İlkyardım sakin, dikkatli ve bilinçli olmalı

‘GEREKLİ MALZEMELER EVDE BULUNMALI’

Haluk Çepoğlu, veteriner hekim

◊ Evcil hayvanlar ilkyardım gerektiren durumlarla tek başlarına mücadele edemez.
Bu nedenle evde mutlaka bir ilkyardım çantası ve içinde termometre, steril gazlı bez, sargı bezi, yara bandı ve steril eldiven, havlu, el feneri, yapışkanlı rulo bant, enjektör, antiseptik solüsyon, yakalık, göz yıkama solüsyonu, turnike, havlu ve tırnak makası olmalı.

◊ İlkyardım sırasında temel kural sakin ve soğukkanlı olmak. Diğer husus, müdahale edeceğimiz hayvandan gerektiğinde korunmak. Hasta veya yaralı hayvana dikkatli ve yavaş yaklaşın. O sizin aslında agresif olmayan sevimli hayvanınız bile olsa, acıdan veya korkudan saldırabilir. Isırılmak yapılacak ilkyardımı da
engeller.

Böcek sokarsa...

En sık karşılaşılan durumlardan biri arı sokmasıdır. En önemli belirti ani bir çığlık ve sağa sola koşturmadır. Isırılan bölgede kısa sürede bir şişkinlik olur, kaşıntı ve kızarıklık da gözlenebilir. Bir pamuğa biraz amonyak damlatıp ısırılan bölgeye uygulanırsa şişkinlik kısa sürede azalır. Ardından soğuk kompres uygulayın. Vakit kaybetmeden de veteriner hekime gidin. En önemlisi boğaz ve burun bölgesindeki arı sokmalarıdır. Bu bölgede oluşacak şişlik solunuma engel olabileceğinden çok hızlı müdahale gerekir.

Gözünden yaralanırsa...

Hayvanınız tırnak travmaları, yabancı cisim kaçma gibi durumlarda gözünü kaşımak ister. Mutlaka bir yakalık takmak gerekir. Bu sebeple evde hayvanın boyuna göre bir yakalık bulundurmak önemlidir.

Şoka girerse...

Hayvan şiddetli travma, kanama veya ani kan kaybı, kalp yetmezliği, dolaşımın azalması gibi nedenlerle şoka girebilir. Kan basıncında yaşamı tehdit eden bir düşüş şokun tehlikeli bir parçasıdır. Bu gibi durumlarda bilinç kaybı yaşanabilir. Solunum yolunun açık olup olmadığını kontrol edip sağa ya da sola yatırın ve dilini dışarıya çıkarmaya çalışın.

Topallamaya başlarsa...

Kırık, çıkık, topallama durumunda mutlaka hareketini kısıtlayın. Veteriner hekime gidene kadar bölgeye aralıklı olarak buz kompresi uygulayın. Omurga kırıklarında asla hareket ettirmeyin, özellikle baş ve boyun bölgesi sabit olmalı.

Donarsa...

Ani ısı değişimleri şoka neden olabileceği için hastayı ılık bir ortama alıp vücut ısısının yavaş yavaş artması sağlanmalı. Aynı zamanda yapılacak masaj uygulaması dolaşımı arttıracağından faydalı olur. Hemen bir ısı kaynağının yanına almak sakıncalıdır.

‘SUNİ SOLUNUM YAPABİLİRSİNİZ’

Volkan Alaşlı, veteriner hekim

Boğulursa…

Nefes almada zorluk, ağza doğru aşırı pençeleme, nefes alırken veya öksürürken boğulma sesleri, dudaklarda/dilde morarma ve mavilik varsa boğuluyor olabilir. Ağzına bakın. Bir nesne görürseniz, pens veya cımbızla nazikçe çıkarmaya çalışın, ancak daha fazla itmemeye dikkat edin. Ulaşılması kolay değilse, çıkarmak için çok fazla zaman harcamayın, hemen bir veterinere götürün.

Sıcak çarparsa…

Sıcak günlerde evcil hayvanınızı asla arabada bırakmayın. Bir arabanın içindeki sıcaklık, daha ılık günlerde bile çok hızlı şekilde tehlikeli seviyelere yükselebilir. Evcil hayvanlar çok kolay sıcak çarpmasına yenik düşebilir. Hemen bir veterinere götüremezseniz, onu gölgeli bir alana ve doğrudan güneş ışığı almayan bir yere taşıyın. Boynuna ve başına ıslak bir havlu koyun. Karın bölgesi ve arka bacaklarının arasını suyla yıkayın.

Nefes almıyorsa…

Evcil hayvanınızın bilincinin kapalı olup olmadığını kontrol edin. Dilini nazikçe çekerek hava yolunu açın. Bir cisim olup olmadığını görmek için hayvanın boğazını kontrol edin. Evcil hayvanınızın ağzını kapatarak (elinizle tutun) ve hayvanın göğsünün genişlediğini görene kadar ağzınızla doğrudan burnundan içeri nefes vererek suni solunum yapın. Göğüs genişlediğinde, her 4 veya 5 saniyede bir suni solunuma devam edin.

Kalp atışı yoksa…

◊ Suni solunuma başlayana kadar göğüs kompresyonlarına başlamayın. Evcil hayvanınızı sert bir yüzey üzerinde sağ tarafına yavaşça yatırın. Kalp, göğsün alt yarısında, sol tarafta, sol ön bacağın dirseğinin hemen arkasındadır. Destek için bir elinizi evcil hayvanın göğsünün altına ve diğer elinizi kalbin üzerine koyun.

◊ Orta boy köpekler için kalbe hafifçe bastırın; daha büyük hayvanlar için daha sert ve daha küçük hayvanlar için daha az kuvvet kullanın.

◊ Kediler ve diğer küçük evcil hayvanlara kalp masajı yapmak için yan yatırın, başparmağınız göğsün (size göre) sol tarafında ve diğer dört parmak sağda olacak şekilde elinizi hayvana sarın. Avcunuzda sıkıştırarak başparmak ve parmaklarla göğse baskı yapın. Büyük hayvanlar için dakikada 80-120 kez, daha küçük hayvanlar için dakikada 100-150 kez bastırın.

◊ Suni solunumu ve kalp masajını aynı anda yapmayın. Kalp masajı ve suni solunumu en az iki kişi yapmak gerek. Böylece bir kişi 4-5 saniye göğüs kompresyonu gerçekleştirir ve diğer kişi suni solunum verir. 

◊ Bir kalp atışı duyana ve evcil hayvanınız düzenli olarak nefes alıp verene kadar veya veteriner kliniğine ulaşıp reanimasyon girişimlerini devralana dek devam edin.