‘Kendi kendine kalmak çok büyük bir ihtiyaç’

Gelin hayal edelim... Bildiğiniz dünyayla tüm bağlarınızı kesmişsiniz... Bir siz varsınız bir de cıvıldayan kuşlar, rüzgârla hareketlenen yapraklar, şırıl şırıl akan bir nehir ya da dalga dalga ayağınıza çarpan bir deniz... Bilgisayarınız açık değil, telefonunuz çalmıyor, saniye başı WhatsApp bildirimi almıyorsunuz. Şehrin kakofonisi de sizden bir şey bekleyen kimse de yok. Tek değilseniz bile kendi başınasınız!
Hayali bile huzur veriyor stresli, yoğun hayatlarımıza kısa bir mola vermenin... Tatile çıkmak bu mola için en çok tercih ettiğimiz yöntem. Ancak daha çok eğlenmeye odaklı tatiller dinlenmeyi yeterince sağlamıyor.
Bedenen ve zihnen dinleme ihtiyacı duyanlar bazıları da çözümü kendine doğru yolculuğa çıkmakta buluyor. Son günlerde özellikle sosyal medyada inzivaya çekildiğini söyleyen kişilerin sayısı artıyor. Biz de merak ettik, nedir bu inziva, nasıl çıkılır, nelere iyi gelir diye işin uzmanlarına sorduk.

‘Kafa dinlemeyi istemek önemli bir sebep’
Umut Fırat Eroğlu, Hürriyet Ekler teknoloji yazarı ve şaman rehber

* İnziva nedir?
İnsanın kendine dönüş yolculuğunda, hayatına anlam arayışıyla maddeden uzaklaşıp maneviyatına yoğunlaşmak üzere kenara çekilmesine inziva diyoruz. Dervişlerin çilehaneye çekilip karanlık bir odada 40 gün geçirmesi, Budistlerin günlerce konuşmadan meditasyon yaptıkları Vipassana, Amerikan yerlilerinin vizyon görme (zihinsel olarak mesaj, imaj algılama) amacıyla yemeksiz ve susuz dağlarda günler geçirdikleri ‘vision quest’ gibi gelenekler inzivaların kadim örnekleri arasında sayılabilir. Günümüzde inziva, Batı’daki spiritüel pratikler arasında önemli bir yer edinmiş, daha çok etkinlik şeklinde icra edilen bir kavram haline geldi.

* Son zamanlarda çok daha fazla insanın inzivaya çekildiğini duyuyoruz. İnsanların bu ihtiyacını neye bağlıyorsunuz?
İnsanlar aynı çevrelerden uzaklaşmak, yeni arkadaşlarla tanışmak, ruh, fikir ve enerji uyumu hissettiği kişilerle aynı alanda bulunmak için inzivalara katılmayı tercih ediyorlar. Sürekli bağlantıda, çevrimiçi olduğumuz, pek çok uyarana maruz kaldığımız bir dünyada yaşıyoruz. İnzivalarda telefonunu elinden bırakıp gerçekten şehir dünyasından soyutlanmayı başaranlar, kendine dönebilenler, pratiklerine odaklananlar en çok faydayı sağlayanlar oluyor. Şehir insanı için gerçek manasıyla kafa dinlemeyi istemek önemli bir inziva sebebi.

* Dolunayda bu ihtiyaç artıyormuş. Neden?
Dünyanın sularıyla birlikte bedenimizdeki sıvıları da yüzeye çeken dolunay, çoğunlukla duygularımızla ilişkilendirilir. Pek çok insan dolunayda daha duygusal olur. Dolunayın enerjileri büyütme kuvveti, yoğun titreşimli ortamları daha sıkışık hale getirebilir. Dolunayda inzivaya çekilme ihtiyacının sebebi bu sıkışmadan kurtulma isteği ve doğaya dönmektir.

* İnzivaya nerede, nasıl giriliyor?
Hem dünyada hem ülkemizde yoga inzivaları, şamanik inzivalar, sufizm gibi öğretilerin deneyimlendiği kamp ve inziva seçenekleri var. Bizim ‘Kökler ve Dallar’da yaptığımız hafta sonu inzivaları ve şifa buluşmaları, Anadolu’nun spiritüel öğretilerini, dünya şamanlığını, sufizmi, farklı kültürlerden geleneklerle yoga ve Tai Chi gibi bedensel pratikleri içeriyor.

‘Ezber tepkiler ve gerçek ihtiyaçlar ayrışıyor’
Arzu Rezzan Sunam, yoga ve meditasyon eğitmeni, mindfullness koçu

* Sessizlik inzivasının Budizm’deki Vipassana meditasyonu gibi pratiklerden farkı nedir?
Genellikle sessizlik inzivaları doğada 2-5 gün süreli organize edilir, meditasyon ağırlıklıdır. Bazen içine yoga, sessiz yürüyüşler, ses banyosu gibi farklı çalışmalar dahil edilir. Vipassana 2.500 yıl önce Buda tarafından keşfedilen en eski meditasyon tekniklerinden biri. Dünyanın pek çok merkezinde 10 gün sessizlik içinde geçen kamplarda uygulandığı için yaygın olarak sessizlik inzivası Vipassana’yı çağrıştırır.

* Sessizlik kamplarında neler yapılıyor?
Hayat çok yoğun ve genellikle zihnin içinde geçiyor. Bu kamplarda günlük ezber tepkileri ve gerçek ihtiyaçları ayrıştırmak, zihni fark etmek mümkün olabiliyor. Hiç kimseyle konuşmadan nefesini, bedenini hissederek doğayla bağ kuran katılımcılar, kimi zaman günlük hayatta onlara iyi gelmeyen alışkanlıklarını, ilişkileri ya da ilişki kurma biçimlerini fark ediyor. Ardından inziva sonrası hayatlarını istedikleri yönde düzenleyebiliyorlar.

Az eşya, az lietişim, az yemek verimi arttırır
Burcu Taş, nefes ve meditasyon koçu

* Sosyal medyada herkes ‘inzivaya çekiliyor’. Sadece kendi kendine kalmak inziva mıdır?
Etimolojik olarak ‘bir köşeye çekilme, yalnızlaşma’ anlamına gelir. Ama inziva sadece insanın kendini dış dünyadan soyutlaması değil; aynı zamanda farkındalıkla özüne, içine bakmasıdır. İnzivaya kendini arayış, içimizde çınlayan ama restleştiğimiz yüksek benliğimize uzanan bir yolculuk diyebiliriz. Pek çok şekli var. Manevi inziva, sessizlik, eğitim, arınma, farkındalık, beslenme inzivası gibi...

* Neden buna ihtiyaç duyuluyor?
Her şeye bakmaya, ilgilenmeye vakit ayırıyoruz. Ama kendimizi unutuyoruz. Bedenen, ruhen ve zihnen arınmak için inzivaya çekiliriz. Bu sayede rutinin dışına çıkar, pek çok duyguyu tekrar hatırlar ve dönüşen yanlarımızı kabul ederiz. Daha aydınlık bir zihinle ve daha yumuşak bir bedenle içinden geçemediğimiz pek çok duyguyu karşılama konusunda kas geliştiririz. Çünkü beyin kadar beden de bir kayıt tutuyor.

* Bunun için en ideal yer neresi?
Uzak diyarlara, sakin tepelere ihtiyaç varmış gibi algılansa da aslında inziva niyetimizle ilgilidir. Beyin, zihin ve beden uygunsa evinizde rahatsız edilmeyeceğiniz bir yerde bile kendinize alan açabilirsiniz. Bu alanın temiz olmasına özen gösterin, uyaranların sayısını azaltın. Az eşya, az iletişim, az yemek veriminizi arttırır.

* Müzik dinleyip, yemek yiyebilir miyiz peki?
Aslında mantra değilse müzik de bir uyaran olarak geçer. Beslenme konusunda hazmı kolay yiyecekler enerjiyi besin yakmaya harcamak yerine kendimize harcamamızı sağlar. Kahve, kakao, şeker, alkol, uyaran ya da uyuşturan besinlerden uzak durulur. Böylelikle daha zinde kalıp bütün dikkati kendimize döndürebiliriz.

‘Yalnızlık kişisel gelişime faydalıdır’
Doç. Dr. Serhat Tunç, psikiyatri uzmanı

* İnzivanın psikolojik açıdan kişiye nasıl etkileri var?
Burada inzivaya çekilme davranışının altındaki neden önemli. Kişi depresyona mı girmiş, bir şeye mi sinirlendi, tepkisel mi karar verdi?
Yas mı yaşıyor, hayır demekte zorluk mu çekiyor, aşırı uyarana (ses, gürültü) mı maruz kalıyor, aşırı stresli bir hayat mı yaşıyor, insanlarla yüz yüze veya telefonla görüşmek yerine daha çok sosyal medya platformları mı tercih ediyor? Önce bunu öğrenmek gerekir. Bazen insanların yalnız kalmaya ihtiyacı olabilir. Bu kişisel gelişim açısından da faydalıdır. İnsanın kendiyle başbaşa kalabilme becerisinin güçlenmesi, hayatıyla ilgili ihtiyaç duyduğu önemli kararları almasına yardımcı olabilir.

* İnsanlar neden kendi kendine kalmak ister?
Yalnız kalma ihtiyacının nedeni değişebilir. Mesela yazarlar, müzisyenler yeni eserlerini yazmaya başlamadan, yeni projeden önce bu davranışı gösterir. Ancak bu yalnız kalma, toplumdan tamamen kendini soyutlama olarak anlaşılmamalı. Durma değil, bir nevi durulma gibi anlaşılabilir. Doğada, uyaranlardan uzak vakit geçirmek kadar sevdiklerimizle kaliteli vakit geçirmek, sosyal etkinliklere katılmak, acıda ve mutlulukta insanlarla bir araya gelmek, sevdiğimiz işte çalışmak, stres yönetme becerilerimizi geliştirmek, spor yapmak, uykumuza dikkat etmek, kötü alışkanlıklardan uzak durma ruh sağlığımız için faydalıdır.

İnzivaya katılanlar anlatıyor...

‘O sessizlik anını canım çekiyor’
Aydın Burak Ersü (34), oyuncu

İlk kez yoga eğitiminin sonunda 5 günlük bir inzivaya katılmıştım. Bunun 2.5 günü sessizlikle geçti. Bir sene sonra tekrar o sessizliğe ihtiyaç duyduğumu hissettim. İkinci seferde daha uzun bir sessizlik inzivasına katıldım. Ve kendi kendine kalmanın çok büyük bir ihtiyaç olduğunu fark ettim. Karşımdakiyle konuşmadan yemeğe oturduğumda yemeğin tadına daha iyi vardım. Konuşmak için konuşmanın ne kadar gereksiz olduğunu fark ettim. İnziva kampının yanında bir çay akıyordu. Saatlerce o suyu seyrediyordum. Sessiz olma ve kendi kendine olma hali bana iyi geldi. Anlatırken tekrar o sessizlik anını canım çekiyor.

‘Gördüğüm renkler canlandı, kendimle tanıştım’
Sıla Pamuk (34), etkinlik koordinatörü, yoga eğitmeni

İlk inziva deneyimim yoga eğitmenliği eğitimimin bir parçasıydı. Doğa içindesiniz; beslenme şekliniz, günlük rutininiz her zamankinden farklı. Sadece sessizlik var. Gördüğüm renkler canlanmıştı, tattığım yemekler bambaşkaydı. Sonrasında şehrin kaosundan biraz olsun uzaklaşabilmek adına sessizlik inzivasına katıldım. Kendimle yeniden tanıştım diyebilirim.
Gerçek anlamda kendimle kalabilmenin keyfini yaşadım. Ben ne istiyorum, nelerden hoşlanıyorum, neleri yapabiliyorum sorularını sordum ilk defa kendime. Standart öğrenilmişliklerle hareket etmek değil de kendimi merkeze koymanın hayatıma ve çevreme olan etkisini fark ettim. Bir de bedenimin varlığını hatırlamama, yeniden keşfetmeme sebep oldu.