‘Roman havası çalınca oynuyorum ben, gacolarda* neden böyle değil?’

Yaklaşık bir ay sonra, 5 Mayıs’ta birçok yerde Hıdırellez kutlamaları yapılacak. Ama bir yer var ki oradaki kutlamalar dillere destan. O gün İzmir’deki Tenekeli Mahallesi’ne kalabalıktan dolayı akşam 7’den sonra girmek belki imkânsız olacak. Sokağa masalar kurulacak, konserler, eğlenceler düzenlenecek. İki güne yayılan bayram boyunca sokaklarda 9/8’lik şarkılar eşliğinde göbekler atılacak...

Hıdırellez’in Tenekeli’de her yıl nasıl kutlandığını bize heyecanla anlatan kişi Sedat Çatulay, rap dünyasında bilinen ismiyle Varhız. İzmir’in gettosu olarak bilinen, Romanların yaşadığı Tenekeli’de doğmuş. Şimdi de çok uzaklaşmış değil, ailesiyle Tepecik’te yaşıyor. Varhız’la kendi deyişiyle ‘Roman dili ve edebiyatı’ konseptinde hazırladığı şarkılardan ilki olan ‘Sepetci’yi konuşmak için internet üzerinden görüntülü buluşuyoruz. Hayatını, ‘Kendim gibi eğlenceli’ dediği müziğini anlatıyor bize...

‘Varhız’ın hikâyesi nedir?

‘13. Cuma’ film serisinin kahramanı Jason Voorhees’den geliyor. Başta ‘Voorhees’i takma ad kullanıyordum, zamanla arkadaşlarım bana ‘Varhız’ demeye başladı. Yaşadığım mahal-
le de hızlı ve değişik olduğu için bu isim bana tam uyuyor.

Yaşadığın mahalle derken...

İzmir, Tepecik’te oturuyorum. Ama asıl Tenekeli Mahallesi’nde doğdum. Orada da evimiz var. Romanlar kendilerini sepetçi, danacı, garangunlar gibi birçok isimle adlandırır. Biz danacıyız mesela. Danacılar müzisyen olur. Babam Yaşar Çatulay ses sanatçısı, aynı zamanda kanun çalıyor. Eskiden geçimlerini sepet satarak sağlayan Romanlara da sepetçi denirmiş. ‘Sepetci’ de onlara ithafen yaptığım bir şarkı.

Çocukluğundan müziğe dair neler anımsıyorsun?

Küçükken sabahları kanun sesiyle uyanırdım. Sürekli zaten müziğin içindeydim.

Enstrüman çalıyor musun?

Gitar, darbuka ve biraz piyano çalıyorum.

Rap müzikle nasıl tanıştın?

Prodüktör Osmancello ile sınıf arkadaşıyız. Bana ilk rap’i o dinletti. “Bak, Ceza diye biri var” dedi. ‘Sanırım ‘Holocaust’tu dinlediğim parça. Ardından Sagopa Kajmer’i, Fuat Ergin’i ve Sansar Salvo’yu keşfettim. Türkçe rap dinlemeye ve yapmaya başladım. Osmancello çok iyi bir müzisyen. Ufkumuzu geliştirdi. İki yıldır kendisiyle Brazilian funk yani ‘baile’ üzerinde çalışıyoruz. İşin içinde Romanlık da var elbette...

Rap için sokağın müziği derler. Romanlar için de sokak önemlidir. Bu rap’i sevmende etkili oldu mu?

Biz çocukluğumuzu bilgisayar başında geçirmedik. Hep sokaktaydık. 1’inci sınıftayken ben darbukamı, arkadaşım kemanını, diğeri çellosunu alırdı. Evin çatısında müzik yapardık.

Baban seni destekledi mi?�

Babam iyi bir müzisyen. Rap yapmaya başladığımda “Nota öğren” diyordu, bir şeyler yapmaya çalıştığımı görüyordu. Annem zaten hep destek.

Yaptığın şarkıların konseptini neden ‘Roman dili ve edebiyatı’ olarak belirledin?

Kendiliğinden geliyor. Birine ‘güzel’ değil, ‘şugar’ diyorum. ‘Çirkin’ demem, ‘kofti’ derim. İster istemez sözlere de geçiyor.

‘Sepetci’ teklinin tanıtım fotoğraflarındaki insanlar kim?

Fotolardaki bakkal, çocukluğumuzun Bakkal Mustafa’sı. Şimdi Volkan Abi işletiyor. Eski, otantik bir yer. Kapaktaki sepetçi Ali Abi de Tenekeli’de anneannemin evinin karşısında oturuyordu. Karşılaşınca fotoğrafını çekmek istedim, kabul etti.

Şarkıda dünyaca ünlü perküsyon sanatçımız Memduh Akatay’ın da katkısı var. Onunla nasıl tanıştın?

O da bizim mahallede oturuyor. Kısacası bütün ekip burada (gülüyor). Memduh Abi çok iyi bir müzisyen.

Geleceğe dair hayallerin neler? Rap’çiler arasında zengin olmak, yırtmak isteyenler var, ki bu da kötü bir şey değil...

Elbette ben de para kazanmak, ailemi iyi yaşatmak istiyorum. Ama genelde müzik yaparken gelecek kaygısına düşmüyorum. Yaptığım müzik hislerle alakalı. Yaptığım şarkıları Türkiye’ye dinletmek öncelikli hedefim. Müziği dinlemek vardır, müziği hissetmek, bir de müzik olmak. Biz Romanların olayı bu. Tamamıyla müzik olmak.

Roman müziğinin alameti farikası nedir?

Canınız sıkkınken bile Roman müziği dinlediğinizde neşeniz yerine gelebilir. Roman havası dinleyince oynarım ben ya, içim kıpır kıpır olur. “Roman olmayanlarda yani gacolarda neden böyle değil” diye aramızda konuşuruz bazen. Roman havası açarsan evi komple temizleyebilirsin. Burada bahar temizliği sırasında Romanlar camlarını açar -temizlik zaten her gün  yapılır, Romanlar temizlik hastasıdır- şalvarlar giyilir, yemeniler takılır, sokakta halı yıkamalar filan... 

Yaptığın şarkıların sözlerinde nelere asla yer vermezsin?

Allah’a şirk koşmam, LGBTİ kişilere hakaret etmem...

‘Söğüş ekmeğe değil çift pideye yapılır’

Merkeze çok yakın ama bir yandan da çok uzak sanki Tepecik. “Gettoda yaşıyorum” diyorsun sen de. Ötekileştirmeya maruz kaldın mı?�

Ötekileştirmelerle çok karşılaştım. İşe almayanlar oldu oturduğum yeri öğrendikten sonra. Ama ‘Ben Romanım’ dediğimde sevenlerimiz de çok. Bizim insanımız iyidir. Hatta bizim mahalledekiler sosyetiktir. Kültüre, araştırmaya meraklıdır. Çok güzel yemeklerimiz de var. Söğüş mesela. İstanbul’da ekmeğe yapıyorlar, öyle olmaz, çift pide, lavaş olacak. Kuzu kellenin yanağı, dili, beyni doğrayacaksın, domatesi, maydanozu üstüne atacaksın. Yok böyle bir şey! Sabah yenince enerji veriyor.