'Pek çok genç bedenini yük olarak taşıyor’

Ergenlik dönemindeki kızlar için regl döngüsü günümüzde halen hakkında çok fazla konuşulmayan bir konu. Tam olarak sağlığın ve capcanlı olmanın belirtisi olan bu dönemi ‘kirlenmek’ diye tanımlayanlar, kadınların hayatında yaşam boyu iz bırakıyor. Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Op. Dr. Ayşe Duman ‘Değişen Bedenimle Karışan Duygularım’ adlı kitabında; 13 yaşındaki Elif’in hikâyesi eşliğinde menstrüal döngüyle ilgili sık sorulan soruların
yanıtlarını veriyor.

Dijital dünya çocuklarımızı, özellikle ergenleri estetik kaygı açısından nasıl etkiliyor?

Dijital dünyanın mimarları insanları manipüle etme, insanlığı istediği noktaya getirme konusunda çok mahir. Bu dünya, insanın beğenilme, görülme, kabul edilme arzularının beden üzerinden tatmin yollarını tek seçenekmiş gibi sunuyor. Özellikle gençlerin kendini bulma, anlama, varlığını kabul edip-kabul ettirme dönemlerinde bu senaryolarla kendilik algıları oluşuyor. Gençler bedenlerinden nefret eder, şikâyet eder hale geliyor. Pek çok genç bedenini yük olarak taşıyor.

Bir doktor olarak neler gözlemliyorsunuz?

Burun, kulak, yanak, popo, meme gençlerin en çok estetik ameliyat kaygısı olan alanlardı. Son dönemde gencecik kadınlar genital estetik için geliyor. “Özgüvenim yok, ya eşim beğenmezse” kaygısında. Bakıyorum, her şey normal ama “İnternette gördüğüme benzemiyor, estetik siteleri öyle demiyor’’ diye ısrar ediyor. Var olma sancısını, bedenlerini acıtarak dindirmeye çalışan ve buna teşvik edilen bir nesil var. Çünkü dijital dünyada önlerine sunulan bu.

Kız çocuklar daha fazla güzellik baskısı altında mı?

Doğrudur; çünkü tarih boyunca daha çok kadına ve kadın bedenine form verilmeye çalışılmış. Kadın dönemin istek ve arzularına göre güzel olmaya, kendi gibi değil istenilen, beğenilen gibi olmaya çalışmış. İşin en garip tarafı, kabul görmek adına bedeninin kesilip dikilmesine kadın bizzat kendisi heveslenmiş ve hevesi artmakta.

Çocukların bedenleri değişirken duyguları da karışıyor. Ebeveynlerin bu konuda iletişime açık olması ne kadar önemli?

Ebeveyne düşen çocuğun hissettiği kaosu fark etmek, iniş çıkışlarını tolere etmek, ne olursa olsun onu sevdiğini hissettirmek. Sorularını açıkyüreklilikle cevaplamak, onu eğitmekten vazgeçip yolculuğunda yanında olduğunu hissettirmek. Dinlemek ve iletişimde kalabilmek. Aksi takdirde dış dünya ailesinden kopuk çocukları kapacak canavarlarla dolu. 

Çocuklara bedenlerindeki değişimler, kız çocuklarına regl nasıl anlatılmalı?

Pek çok yetişkin, çocuklara regli anlatmaktan çekiniyor, utanıyor. Birçoğu da bilmiyor. Hâlâ regl dönemi, kirlilik, hastalık olarak ifade ediliyor. Annelerin çoğu kadınlıktan, âdetten şikâyetçi. Anlatınca da kendi negatif tutumlarını aktarıyorlar çoğu zaman. Bedende değişimler regl kanaması öncesinde 9-10 yaşlarında başlıyor. Bedenindeki bu değişiklikleri ve sonrasında olacak regl kanamalarını, bunları büyümenin, değişmenin sevinci içinde doğru bilgilerle anlatmak iyi olur. Misal ilk regli kutlanabilir.

Erkek çocuklara nasıl anlatılmalı?

Her ailenin dinamiği farklı. Ancak bir baba erkek çocuğuyla konuşabilmeli. Bu çocuğun da sorularını babasına sormasını kolaylaştırır. Babanın kadının döngüsel ritmine pozitif tutumu erkek çocuk için de örnek olur. Erkek çocuğun bedenindeki değişimler başladığında hem kendi bedeni hem de kızlarda neler olduğu anlatılabilir.

‘Aile büyükleri net bir dille uyarılmalı’

Ergenlik çağında olan çocuklar akranlarının yanı sıra yetişkin çevrelerinin de güzellik baskısı altında kalıyorlar. Aileler bu durumu nasıl engeller?

Ebeveynin kullandığı dil çok önemli. Negatif bir söylem asla olmamalı. Aile yakınları, büyükleri veya öğretmeni kullanıyorsa onlarla konuşmalı. Çocuğun bedeni üzerinden kimse yorum yapmamalı. Yapanlar net bir şekilde uyarılmalı. Misal “Koca memeli, erkek Fatma, sıska, şişko, tembel, babaannesine benziyor” gibi çocukta negatif algı oluşturacak cümleler asla kullanılmamalı. Kıyas asla yapılmamalı. Çocuğun manevi özellikleri de beslenmeli, takdir edilmeli.