Kaynama çağına hazır mıyız?

Avrupa Birliği’ne (AB) bağlı Copernicus İklim Değişikliği Servisi 2023 Temmuz’unu küresel olarak şimdiye kadarki en yüksek sıcaklığın kaydedildiği ay olarak duyurmuştu. O dönem Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres de “Küresel ısınma çağı sona erdi, küresel kaynama çağı geldi” açıklamasını yapmıştı. Nature dergisinde geçen yıl yayımlanan araştırmaya göre de çok değil, iki yıl önce 30 Mayıs-4 Eylül arasında Avrupa’yı kavuran sıcak hava dalgası 61 bin kişinin yaşamını yitirmesine yol açtı. Olağanüstü hava şartlarındaki artışın, özellikle de sıcaklık artışının günlük yaşam üzerindeki etkisi giderek daha fazla kendini gösteriyor. Uzmanlar 2024 yazının, 2023’ten daha sıcak olabileceği konusunda peş peşe uyarılar yayımlıyor.

Aşırı sıcaklarda bırakın dışarıda çalışmayı normal bir yaşam sürdürmek bile zorlaşıyor. İş yapma süresi uzuyor, sinirler geriliyor. Olağanüstü hava koşulları, tehlikeli olsa da aynı zamanda çeşitli sektörlerde bu yeni döneme uyum sağlamamıza yardımcı olacak yenilikleri de teşvik ediyor. Girişimci firmalar inovasyonlarında özellikle kuryeler, inşaat işçileri, mutfak çalışanları gibi sıcaktan etkilenen kesimlere odaklanıyor.

Örneğin İngiltere merkezli TechNiche akıllı giyim alanındaki girişimleriyle bilinen ve termoregülasyon (vücut sıcaklığını belli sınırlar içinde tutma) konusunda uzmanlaşmış bir şirket. İnşaat işçilerine yönelik soğutma özelliği olan iş kıyafeti konusunda öncü. Hatta Katar’da StayQool adlı iş kıyafetleri kullanılıyor. Üst katmanı ağ gibi olan üniformaların özelliği sıcaklığı emip buharlaştırarak yok etmesi. 

Merkezi ABD’de olan Qore Performance ise Boeing, Shake Shack gibi firmalara soğutucu özelliği olan yelekler sağlıyor. Mavi yakalı çalışanlara yönelik biyometrik sensörlerin kullanılması da gündemde. Sensörler çeşitli verileri toplayarak yapay zekânın yardımıyla çalışanın tıbbi durumunu tespit ediyor.

Aşırı sıcağın etkilediği alanlardan biri de tarım. Bu konuda da çalışmalar sürüyor. Örneğin Portekiz’de biliminsanları laboratuvar ortamında, geçen yaz Güney Avrupa’da yaşanan sıcak hava koşullarını tekrar yarattılar. Üzüm asmalarının bir bölümünü özel bir ‘bakteri kokteyli’yle suladılar. Diğer asmaların aksine, bakteri sıkılanların yaprakları solmadı. Hücrelerinde de ısıya maruz kaldığına ilişkin bir belirti yoktu. Mikropların asmalar üzerindeki etkisi tam olarak keşfedilmedi ama bu deney umut verdi.

KOZMETİK SEKTÖRÜ DE HAZIRLANIYOR

Aşırı sıcaklarla birlikte artan orman yangınlarının neden olduğu dumanın cilde verdiği zararı önlemek için Pour Moi markası Smoke Alarm Drops (Duman Alarmı Damlaları) isimli bir serum çıkardı. Prada da gerçek zamanlı olarak çevre koşullarına uyum sağlayan bakım ürünleri sundu. Ürünlerde zorlu koşullara dayanıklı 15 bitki kullanıldı.

MOLA, SU, EĞİTİM...

ABD Mesleki Güvenlik ve Sağlık İdaresi aşırı sıcaklarda çalışanlara güvenli bir ortam yaratmak için üç konuya dikkat çekiyor:

- Sıcaklığa bağlı rahatsızlıkları önlemek için molaların sıklığı ve uzunluğu artmalı. Ayrıca saatler esnek tutulmalı çünkü her kişinin sıcağa verdiği tepki farklı. Ağır işlerin öğle sıcağından önce sabah saatlerinde yapılması da önemli.

- Su ve gölge alanlar şart. Bu konuda da çalışanları kendi inisiyatifine bırakmamak gerekiyor. Çünkü işlerini bir an önce tamamlamak için ihtiyaçlarını görmezden gelebiliyorlar. İşverenler bu noktada gerekirse talimat vermeli.

- Çalışanlar sıcaktan rahatsızlananlara ilk müdahale konusunda eğitilmeli.