Regl yoksulluğu derinleşiyor

Regl olan kişilerin bu dönemde ihtiyaç duydukları ped ve tampon gibi menstrüel ürünlerin yanı sıra temiz su, temiz bir tuvalet ve çöp kutusu gibi temel ihtiyaçlara erişememe sorununa ‘regl yoksulluğu’ deniyor. Dünyada ‘regl yoksulluğu’ yaşayanların sayısı her geçen gün artıyor. UN Women’in araştırmalarına göre, dünyada regl olan kişilerin yüzde 12,8’i yoksulluk içinde yaşıyor. Küresel olarak 2,3 milyar insan temel temizlik hizmetlerinden yoksunken derin yoksulluğun en çok görüldüğü ülkelerde nüfusun sadece yüzde 27’sinin evinde su ve sabun bulunan el yıkama alanı yok. Ev içinde bu gibi temel olanaklardan yoksun kişiler için regl dönemini sağlıklı ve güvenli bir şekilde geçirmek büyük zorluk haline geliyor.

Bu durumun başlıca sebeplerinden biri de menstrüel ürünlere uygulanan vergiler. Bugüne kadar Türkiye’nin 32 ilinde toplamda 56 saha çalışmasıyla 1,5 milyondan fazla kadına ulaşan Konuşmamız Gerek Derneği’nden Bahar Aldanmaz Fidan, “Bu vergiler ve tarihsel olarak menstrüel hijyen politikaları çoğunlukla regl olmayan insanlar tarafından belirleniyor. Bu da dünyanın birçok yerinde menstrüel ürünlerin temel ihtiyaç yerine lüks tüketim ürünü sayılarak vergilendirilmesine yol açıyor” diyor. 

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2021 yılı Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’na göre Türkiye’de yoksulluk oranı yüzde 21,3. Derin Yoksulluk Ağı’nın Kasım 2020 tarihli ‘Pandemi Döneminde Derin Yoksulluk ve Haklara Erişim Araştırması’ başlıklı raporuna göre de İstanbul’da görüşülen 103 haneden 79’unda menstrüel ürünlere ihtiyaç duyuluyor. Yine bu araştırmaya göre, regl olan kişilerin yüzde 63’ü düzenli bir şekilde hijyenik pede ulaşamıyor. Pandemi döneminde bireysel ekonominin daralması, sokağa çıkma yasakları ve özellikle stoklama bu konuda etkin nedenler. Hijyen ürününlerinin stoklanması menstrüel ürünlere hem  erişimi zorlaştırdı hem de fiyatların artmasına sebep oldu. Sonrasındaysa herhangi bir destek olmadan hijyenik ped ihtiyacını karşılayamayanların oranının yüzde 82’ye çıktığı görülüyor.

6 Şubat’ta yaşanan depremlerden sonra evsiz kalan insanların temel hijyen ürünlerine olan ihtiyacı da görmezden gelinemeyecek bir diğer gerçek. Konuşmamız Gerek Derneği depremin ilk gününden itibaren yerelde aktif kadın dernekleriyle iletişime geçerek, sponsorluk anlaşmaları yaparak sahaya hijyenik ped, iç çamaşırı, kolonya ve havlu içeren regl bakım kitleri göndermeye başladı. Dernek ayrıca Hatay ve Kahramanmaraş’ta;  genç kızlar ve kadınlarla afet sonrasında regl bakım ihtiyaçları ve pratikleri, regl düzensizliği, artan ağrılar ve hijyen gibi konuların konuşulduğu ‘kadın çemberleri’ düzenledi, çadırkentlerde kadın dayanışması için güvenli ortam yaratmak için çalıştı. Cinsellik ve cinsel sağlık eğitim platformu TabuKamu ile hem yerelde aktif çalışan gönüllülerin ve sivil toplum çalışanlarının faydalanabilmesi için hem sahada ilk kez regl olan çocuklara yönelik iki ayrı bilgilendirici içerik hazırladılar ve bölgede yaygınlaştırdılar. Konuşmamız Gerek Derneği’nden İlayda Eskitaşçıoğlu deprem bölgesindeki ihtiyacın hâlâ çok yoğun olarak devam ettiğini ve bu nedenle 6 ay boyunca çalışmalarının depremden etkilenen kişilere yönelik olacağını belirtti.

Deprem bölgesine bireysel olarak menstürel ürün yardımı ulaştırmak isteyenler içinse bir ped markası ‘beije’nin ‘Askıda Ped’ uygulaması var. Buraya yapılan bağışların bir süre daha deprem bölgesine gönderilmesi planlanıyor. Beije.co adresine girerek bir kişinin aylık ihtiyacını ya da içlerinde ortalama üç kadın olan bir ailenin aylık ihtiyacını karşılayabilirsiniz. ‘Sınıf için askı’ bağışını seçerek de ortalama 12 kız öğrencinin olduğu bir sınıfın aylık menstrüel ürün ihtiyacını üstlenebilirsiniz.