'Mekanın sahibi’ Norm Ender konuştu: Ben Fero’nun müziği tamamen özenti

‘Mekânın Sahibi’ şarkısıyla bir anda rap dünyasını karıştırdınız. Bu unvanı size kim verdi?
- Bu bir unvan değil. Siz bir dünya yaratıp teşbih yapıyorsunuz. Bu işe uzun yıllardır gönül veren, Türkçe rap’in temellerini atanlardan biriyim. Mesela sık sık üniversitelere, söyleşilere gidiyorum; orada da bana ‘Kral’ derler.

Siz rap’in kralı mısınız?
- İşini başarıyla yapanlara toplumun verdiği lakaplar var, bu da öyle. Yoksa rap müziğin kralı, sultanı, padişahı olamaz. “Ortada bir imparatorluk var, tahtında ben oturuyorum” diye bir şey söz konusu değil. Zaten monarşiye, tahtlara, otoriteye karşıyım. Özgürlükten yanayım, bu sebeple rap yapıyorum.

 “Özgürlükten yanayım” diyorsunuz. Ben Fero, Ezhel gibi isimler de özgürce, istedikleri müziği yapıyor. Neden onlara laf atıyorsunuz?
- Bizim kültürümüzde ‘diss’ atma vardır. Ozanlarda da vardır bu, taşlama derler. Ben de bir abinin kardeşini uyarması gibi eleştiri yapıyorum. Ülkemizde üretilen müziğin Amerika’dan bire bir kopyalanmasına, ucuzlaştırılmasına, yaratıcı olunmamasına karşıyım. Sadece Ben Fero ve Ezhel’e değil, zamanında bizim oturttuğumuz Türkçe rap kültürüne aykırı davranan herkese karşı eleştirim.

Rap ve rap’çiler yıllarca seslerini duyurmak istedi. Hazır bu ses daha çok kitleye ulaşıyorken, onlara ‘diss’ atıp önlerini kesmek neden?
- Gazeteciler birbiriyle atışınca gazeteciliğin önü mü kapanıyor? Bu isimler eğlence sektörüne hizmet ediyor. Bunun üzerinden bir eser ürettim. İnsanlar bu şarkıyı dinlerken sadece bilinçlenmiyor, eğleniyor da. Şu an beach’lerden radyolara her yerde çalıyor. Onlar da popülerlik istiyorsa daha popüler hale getirdim. Ama bunu yaparken de eleştirdim. “Müziği bırakın, bu benim işim” demiyorum. Sadece “Biz yıllardır güzel bir kültür oluşturduk. Bu kadar emek verilmiş şeyi dejenere etmeyin, müziğin saygınlığını düşürmeyin” diyorum.

Hakaret yok diyorsunuz ama şarkı sözlerinizde hakaret de var...
- O sözleri onlar kendi şarkılarında kullandıkları için betimleme yaptım. Yani sadece ayna görevi gördüm. Hiçbiri mantıklı, net cevap veremedi.
YouTube dünya listesine giren ilk Türk sanatçıyım.

Sebebi sizi ciddiye almamaları mı yoksa bir cevapları olmaması mı?
- Yaratıcı olmaları gerekiyor. “Yeteneksizler, cevap veremiyorlar” demek istemiyorum. Belki de eleştiriyi kabul ediyorlar ve üzerine söylenecek söz olmadığını düşünüyorlar. Belki bundan sonra kendilerine çekidüzen verecekler. Ama bu kadar kamuoyu oluşmasına rağmen “Bunu takmıyoruz” diyorlarsa onlara sormanız lazım.

Şarkınızın ardından Ezhel’in ‘Lolo’ ve Killa Hakan’ın ‘Fight Kulüp’ şarkıları çıktı. Bunların size cevap olduğu yazıldı ama bu isimler reddetti. Sizce cevap var mı?
- Sözlerinde benim şarkıma cevap niteliği taşıyan cümleler gördüm. Kendi yetenekleri doğrultusunda iyi şarkılar, o kadar!

 Ben Fero ve Ezhel gibi isimlerin popülerliğinden faydalanmak için bu şarkıyı yaptığınızı söyleyenlere cevabınız ne?
- Bu eleştiriler de yeni yeni rap dinleyenler tarafından üretiliyor. Beni bilenlerin bile bu şekilde küçümsemek, hor görmek, ötekileştirmek istediklerini biliyorum. Bu müziği 20 senedir yapıyorum. Ülkede gündem olmuş, 2010’da politik sözlerinden dolayı engel yediğim şarkılarım oldu. 2017’de çıkan albümüm o sene en çok satan 10 albüm arasında yer aldı. Sosyal medya yokken benim şarkılarım MySpace’te dünya listelerine giriyordu. YouTube dünya listesine giren ilk Türk sanatçı oldum. Cevabım bu!

Ben Fero’nun müziği tamamen özenti

Reynmen: Benim güzel bir dinleyicim. YouTuber ve o mecrada büyük bir kitlesi var.

 Ben Fero: Müziği tamamen özenti. Zamanında Türkçe rap dinlemiş. Bizim yaptığımız müziği yapamayacağını anlamış ve dinleyici olarak kalmış. Ne zaman Ezhel’ler falan çıkmış, “Ben bunu yaparım. Onu dinleyenlerin yarısı dinlese yeter” demiş. Ne kadar basit bir müzik olduğunu düşünün. Rap bu kadar basit bir iş değil.

Ezhel: Eskiden daha rap ve daha politik şarkı sözleri yazan bir çocuktu. Müzik olarak sever, takdir ederdik. Ne zaman Migos’u dinlemeye başladılar, bu kadar müziklerini basitleştirmek istediler bilemiyorum. Para kazanmak için yapmış olabilirler.

Ceza: Eleştirimi zamanında çok yaptım. Türkçe rap bu şekildeyken, yön vermek açısından yeni gelen nesli eleştirmeyi daha doğru buldum.

Popçuların şımarık ağız kokusunu çekeceğimize rap’çilere müzik yaptırırız

Türkiye’de rap müzik neden birden patladı?
- Aslında bir anda patlamadı. Bir iskeletimiz zaten vardı. 10 sene önce de YouTube’da 25-30 milyon izleniyordum. Ama bunu siz haber yapmıyor, görmüyordunuz. Sonra sosyal medya gazetecilerin radarına girdi, “Şu bu popçuya star diyoruz ama buradaki gençler onların dört katı dinleniyor” dediler. İnsanlar şaşırdı. Bizi tanımak istediler. Plak şirketleri merak etti. “Popçuların şımarık ağız kokusunu çekeceğimize rap’çilere müzik yaptırırız” dediler. Yani sosyal medyadan sonra şapka düştü, kel göründü.

Rap’çiler ve popçular arasında nasıl bir ego farkı var?
- İnsan bir mesleğe kendini adıyor ve o meslek için zorlu yollardan geçiyorsa kendi kendini eğitiyor. Tevekkül sahibi oluyor. Popüler dünya insanlarıysa bir şarkısı patlayınca çok büyük fiyatlara sahne alıyor ve halktan uzak yaşıyor. Biz şarkılarda serseri bir tavır gösteriyor olabiliriz ama inanın, mikrofon uzattığınızda boynumuz hemen bükülür.

Şarkıları dinlenmeyen insanlar rap’çilere yanlamaya başladı

 Demet Akalın isminin bir rap şarkıda olmasına ne diyorsunuz?
- Çok büyük bir yanlış.

 Neden?
- 10 sene önce biri ‘Demet Akalın’ diye şarkı yapsa ertesi gün rap kitlesi tarafından aforoz edilirdi. Çünkü yıllardır, çok zor şartlarda üretmeye çalışıyoruz. Ve bizim önümüze hep popüler insanlar çıktı. Mesela Beyaz Show’da bir rap’çiye 15 dakika yer verilirken, beş kez aynı programa katılan popçu arkadaşlar sonuna kadar programda oturdu. Bize hep ötekileştirme politikası uygulandı.
 
Peki şimdi ne değişti?
- Basın ve televizyon denetlenebilir kurumlardan, sosyal medya gibi daha özgür bir dünyaya taşındı. Bizler de zaten sosyal medyada çok güçlüydük. Şimdi popüler dünyada unutulmaya yüz tutmuş, albüm satamayan, şarkıları dinlenmeyen insanlar, rap’çilere yanlamaya başladı. Dertleri buradan da ekmek yemek. Ben o rap’çilere “Bu tuzağa düşmeyin” diyorum. Çünkü o şarkıda ve klipte Demet Akalın yer alarak o çocuğa bir şey kazandırmıyor. Aksine şu an popüler olan bizim müziğimiz; biz o popçuya bir şey kazandırmış oluyoruz. Bu yemi yutmayın!

Yani bu işin ekmeğini yiyen Ben Fero değil, Demet Akalın...
- Tabii, şu an popüler olan rap’çiler. Bana da iki senedir çok önemli popçulardan düet teklifi geldi. Ortak çalışma bile yapmıyorum. Çünkü kitlemiz yanlış anlar.

Bugün Tarkan ya da Sezen Aksu gelse çalışmaz mısınız?
- 90’larda büyüdüm, Sezen Aksu’yu nasıl yerebilirim? Sanatına saygı duyduğum herkesle projeye açığım. Bakarım, ortaya benim müziğime saygı duyulacak bir iş çıkacaksa değerlendiririm. Ama kendi pastalarına krema, kendi mangallarına garnitür arıyorlarsa kimsenin kenar süsü olamam.

Okumak bana göre değildi

Gerçek adınız Ender Eroğlu. Neden Norm?
- Biz eskiden üç-dört kişilik bir gruptuk. Dünyaya açılırız diye düşünerek, her ülkede aynı anlama gelecek bir kelime aradık. Norm kelimesinin ilke, kural ve toplum tarafından benimsenmiş yasalar gibi açılımları hoşumuza gitti. Çünkü sözlerimiz uç noktalara gidecekti, biz de müziğimizle yeni bir kural ve yasa yaratacaktık.

 Anne-baba mesleği nedir?
- Annem bir tekstil firmasının yönetici sekreteriydi; babam belediye otobüslerinde çalıştı, emekli oldu. Anne tarafım Selanik’e, baba tarafım Yugoslavya’ya uzanıyor. Tek çocuğum, doğma büyüme İzmirliyim.

Liseyi birinci sınıfta bırakmışsınız...
- Okumak bana göre değildi. Yürümek istediğim yol anlamında okuldan alabileceğim bir şey yoktu. Sonra açıktan liseyi bitirdim, açık üniversiteye yazıldım. 20 yaşımda da tamamen müzik yapmaya karar verdim.

Rap sevdası nereden çıktı?
- Müzik sevdası diyelim. Babamın plak dükkânı vardı, iflas etti. Bütün envanter evimize geldi; plak ve kasetlerin içinde büyüdüm. İlkokuldaki müzik hocalarım flütle, duyduğum bir melodiyi anında çıkarabildiğimi fark ettiler. Ailemle görüştüler, babam bana bir org aldı. Onunla kendimi geliştirmeye başladım, orgun ritmleri hip hop’tu. Sonra da dinlediğim müziklerden de yola çıkarak kendi müziğimi yapıp sözler yazdım.
 
Evli misiniz?
- Bekârım, bir kız arkadaşım var. İki senedir birlikteyiz.