Özlediğiniz lezzetlerin yerini biliyoruz
Güncelleme Tarihi:
Hani herkesin dilindedir… “Nerede o çocukluğumdaki domatesin tadı…” İşte o domatesin, o armudun, hatta yumurtalarının tadını unutamadığınız tavuğun, ineğin yerini biliyoruz: Türkiye Tohum Gen Bankası (TAGEM). Üstelik o aradığınız tatların kaynağı olan tohum ya da genleri gidip alabileceğiniz gibi, bugün kaybolmasını istemediklerinizin de saklanmasını sağlayabilirsiniz.
Türkiye’nin en büyük serveti, sahip olduğu biyoçeşitlilik! Türkiye Tohum Gen Bankası Genel Müdürü Dr. Nevzat Birişik, bu serveti korumanın Tarım ve Orman Bakanlığı’nın görevi olduğunu ve Türkiye’nin 65 farklı noktasında çalışmalar yürütüldüğünü anlatıyor...
Dr. Nevzat Birişik, “Tarım ve Orman Bakanlığı aynı zamanda Türkiye’nin en büyük araştırma organizasyonu. Görevi, sahip olduğumuz biyoçeşitlilik servetini korumak. Bakanlık bünyesinde bu amaç doğrultusunda hizmet veren TAGEM de yurt geneline dağılmış 35 enstitüyle çalışıyor” diyor ve ekliyor: “Türkiye türleri korumaya 1950’li yıllarda başladı. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü bünyesinde 1973’te Ulusal Tohum Bankası kuruldu. O zamanlar bu iş, tohumların kurutulup zarflara konmasıyla ve birkaç yılda bir ekilip yenilenmesiyle yapılıyordu. TAGEM bu birikimin üzerine kuruldu. Kuruluşunun üzerinden 10 yıl geçti ama işler çok değişti. Şimdi dünyanın en modern gen bankalarından biri. -180 derecede tohum muhafaza edebiliyoruz. Bu hem tohumları hem de genleri yüzlerce yıl muhafaza edebilmek demek. İşimiz sadece tohum da değil. Ağacından keçisine, buğdayından böceğine bu ülke topraklarında yaşayan her canlıyı bu servetin bir parçası olarak görüyor ve koruyoruz. Ata tohumu dediğimiz bitkileri yaklaşık 40 yıldır saklıyoruz. Bu ülkenin güzel rayihalı domates ve biberinin kaybolduğunu unutun. Bunları arıyorsanız en yakın TAGEM enstitüsüne uğrayın. Hatta aradığınız tavuk, keçi, at da olabilir.”
Anadolu’nun dünyanın sayılı gen havuzlarından olduğunu, tek başına tüm Avrupa kıtası kadar bitki çeşitliliğine evsahipliği yaptığını (12 bin bitki türü), üstelik bunların 4 bin kadarının yeryüzünde sadece bu topraklarda yetiştiğini anlatan Birişik, bunun nedenini Türkiye’nin üç kıta arasında ve farklı iklim şartlarının kesişme noktasında olmasına bağlıyor.
Dünyanın ekmeğinde payımız var
Buğdayın dünyaya Anadolu’dan dağıldığını ve yeryüzündeki her dört kişiden birinin yaşamının buğdaya bağlı olduğunu anlatan Dr. Birişik, “Buğday sürekli kendini geliştiren bir bitki. Biz elimizdeki buğdayları ekip hastalıklara direncini ölçüyor, yeni türleri bulup koruyoruz. Şu anda küresel olarak kışlık buğday çalışmaları var. Bu çalışmanın yöneticisi Türkiye... Dünyada buğday konusunda hangi ülke sıkıntıya girse ona gerekli malzemeyi biz gönderiyoruz. Dünya genelinde 2 milyar insanın ekmeğinde payımız var. Tüm atalık buğdaylarımızı da saklıyoruz. Hiçbirinin genleriyle oynamıyoruz. Ekiyoruz ve aralarında farklı özelliklerde olanları bulup özelliklerine göre ayırıyoruz.”
TAGEM’e bağlı iki tohum gen bankası var. Ankara’daki ‘Türkiye Tohum Gen Bankası’nda 1127 türe ait 59 bin 919 tohum örneği, İzmir’deki ‘Ulusal Gen Bankası’nda ise 3 bin 339 türe ait 55 bin 429 tohum örneği saklanıyor.
Tohum alıp gönderebilirsiniz
Tohum örneği bağışlamak veya tohum talebinde bulunmak isteyenler için gen bankası standartlarına göre düzenlenmiş yönerge formları var. Bu formlara dileyen www.tarim.gov.tr/TAGEM/Menu/26 adresinden ulaşabilir.