Kediler de ayrılık kaygısı yaşar

Ekip arkadaşımız Hazan (Aköz Işık), kedisi Cesur’un tatilden döndüğünden beri bambaşka bir hayvana dönüştüğünü söylüyor. Bebek sesiyle miyavlamalar, bir saniye bile yanından ayrılmamalar. Sanırsınız Hazanlar yokken işkence gördü. Halbuki bakan arkadaşları Cesur’u mutlu etmek için elinden geleni yapmış. Ama Cesur, kadının yüzüne bile bakmamış iki hafta boyunca.
Genel kanı kedilerin insanlara değil mekânlara bağlandıkları yönünde. Ama kediler sürü hayvanı olmasa da sosyal canlılar ve bizimle derin bağlar kuruyorlar. Tabii kedilerin ayrılık zamanlarından sonra garip davranmasının tek nedeni bizi özleyip üzülmeleri değil. Onlar rutini seven canlılar ve bizim evden gitmemiz bu rutinin aksamasına neden oluyor. Hele de bize fazla bağımlı bir hayvansa iyice rahatsız oluyor, ayrılık kaygısı yaşıyor.

Bir de koku meselesi var. Kedi hayatındaki insanlar dahil her şeyi kokuyla tanımlıyor, kendi kokusuyla işaretliyor, sahipleniyor. Bizse tatilden kim bilir ne acayip kokularla dönüyoruz. Bu da onların kafalarını karıştırıyor ve saldırganlaşmalarına bile neden olabiliyor.

TEPKİSİNİ NASIL BELLİ EDER?

Aşırı ses: Komşuların “Kesin bir şey oluyor hayvana” diye endişeleneceği kadar yüksek perdeden miyavlamak, can çekişir gibi inlemek, ağlamak. Komşumuzun kedisi böyleydi. Kahroluyorduk hayvan için. Apartmanda karşılaştığımız bir gün uyardım sahibini aklımca. Kadın da beni davet etti. Kapıyı açtı, kedi bir “Vırrk” yapıp çığlıkları atan kendisi değilmiş gibi döndü arkasını, gitti yattı. Hep öyle yaparmış.

Sahibi yokken yemeden içmeden kesilmek: Çavdarcım evde annem ve başka kediler olmasına rağmen, ben yokken tuvalete gitmek dışında odadan çıkmazdı. Annem yemek bile yemediğini söylerdi.
Uygun olmayan yerlere çiş yapma ve dışkılama: Arkadaşımın kedisi Susam, annesi seyahatten döndüğünde gözünün içine bakarak oraya buraya işermiş.

Kusmak: Tatilden her dönüşümüzde mutlaka bir yerlerde kurumuş kusmukla karşılaşıyoruz. Ev kalabalık olduğu için bizzat kimin yaptığını anlayamıyoruz.

Yıkıcı davranışlar: Koltuğu, perdeleri paralamak, dolap kapılarını, çekmeceleri açmaya çalışıp kaplamalarını kaldırmak, açabildiyse içindekileri dışarı çıkarıp heder etmek, o güne kadar hiç ilgilenmediği bitkiyi paramparça etmek ve saksıdaki tüm toprağı eve dağıtmak...

Sahibi döndüğünde fazla heyecanlı davranmak: Bir arkadaşım kedisinin her tatil dönüşü iki patisiyle bacaklarına saldırıp ısırdığını söylüyor. Başka bir tanıdığımın kedisi önce deli gibi koşup sonra bir-iki gün ortadan yok oluyormuş. Arkadaşım “Resmen yerlerde sürünüp yalvarıyorum bir kez okşamak için” diyor. Biz de kapıdan girdiğimizde tam kadro ve genelde yeni uyanmış, sallanır halde antrede toplanmış oluyorlar. Tam sevmeye kalktığımızdaysa sözleşmiş gibi bir anda dağılıyorlar. Elimiz havada, hevesimiz kursağımızda öylece kalıyoruz.

BİZ ONUN İÇİN NE YAPABİLİRİZ? 

- Kediyi ara sıra yalnız kalmaya alıştırmak aslında en temel kural. Kısa sürelerle başlayın, alıştıkça arttırın.

- Giriş çıkışlarınızı olay haline getirmeyin. Aynı şey köpekler için de geçerli. Uyuyan hayvana seslenip “Minnoooş ben gidiyorum ama geleceğim, tamam mı annecim, bekle sen” diye açıklamaya gerek yok. Siz yaygara yapmazsanız o da yaygara yapacak bir şey olmadığını görecektir.

- Uzmanlar hayvanınıza bir ses olması için televizyon ya da radyo açabileceğinizi söylüyor. Ama bu kısa süreli ayrılıklar için geçerli. Çünkü siz uzun süre yokken elektrikli bir şeyi prizde bırakmak ayrılık kaygısından daha tehlikeli sonuçlar yaratabilir.

- Evi onun gözünden bir inceleyin. Mesela pencerenin önüne kuşları, sokağı izleyebilmesi için bir koltuk koyabilirsiniz. Cama yapıştırılan hamaklar var ya da tırmanıp yatabilecekleri kedi ağaçları... Oyuncaklarını erişebileceği yerlere koyun. Mutlaka sonunda hepsini buzdolabının altına atıp oyuncaksız kalacaktır ama olsun. Birkaç gün oyalanır en azından.