‘Kitabına göre yapılsaydı yıkılmazdı’
Güncelleme Tarihi:
1999 depremlerinden sonra geliştirilen deprem yönetmeliğinin detaylarını İnşaat Mühendisleri Odası Merkez Delegesi ve eski Kocaeli Şube Başkanı Kahraman Bulut’la konuştuk. Bulut’a göre tüm bu kurallar oldukça kapsamlı; kitabına göre yaptığınızda hiçbir sıkıntı olmaması, binanın yıkılmaması gerekir.
Yaşadığımız evin yeterince dayanıklı olup olmadığı konusunda birçoğumuzun aklında şu soru var: Acaba binamız usulüne uygun yapıldı mı? Bunu anlayabilmek için yönetmelikteki değişikliklere bakmak gerek. İnşaat Mühendisleri Odası Merkez Delegesi ve eski Kocaeli Şube Başkanı Kahraman Bulut anlatıyor...
‘Mühendisler denetliyor’
Deprem yönetmeliği 2000’de yürürlüğe girdi ve binalar buna göre yapılmaya başladı. En önemli iyileştirmelerden biri yapı denetim sistemi. Yani binaların yapım süreci mühendisler tarafından denetleniyor. Ayrıca hazır beton ve nervürlü (çıkıntılı) demir kullanımı zorunlu oldu.
‘Laboratuvar testi yapılıyor’
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı lisanslı laboratuvarlar tarafından inşaatta kullanılan beton ve demir gibi yapı malzemelerinin numunelerinin alınıp test edilmesi zorunlu oldu. Elektronik beton izleme sistemiyle de numunelerin gerçekten o inşaattan alınıp alınmadığı ve yapı malzemelerinin kalitesi takip edilebiliyor.
‘Zemin etkisi olabilir’
Son yönetmelikte (2018) 200 sayfalık bir bölüm zemine ayrıldı. Hem bölgesel hem parsel bazındaki değerlendirmeler daha önemli hale geldi. Depremde yıkılan binalarda zemin etkisi olabilir. Doğru zemin etütleri yapılmazsa böyle olumsuzluklarla karşı karşıya kalıyoruz.
‘İstediği binayı yapamaz’
2019 yılında çıkan yeni müteahhitlik yasası gereğince müteahhitlere bir sınıflandırma sistemi geldi. Artık cebinde parası olan istediği büyüklükte binayı yapamaz. Örneğin, sektöre yeni başlayan biri en fazla 2 bin metrekareye kadar inşaat yapabilir. Projesini bitirince büyüğüne geçebilir. A, B, C, D, E, F, G, H olmak üzere 8 sınıf var.
‘Görev ihmalleri olabilir’
Bugün 2018’de hazırlanıp 2019’da yürürlüğe giren deprem yönetmeliğini kullanıyoruz. Tabii bu yönetmelikler Türkiye’deki bütün ruhsatlı yapılar için geçerli, kaçak binalar için aynı şeyi söyleyemeyiz. Kahramanmaraş depreminde yıkılan binalar arasında ruhsatlı ve yeni binalar var. Bunun sebebi görev ihmalleri olabilir; yapı denetimciler ya da belediyeler görevini yapmamıştır. Kurallar tüm bu yaşadıklarımızı engelleyecek kadar kapsamlı, kitabına göre yapılsaydı yıkılmazdı.
‘Tekrar tekrar kontrol ediliyor’
Ev yapmanız için önce bir mimar arsanıza göre binayı modelliyor. İnşaat mühendisi bu yapının taşıyıcı sistemini deprem yönetmeliğine göre hesaplıyor. Projeyi yapı denetim şirketinin mühendisleri ve belediyeler inceleyip onaylıyor, ruhsat alıyorsunuz. İnşaat sürecini de mühendisler ve belediye kontrol ediyor. Proje bittikten sonra belediye tekrar kontrol ederek yapı kullanma izin belgesini, yani iskânını veriyor.