)

◊ Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve solunum teknikleriyle akciğer kapasitesini desteklemek faydalıdır. Önerilen ilaçları düzenli olarak kullanmak ve solunum rehabilitasyonuna katılmak da hastaların günlük yaşam kalitesini arttırabilir.
(Doç. Dr. Sertaç Arslan)