Pandemiyle geçen bir tam yıl...

31 ARALIK 2019:

Çin, Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) ülkede olağandışı zatürre vakaları görüldüğünü bildirdi. Vakalar 11 milyon nüfuslu Vuhan kentindeydi...

1 OCAK:

Bu hastaların bir bölümünün Huanan Deniz Ürünleri Pazarı’nda çalıştığının ortaya çıkması üzerine pazar kapatıldı.

7 OCAK:

Hastalığa yeni tür koronavirüsün neden olduğu açıklandı ve virüse ‘2019-nCoV’ adı verildi.

9 OCAK:

Virüsünün neden olduğu ilk ölüm kayıtlara geçti. Ölen kişi Huanan Deniz Ürünleri Pazarı’ndan mal satın alan Çinli bir adamdı ve 61 yaşındaydı.

10 OCAK:

Sağlık Bakanlığı’nca Koronavirüs Bilim Kurulu oluşturuldu. Kurulda enfeksiyon, mikrobiyoloji, viroloji, iç hastalıkları, yoğun bakım ve göğüs hastalıkları alanında çalışan biliminsanları yer aldı.

20 OCAK:

Çin dışındaki ilk 2019-nCoV vakası Güney Kore’de tespit edildi.

23 OCAK:

Vuhan’a giriş ve çıkışlar durduruldu, kent karantinaya alındı. Aralarında Türkiye’nin de olduğu pek çok ülke Çin’den gelen yolcuları termal dedektörlerle kontrol etmeye başladı.

24 OCAK:

Çin’de virüsten etkilenen insanların sokak ortasında yığılıp kaldığı görüntüler dünyada gündem oldu. Koronavirüsün kaynağının yarasa ve yılan çorbası olduğu iddia ediliyordu. Çinli biliminsanları bazı hastalardan gen örnekleri aldı. Virüsün protein kodlarının daha çok Çin’de görülen iki yılan türünün taşıdığı koronavirüsle benzerlik gösterdiğini saptadı.

27 OCAK:

Virüsün Avrupa’da ulaştığı ilk ülke Fransa oldu. İkisi Paris, biri Bordeaux kentinde karantinaya alınan üç hasta ocak ayı içinde Çin’e yolculuk etmişti.

3 ŞUBAT:

Vuhan kentinde yapımı sekiz günde tamamlanan bin yataklı hastane hizmete girdi.

7 ŞUBAT:

Çin’deki salgını duyuran ilk doktorlardan biri Li Wenliang’dı. Sosyal medyadan acil durum uyarısını yapan doktor, ‘internet üzerinden halkı tahrik’ suçlamasıyla tutuklandı ama bir süre sonra görevine döndü. Virüsle ilgili araştırmalara devam ederken hastalığı kaparak hayatını kaybetti. Bugün salgının sembol isimlerinden biri.

11 ŞUBAT:

DSÖ hastalığın artık COVID-19 olarak adlandırılacağını duyurdu.

12 ŞUBAT:

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca yerli tanı kitinin üretildiği ve yurtdışına ihraç edileceğini açıkladı.

19 ŞUBAT:

İran ilk COVID-19 vakalarını doğruladıktan sonra ülkede virüs kaynaklı iki ölüm olduğunu duyurdu.

27 ŞUBAT:

Danimarka, Kuzey İrlanda ve Hollanda ilk koronavirüs vakalarını açıkladı.

11 MART:

Bakan Fahrettin Koca Türkiye’de test sonucu pozitif çıkan bir vaka olduğunu, kişinin izole edildiği ve ailesinin gözetim altında olduğunu açıkladı. Aynı gün Çin’de ortaya çıkan koronavirüsün pek çok ülkeye yayılması nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü salgını, pandemi (küresel salgın) ilan etti, DSÖ Genel Sekreteri Tedros Adhanom Ghebreyesus “Virüsün yayılma hızı, ciddiyeti ve yetkililerin gerekli önlemleri almaması bizi alarm seviyesine getirdi” dedi.

12 MART:

Maske fiyatları 180 liraya, bir litre kolonyanın fiyatı 12 liradan 32 liraya fırladı. Aynı gün Türkiye’de ilk ve orta dereceli okullarla üniversitelerde eğitime ara verildi.

13 MART:

Bakan Koca, Türkiye’deki ikinci vakayı açıkladı, hastanın gözlem altına alınan ilk hastanın yakını olduğunu, aynı ailede bulunan üç kişinin daha enfekte olduğunu söyledi. Böylelikle Türkiye’deki onaylanmış vaka sayısı beşe yükseldi.

17 MART:

Türkiye’de karantinaya alınan Çin temaslı 89 yaşındaki bir hasta hayatını kaybetti. Bu, Türkiye’de COVID-19 nedeniyle gerçekleşen ilk ölüm olarak kayıtlara geçti.

18 MART:

ABD’de bazı süpermarketlerde tuvalet kağıtlarını polisler ve güvenlik görevlileri korumaya başladı.

19 MART:

İtalya’da koronavirüs sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı 24 saatte 427 artarak 3405’e ulaştı. 60 milyon nüfuslu İtalya’daki can kaybı sayısı 1.5 milyarlık nüfusa sahip Çin’i geçti.

20 MART:

Sağlık Bakanlığı tüm özel ve vakıf hastanelerini pandemi hastanesi ilan etti. Türkiye’nin birçok yerinde insanlar saat 21.00’de sağlık çalışanlarına destek için alkış tuttu.

21 MART:

65 yaş ve üstü kişilerle, kronik rahatsızlığı olanlara sokağa çıkma yasağı getirildi. Aynı gün, koronavirüs salgınından en çok etkilenen ülkelerden İtalya’da, Delia Belediye Başkanı Bancheri’nin sokağa çıkan kişilere tepki gösterdiği video tüm dünyada ses getirdi. Bancheri videoda “Ben 20 yıl boyunca koştum, spor yaptım. Bu zamana kadar en fazla 20 kişinin koştuğunu gördüm. Şimdi kentteki herkes aniden spor âşığı oldu. Evde 20 kişi toplanmış ‘Güzel günler gelecek’ afişi hazırlıyor. Virüs böyle yayılıyor” diyordu...

24 MART:

65 yaş ve üstü için alınan sokağa çıkma yasağının ardından sosyal medyada yaşlıların rencide edildiği video ve söylemler tepki çekti. Bu videolardan birinde bir genç polis gibi davranarak “Normalde ceza kesmemiz gerekiyor, bu sefer sizi affedelim” diyor, yaşlı adamsa mahcubiyetle “Hastaneye geldim, otobüs almadı beni. Polise söyledim” yanıtını veriyordu.

27 MART:

İngiltere Başbakanı Boris Johnson, COVID-19 testinin pozitif çıktığını duyurdu.

1 NİSAN:

Türkiye’de görülen ilk korona vakalarına bakan ve bu muayeneler sırasında koronavirüs kapan İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Profesörü Dr. Cemil Taşçıoğlu hayatını kaybetti. Taşçıoğlu’nun yoğun bakıma götürülürken “Tüm deneysel ilaçları üzerimde deneyebilirsiniz” yazılı bir kâğıda imza attığı vefatından sonra ortaya çıktı.

2 NİSAN:

Dünya genelinde korona vakaları 1 milyonu aştı.

3 NİSAN:

Türkiye’de 30 büyükşehir ve Zonguldak iline 15 gün süreyle giriş çıkışlar yasaklandı.

6 NİSAN:

‘Evde kal’ çağrısıyla birlikte aile içi şiddet vakaları arttı. İstanbul Emniyet Müdürlüğü verilerine göre kentte 2019 Mart’ta 1804 aile içi şiddet olayı yaşanırken bu yıl aynı aydaki olay sayısı 2 bin 493’e yükselerek yüzde 38.2’lik bir artış gösterdi.

10 NİSAN:

Türkiye’de hafta sonu sokağa çıkma yasağının uygulanacağı cuma gecesi 22.00 sularında ilan edilince binlerce insan açık buldukları market, fırın, bakkal gibi yerlerde izdihama neden oldu.

1 MAYIS:

ABD Başkanı Donald Trump koronavirüsün Vuhan kentindeki bir laboratuvardan çıktığına dair yüksek derecede güvenilir delil gördüğünü öne sürdü.

4 MAYIS:

Yeni Zelanda sıfır yeni vaka bildirerek COVID-19’u yendiğini duyurdu.

11 MAYIS:

Vuhan Hastalık Kontrol Merkezi’nden biliminsanları, 6 Ekim 2019-21 Ocak 2020 arasında 640 grip benzeri hastalığı olan kişiden aldığı örneklerden dokuzunda COVID-19 pozitif çıktığını açıkladı.

28 MAYIS:

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1 Haziran’dan itibaren uygulanacak ‘normalleşme’ kararlarını açıkladı; restoran, kafe, pastane, yüzme havuzu, kaplıca türü işletmelerin saat 22.00’ye kadar hizmet vermeye başlayacağını duyurdu.

4 HAZİRAN:

Elazığ’da şehir içi minibüs şoförü A.T. araca binen iki kişiyi maske takmaları konusunda uyardı. Şoförle tartışan kişilerden biri minibüs şoförü A.T’yi bıçakla yaraladı.

9 HAZİRAN:

Harvard Üniversitesi’nden araştırmacılar 2019 ağustos ve aralık ayları arasında Vuhan’daki beş hastanenin civarındaki trafik hareketliliğini gösteren uydu görüntülerini inceledi. 2018’in ekim ayında kentin en büyük hastanelerinden Tianyou’nun önünde 171 araç park edilmişken 2019’un aynı tarihinde bu sayı 285’ti. Araç sayısında yüzde 67’lik bir artış olmuştu. Çinlilerin internet arama motoru Baidu’da koronavirüs belirtileriyle özdeşleşen kelimelerle ilgili aramalarında da artması uzmanlara o dönemde Vuhan’da ‘bir şeyler’ olduğunun işaret etti.

9 TEMMUZ:

Bakan Koca, İstanbul’da Dünya Sağlık Örgütü ofisinin açılacağını açıkladı.

11 TEMMUZ:

ABD Başkanı Donald Trump ilk defa maskeli olarak görüntülendi.

20 TEMMUZ:

COVID-19’u yeterince ciddiye almamakla eleştirilen Trump, Twitter’da maskeli bir fotoğrafını paylaştı, altına “Görünmez Çin virüsünü yenme çabalarında hepimiz birlik olduk ve bazıları sosyal mesafeyi koruyamadığınız yerde maske takmanın vatanseverlik olduğunu söylüyor. Kimse benden daha çok vatansever olamaz, favori başkanınızım” yazdı.

26 TEMMUZ:

Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, ülkenin ilk şüpheli koronavirüs vakası rapor edildikten sonra acil bir toplantı yaptı. Koronavirüs olan kişinin üç yıl önce Güney Kore’ye kaçtıktan sonra 19 Temmuz’da Kaesong kenti üzerinden Kuzey Kore’ye tekrar girdiği, hastanın ve yakın zamanda temas ettiği herkesin karantinaya alındığı açıklandı.

30 AĞUSTOS:

Berlin’de kendilerini ‘maske karşıtı’ olarak tanımlayan 40 bin kişi koronavirüs önlemlerinin protesto edildiği bir gösteri düzenlendi.

5 EYLÜL:

Uluslararası Af Örgütü tüm dünyada 7 binin üzerinde sağlık çalışanının koronaya yakalanarak hayatını kaybettiği açıkladı.

9 EYLÜL:

İngiliz ilaç firması AstraZeneca aşı çalışmasına katılan deneklerden birinde sebebi açıklanamayan bir hastalık görülmesi üzerine aşının küresel denemelerine ara verdiğini açıkladı.

17 EYLÜL:

DSÖ dünya çapındaki yaklaşık yedi vakadan birinin sağlık çalışanı olduğunu açıkladı.

24 EYLÜL:

İçişleri Bakanlığı, 81 il valiliğine ‘Temaslıların doğru bilgilendirilmesi’ konulu genelge gönderdi. Genelgeye göre, koronavirüs tanılı kişiler temasta bulundukları kişiler hakkında eksik ya da yalan beyanda bulunmaları halinde üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılabilecek.

29 EYLÜL:

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, koronavirüs enfeksiyonu nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısının 1 milyonu aştığını duyurdu. Dünyanın her tarafındaki insanları mesafe ve hijyen kurallarına uymaya ve maske takmaya çağırdı.

2 EKİM:

Trump, kendisinin ve eşinin korona test sonuçlarının pozitif çıktığını açıkladı.

30 EKİM:

ABD’de toplam vaka sayısı dokuz milyona ulaştı.

8 KASIM:

COVID-19’a yakalanmasının ardından karaciğerinde ve böbreklerinde sorun tespit edilmesi üzerine hastaneye yatırılan 105 yaşındaki Huriye Başkapan hastalığı yendi.

9 KASIM:

ABD’li ilaç firması Pfizer, Prof. Dr. Özlem Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin’in 2008’de kurduğu Alman biyoteknoloji firması BioNTech’le ortak geliştirdikleri korona aşısının etkinlik oranının yüzde 90’ın üzerinde olduğunu açıkladı.

11 KASIM:

Türk Tabipler Birliği, COVID-19’un meslek hastalığı sayılması için yasa tasarısı önerisi sundu.

16 KASIM:

Milano Kanser Enstitüsü ve Siena Üniversitesi tarafından yapılan, Eylül 2019 - Mart 2020 arasında akciğer kanseri taramasına katılanlardan alınan kan örneklerini kapsayan araştırmada hastalarda COVID-19 virüsü tespit edildi. Akciğer kanseri taramaları için 959 kişiden alınan kan örnekleri üzerinde yapılan incelemelerde eylülde alınan kan örneklerinin bir kısmında da koronavirüs antikorları tespit edildi. 959 kişinin yüzde 11.6’sının koronavirüse karşı antikor geliştirdiği belirlendi.

18 KASIM:

BioNTech, Pfizer ortaklığında geliştirdikleri COVID-19 aşısının üçüncü aşama klinik denemelerinin sonuçlarında yüzde 95’ten fazla koruma sağladığını açıkladı.

23 KASIM:

ABD’nin New York kentinde COVID-19 salgını önlemlerine ve karantinaya karşı çıkan bir grup gösterici maske yaktı.

26 KASIM:

Bakan Koca, Çin menşeli CoronaVac aşısı için sözleşme yapıldığını duyurdu, “Aralık, ocak ve şubat ayında bir sorun olmazsa toplam 50 milyon doz aşı için imza atıldı” dedi.

12 ARALIK:

ABD’deki Georgia Eyalet Üniversitesi’nde görev yapan biliminsanları tarafından geliştirilen Molnupiravir adlı ilaç hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde koronavirüsü 24 saat içinde etkisiz hale getirdi. Jackson Laboratuvarı Enstitüsü’nde baş araştırmacı olarak çalışan Prof. Dr. Derya Unutmaz ilaç için “Şu anda faz 2 ve 3 insan denemeleri yapılıyor ve umut vaat ediyor. Bir-iki aya korona tedavisinde etkisi belli olur” dedi.

13 ARALIK:

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, Pfizer ve BioNTech’in geliştirdiği COVID-19 aşısının 16 yaş ve üzeri kişilere yapılabilmesi için onay verdi

14 ARALIK:

Erciyes Üniversitesi’nde koronavirüse karşı geliştirilen yerli aşıda faz-1 çalışmaları tamamlandı. Rektör Prof. Dr. Mustafa Çalış, “Ciddi hiçbir yan etki görülmedi. Her şey yolunda giderse bu ay sonuna kadar Faz-2’ye geçmeyi planlıyoruz” dedi. Aynı gün, ABD’de korona olduğunu söyleyerek bir polisin yüzüne ilk önce öksüren ardından da dört kez tüküren şüpheli iki yıldan fazla hapis cezasına çarptırıldı, İngiltere’de bacağındaki ağrı için hastaneye giden ama salgın nedeniyle MR’ı iki ay sonra çekilebilen iki çocuk babası 27 yaşındaki Sherwin Hall kanserden hayatını kaybetti, DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, toplam vakaların yüzde 14’nünün sağlık çalışanları arasında görüldüğünü açıkladı.

15 ARALIK:

Madrid’de COVID-19’dan ölen yaşlı bir kadının ailesi, kadının kaldığı bakımevinin müdürünü hastaneye başvurmadığı ve ihmali olduğu gerekçesiyle cinayetle suçladı. İddianameyi kabul eden Madrid Mahkemesi, söz konusu müdürü sanık olarak 26 Şubat’ta ifade vermeye çağırdı. Salgında toplam vaka sayısı 73 milyonu aştı. Koronavirüs nedeniyle şimdiye dek, 1 milyon 625 bin 904 kişi yaşamını yitirdi, 51 milyon 153 bin 298 kişi virüsü yendi.

16 ARALIK:

İngiliz ekonomi gazetesi Financial Times koronavirüs aşısı geliştiren bilim insanları Dr. Özlem Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin’i ‘Yılın Kişisi’ seçti. Sağlık Bakanlığı koronavirüs geçiren hastaların sağlık durumlarının kontrol ve takibi için ‘Kovid-19 Takip Merkezleri’ni açmaya başladı. Ankara ve Eskişehir’de pilot uygulamalarına başlanan merkezlerin kısa sürede 24 ildeki 30 sağlık bölgesine, daha sonra da tüm yurda yaygınlaştırılması planlanıyor. Merkezlerde, COVID-19 geçirmiş hastaların, varsa hastalığa bağlı komplikasyonları en az iki yıl boyunca takip edilecek ve olası sağlık sorunlarına erken müdahale edilecek.

17 ARALIK:

DSÖ, COVID-19’un kökenini araştırmak için Çin’e uluslararası bir ekip göndereceğini açıkladı. 12-15 uluslararası uzmandan oluşan ekip ocak ayının başında Vuhan’a gidecek.

20 ARALIK:

İlk olarak İngiltere’de saptanan ve eskisine kıyasla daha hızlı bulaştığı iddia edilen mutasyona uğramış yeni koronavirüsle ilgili açıklama yapan DSÖ, Avrupa ülkelerini bu türün yayılmasını engellemek amacıyla tedbirleri sıkılaştırmaya çağırdı.

22 ARALIK:

Türk Tabipleri Birliği verilerine göre salgının başından bu yana Türkiye’de COVID-19 hayatını kaybeden sağlık çalışanlarının sayısı 282’ye yükseldi.