Korona nedir? Belirtileri, çıkışı, ÅŸu anki durumu

â—Š Korona nedir?

Korona (CoV), soğuk algınlığı, MERS (Ortadoğu Solunum Sendromu) ve SARS (Şiddetli Akut Solunum Sendromu) gibi solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan bir virüs ailesi.

â—Š COVID-19 nedir?

COVID-19, korona adlı virüs ailesinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalık. CO, ‘korona’yı (İngilizce yazılışıyla Corona), VI ‘virüs’ kelimesini, en sondaki D harfi ise ‘disease’ (hastalık) kelimesini ifade ediyor. Sonundaki 19 ise 2019 yılında ortaya çıktığını gösteriyor. Kaynaklarda ‘SARS-Cov-2’ adını da görüyorsunuz. Özetlemek gerekirse: ‘COVID-19’ hastalığın, ‘SARS-Cov-2’yse bu hastalığa neden olan virüsün tam adı. Ancak Dünya Sağlık Örgütü, 2003’te SARS salgınını yaşayan toplumları düşünerek ‘SARS-Cov-2’ yerine ‘COVID-19 virüsü’ demeyi tercih ediyor.

◊ Korona diğer virüslere benziyor mu?

Prof. Dr. Mehmet Öz anlatıyor:

Halk sağlığı uzmanları COVID-19’un griple benzer olduğunu farz etmeye karşı uyarıyor. Şu an kimse COVID-19’u, hakkında kesin sonuçlara varacak kadar net anlayamıyor. Örneğin insanlar COVID-19’a karşı bağışıklık geliştirememişken, gribe karşı geliştirmiş durumda ve bu da ilkbahar-yaz aylarındaki bulaşma durumuna etki edebilir. Uzmanlar aynı zamanda COVID-19’u diğer başlıca koronavirüslerle (SARS ve MERS) karşılaştırmamak gerektiği konusunda uyarıyor, zira hiçbiri mevsimsel olarak değerlendirilmiyor. 2002-2003 SARS salgını havaların ısınmasıyla beraber yavaşlamadı. Suudi Arabistan’da başlayan 2012 MERS salgınıysa hiçbir şekilde tamamen yok olmadı. 

◊ COVID-19’un belirtileri neler?

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, en çok görülen belirtiler arasında ateş, öksürük ve nefes darlığını gösteriyor. Şiddetli olgularda hastalarda zatürree, ağır solunum yetmezliği ve böbrek yetmezliği de gelişebiliyor.

◊ Gözün kızarması hastalığın belirtisi mi?

Dr. İzzet Can anlatıyor:

Yapılan bir çalışmada 1099 hastanın dokuzunda (yüzde 0.8) göz nezlesi bulunmuş. COVID-19 hastalığının ateş, kuru öksürük, nefes darlığı gibi başka sık görülen pek çok bulgusu varken kırmızı gözü bu hastalığın belirtisi saymak çok abartılı bir ifade. 

◊ Kimler hastalığa yakalanabilir? En çok kimleri etkiliyor?

RÄ°SK GRUBU:

60 yaş üstü olanlar; kalp, hipertansiyon, diyabet, kronik solunum yolu hastalığı ve kanser gibi ciddi kronik tıbbi rahatsızlıkları olan insanlar ve sağlık çalışanları başlıca risk grubunda. (Sağlık Bakanlığı)

HERKESÄ° ETKÄ°LÄ°YOR:

Bu virüs sadece yaşlı ve bağışıklık sistemi sorunlu kişileri değil, gençleri hatta yenidoğanları ve bebekleri de etkiliyor. Geçen hafta ABD’de bir bebek öldü. Hastalığı ilk duyuran kişi, Çinli doktor Li Wenliang da bugün aramızda değil. (Prof. Dr. Mehmet Çilingiroğlu)

EN ÇOK ETKİLENENLER:

Sigara içenlerde, içmeyenlere göre, erkeklerde de kadınlara göre hastalık daha fazla görülüyor.
(Emrah Altındiş)

◊ Adı ilk ne zaman, nerede duyuldu?

COVID-19’un kökeni hâlâ araştırılıyor. Şu ana kadar elde edilen veriler, Çin’in Vuhan kentindeki Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarı’nda yasadışı olarak satılan vahşi hayvanları işaret ediyor. Hastalığın adı, Vuhan’da 2019 yılı aralık ayının son günlerinde solunum yolu problemleri yaşayan bir grup hastada yapılan araştırmalar sonucunda 13 Ocak 2020’de tanımlandı.

◊ Nasıl yayıldı?  

Salgın başlangıçta Vuhan bölgesindeki deniz ürünleri ve hayvan pazarındaki kişilerde tespit edildi. Vuhan başta olmak üzere Hubei eyaletindeki diğer şehirlere, oradan Çin Halk Cumhuriyeti’nin diğer eyaletlerine ve akabinde diğer dünya ülkelerine yayıldı.

İlk olarak 13 Ocak 2020’de Çin’de tanımlandı. Türkiye’de ilk vaka 11 Mart 2020’de görüldü.

◊ Şu anda nerelerde var, en yaygın ülkeler hangileri?

Johns Hopkins Ãœniversitesi’nin verilerini ÅŸeffaf açıklayan ülkeler arasından hazırladığı haritaya göre Antarktika hariç tüm kıtalarda ve dünyanın 180 ülkesinde görüldü. En yaygın ülkelerin başında ABD, Ä°spanya ve Ä°talya geliyor. Ama en çok ölü sayısı Ä°talya’da,ÂTürkiye ise vaka sayısında 8’inci sırada. 

180 Koronanın görüldüğü ülke sayısı... Antarktika dışında tüm kıtalarda korona var.

◊ Dünyada kaç kişi öldü?

Cuma akÅŸam itibariyle 55 bin 781.

◊ Türkiye’de ilk ne zaman çıktı?

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 11 Mart 2020’de ilk vakanın tespit edildiğini açıkladı. Erkek hastanın virüsü, Avrupa temasıyla aldığını söyledi.

◊ Türkiye’de en çok vaka hangi illerde görüldü?

En çok vaka sayısı sırasıyla İstanbul (12 bin 231), İzmir (1105) ve Ankara’da (860). 56 ilde can kaybı var ama en yüksek kayıp 210 kişiyle yine İstanbul’da.

◊ Korona salgınının şu andaki durumu ve gidişatı nedir?

Prof. Dr. Mehmet Çilingiroğlu 2 Nisan Perşembe günü verilerine göre anlatıyor:

◊ Bu haberin yayımlandığı pazar gününe kadar, vaka sayısı 1 milyonu geçmiş olacak. Yine 2 Nisan Perşembe günü itibariyle, dünya genelinde, durumları çok ciddi olup yoğun bakımda yatan hasta sayısı 35 bin 600. Ölenlerin bir kısmı, yoğun bakımda hasta yatağı olmaması nedeniyle olduğu yerde ölecek.

◊ Bu virüs birkaç hafta, hatta ve hatta, birkaç ay bu dünyadan gitmeyecek. Türkiye henüz salgının çok başında. Hekimlerimiz, İstanbul’da yoğun bakım yataklarının yüzde 60’ının şimdiden dolu olduğunu söyledi. Başakşehir Şehir Hastanesi yakında açılacak, orada 520 yoğun bakım yatağı var ama solunum cihazlarını kullanabilecek hekimler de gerekiyor.

◊ Aslında elimizdeki veriler bazı gerçekleri yansıtmıyor çünkü tüm hastalar virüsten ölmüyor; bir kısmı kalp krizi geçirerek, şoka girerek ölüyor. Bu durumda da dünya genelinde bazı vakalar korona ölümü olarak işlenmiyor, kalp krizi denebiliyor.

◊ Türkiye’de şu ana kadar kaç kişi hayatını kaybetti?

3 Nisan Cuma akşamı itibariyle 20 bin 921 vakadan 425 kişi.