İstanbul partilemeyi seviyor

Neredeyse 10 bin kilometre uzakta, Orlando’da yaşayan arkadaşımdan gelen “Meltem, Keinemusik’in İstanbul etkinliğine bilet nasıl bulabilirim” sorusu o gün beni şaşırtsa da sonraki günlerde de benzer soruların gelmesiyle anladım ki 17 Ağustos’ta tahminimin ötesinde bir gece yaşanacaktı. Gerçekten öyle oldu. 13 bin kişi Tersane İstanbul’u tıklım tıklım doldurmuştu. 79 farklı ülkeden etkinliğe bilet alınmıştı. Zaten katılımcıların yarısından fazlası yabancıydı. 50’den fazla özel jet sırf bu etkinlik için İstanbul’a inmişti. Gençler ve aralarında Naomi Campbell’ında olduğu ünlü isimler dev bir bulut maketinin altında gece boyunca &ME, Rampa ve Adam Port’tan oluşan, son dönemin popüler DJ üçlüsünün çaldığı Afro house parçalarla eğlendi. ‘Move’ adlı parçada “Partilemek istediğini biliyorum” derken belki de tam da bu anları kastediyorlardı. Çok değil, birkaç gün sonra, 31 Ağustos’ta bu kez binlerce kişi KüçükÇiftlik Park’ta Solomun için toplanmıştı. O gece remiksini çaldığı ‘House’ şarkısında London Grammar’in dediği gibi DJ kabini Solomun’un oyun alanıydı: “Burası benim yerim, benim evim, benim kurallarım.”

Bir hafta sonra 6 Eylül Cuma günüyse Parkorman’da minimal techno’nun efsanevi ismi Boris Brejcha vardı. Alan tıklım tıklımdı. Ülkemizde de çok sevilen, performansları kapalı gişe geçen, yüzünü maskeyle saklasa da
müziğe tutkusunu gizlemeyen ünlü isim bu kez ‘başka bir boyuta’ geçirdi hayranlarını.

Biletler yok satıyor

Şimdi sırada ‘King’ (kral) olarak anılan Carl Cox var. 21 Eylül’de Maximum UNIQ Açıkhava’daki etkinliğe gidecekler tüm zamanların en iyi DJ’lerinden birinin efsane techno setlerinden birine tanıklık edecek…

İstanbul’un elektronik müzik sahnesi son yıllarda hiç olmadığı kadar hareketli. Dünyaca ünlü DJ’ler yılda en az bir kez İstanbul’da, yaz aylarında da Bodrum’da, Çeşme’de, Antalya’da kabinin başına geçiyor. Backstage kategorisi 15 bin lirayı bulan biletler yok satıyor. Kimi etkinlikler Burning Man’i, Coachella’yı aratmayan görüntülere sahne oluyor. Özenle seçilmiş kostümler giyen gençler… Hatta akıllara şu soru geliyor: Bu insanlar da nereden çıktı? Günlük hayatta neredeler?

Peki, tüm bu etkinliklerin perde arkasında neler yaşanıyor? Elektronik müzik ülkemizde sağlam bir yükselişte mi? Elektronik müziğin kitlesi nedir? Bu soruları sektörün tecrübeli isimlerine sorduk.

 ‘Coşkulu bir dinleyici kitlesi, özenli bir promoter, harika bir akşam yemeği ve liste üzeri bir ödeme…’
Ferhat Albayrak, DJ, prodüktör, Jeton Records’un kurucusu

◊ İstanbul’un elektronik müzik sahnesinin gelişmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

İstanbul’un sahnesinin gelişmesi için ne yazık ki bir kulüp kültürünün oluşması gerekiyor. Ancak yasal ve bürokratik zorluklar nedeniyle bu kültür, son yıllarda bir ‘event’ (etkinlik) kültürü haline evrilmiş durumda. Bu durum yerel oyuncuların işe dahil olup kendi kitlelerini oluşturması yerine, çok bilet satan yabancı DJ’lerin sahneyi domine ederek kültürü popülist bir hale getirmesine yol açıyor.

◊ Bu popülerlik alana yansıyor. Etkinlikler büyük ilgi görüyor…

Genç bir nüfusa ve 1,1 milyonluk üniversite öğrencisine sahip olmamız sayesinde sahnenin çok dinamik olduğunu söyleyebilirim. Sosyal medyanın da etkisiyle yeniliklere açık ve yurtdışını yakından takip eden bir kitle mevcut. Ancak olumsuz yönler de mevcut. Türkiye’de elektronik müziğin hâlâ anaakım haline gelmemiş olması, bu sahneyi belirli bir kesimle sınırlı tutuyor. Ayrıca sektöre dışarıdan giren oyuncuların sermaye transferiyle piyasayı yükseltmesi, DJ’lere yurtdışına kıyasla daha fazla teklif verilmesi ve çoğu durumda organizatörlerin DJ ücretlerini rekabette kâr gözetmeksizin arttırması gibi sorunlar yaşanabiliyor.

◊ DJ’lerin cephesinde durum nedir?

Bizim janramızda son dönemde en çok ilgi gören ve bilet satan performanslar, yüksek BPM’li techno sanatçıları. 2019’dan beri (pandemi dönemi hariç) her yıl getirdiğimiz Carl Cox ise kendi başına ayrı bir sınıfı temsil ediyor. Eskiden önemli bir sanatçıyı Türkiye’de performans sergilemeye ikna etmek için sadece bütçe yeterli olmazdı. Bir Alman sanatçıyı ikna etmek için Avrupa’nın en büyük tekno festivalinde onunla politika konuşup Türkiye’ye gelmediğinde sevmediği politikacıyı mı yoksa onu seven dinleyicilerini mi cezalandırdığını sormuştum. Bu sorunun ardından ikna olmuş ve performans için anlaşmıştık.

◊ Türkiye’ye gelmekten memnunlar mı?

Türkiye, sanatçılara en yüksek memnuniyet sağlayan ülkelerden biri. Coşkulu bir dinleyici kitlesi, çoğu zaman çok özenli bir promoter, harika bir akşam yemeği ve de üzerine liste üzeri bir ödeme sonrası DJ’ler Türkiye’ye dönmek için sabırsızlanıyorlar.

‘ELEKTRONİK MÜZİK SEVEN HER HAFTA BİR ETKİNLİK BULABİLİYOR’

Fatih Baş, Label Project’in kurucularından

◊ İstanbul’daki elektronik müzik etkinliklerine katılımı nasıl değerlendiriyorsunuz?

İstanbul’un ve Türkiye’nin elektronik müzik sahnesini Avrupa ülkeleriyle kıyaslamak istersek oldukça az katılımcılı maalesef. Yurtdışında on binlerin gittiği birçok sanatçı, aralarında istisnalar da var tabii ki, burada ancak 3-4 bin kişilik mekânlarda sahne alabiliyor. Ekonomik durum da cabası. Ancak hareketli bir sahne olduğunu söyleyebilirim. Elektronik müzik sevenler her hafta eğlencenin tadını çıkarabileceği bir etkinlik bulabiliyor.

◊ DJ’ler gördükleri ilgiden memnun mu?

Türkiye’de performans sergilemek istemeyen sanatçı yok denecek kadar az ancak ikna kısmından öte işi finanse etmek Türkiye ekonomisinde zor oluyor. Şu ana kadar gelen tüm sanatçıların neredeyse hepsi Türkiye kitlesinin enerjisini çok seviyor ve bir daha gelmek istiyorlar.

‘DÖVİZ KURUNDAN DOLAYI ZORLUK YAŞANIYOR’

Serkan Kılıç, O Event&North Star
Event’in kurucu ortağı
(Etkinlik ve festival danışmanlık şirketi)

◊  İstanbul’un elektronik müzik sahnesini 2010 öncesi ve sonrası olarak ikiye ayırabiliriz. Artık sosyal medyanın etkisiyle daha büyük kitlelere ulaşabiliyor. Ve bu da organizatörlerin daha büyük isimlerle anlaşma yapmalarını kolaylaştırıyor. Ancak alım gücünün düşmesi ve içki ruhsatlı kapalı etkinlik alanlarının yeterli olmaması bu gelişmeyi olumsuz etkiliyor.

◊ Son donemde Circoloco, Keinemusik ve Afterlife’ın öncülüğünde ilerleyen sahne performansları ve görsel, işitsel (AV) şovların (Anyma, Adriatique X, Mathame AV Show, Eric Prydz HOLO & Epic Show gibi) olduğu etkinlikler daha çok ilgi görüyor.

◊ Bu oluşumları Türkiye’ye getirmek oldukça zor. Belirli bir strateji oluşturulması ve maddi açıdan güçlü olmak gerekiyor. Döviz kurundan dolayı çok zorluk yaşanıyor.

‘OTELLER, RESTORANLAR DOLDU’

Charlie Can7 ve Çisel Çakıroğlu
Monkey Project ekibi

◊ Elektronik müzik çok hızlı yükselen ve genişleyen bir kitleye sahip. Gençlerin her geçen gün daha fazla bu müziği dinlemeye başladığını ve bunun kültürüne alışmaya başladığını görüyoruz. Öte yandan Türkiye’deki ekonomik koşullar yüzünden dünya standartlarında etkinlikler yapmak ya da o seviyedeki isimleri getirmek her geçen gün zorlaşıyor.

◊ Keinemusik etkinliğinde 13 bin kişiye yakın misafirimiz oldu. Birçok çevre otelde doluluk sağlandı. Üst düzey restoranlar doldu.

◊ Etkinliklerde asgari ücretle çalışan bir arkadaşımızı üst düzey bir isimle yan yana eğlenirken, anı paylaşırken görmek amacımıza ulaştığımızı gösteriyor.

◊ Keinemusik’in yanı sıra Circoloco grubu yine dünyanın en popüler oluşumlarından. Onların da bizim çalışmalarımızla her yıl geliyor olmaları çok önemli.

Kimler geliyor?

◊ Müziği sanatla birleştiren festival Unforbidden 14-15 Eylül’de Parkorman’da gerçekleşecek.
◊ Ukraynalı techno ikilisi Artbat 20 Eylül Cuma günü KüçükÇiftlik Park’ta.
◊ Yaşayan efsane Carl Cox 21 Eylül Cumartesi Maximum UNIQ Açıkhava’da yine techno müzik dersi verecek.
◊ Etkileyici görsel-işitsel şovlarıyla ünlü Anyma
28 Eylül’de Ataköy Marina’da setin başına geçecek.
◊ Sıradışı bir müzikal deneyim yaşamak isteyenler 30 Kasım’da Volkswagen Arena’da olsun. apa
8 saatlik setiyle geliyor.