İklim değiştikçe onlar da değişiyor

SICAKLIK TESTOSTERON SEVİYESİNİ DÜŞÜRÜYOR
Çita

Çita şu anda Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN’s) Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi’nde ‘savunmasız’ olarak listelenmiş durumda. İklim değişikliği hem çıtaların av diyetlerini bozdu hem de sağlıklı sperm üretme yeteneklerini etkiledi. Artan sıcaklıklar erkek çitalarda testosteron seviyelerinin düşmesine yol açıyor. Bunun bir sonucu olarak vahşi doğada sayıları gün geçtikçe azalıyor. Ayrıca avları uzaklaşan çitalar artık karınlarını doyurabilmek için çok daha uzun mesafeler katetmek zorunda kalıyor.

HER ŞEY SICAKTAN KAÇMAK, YAVRULARI YAŞATMAK İÇİN
Caretta Caretta

İklim değişikliğinin en fazla zorladığı canlılardan biri Caretta caretta’lar. Normalde mayıs ortalarında yumurta bırakan Caretta’ların yavrularının kumdan çıkması 60 gün sürüyor. Bu sürede 29.5 derece ortalama sıcaklık yaşanırsa yavruların yarısı dişi-yarısı erkek oluyor. Sıcaklık ortalaması 29.5 derecenin üstüne çıktığında yavrular dişi, altında kaldığında erkek oluyor. 34 derecenin üstünde yavrular ölüyor. Son yıllarda yüzde 80 oranında yavruları dişi çıkan kaplumbağalar buna çözüm arayışında... Caretta’lar artık daha derine yuva kazıyor, denize uzak noktada yumurta bırakıyor ama bu durumda yavrular kumdan çıkamadan ölüyor ya da denize ulaşmadan hayatı son buluyor. Daha kuzeye doğru çıkan denizkaplumbağaları Ege’de hatta Marmara’da yuva yapmaya başladı. Araştırmacılarsa şaşkınlıkla izliyor bu değişimleri.

ALDATMA DA ‘BOŞANMA’ DA ARTTI!
Albatros

Royal Society Journals’ta yayımlanan araştırmaya göre dünyanın eşlerine en sadık canlılarından biri olan albatroslar iklim değişikliği nedeniyle eşlerini daha çok ‘aldatıyor’ ve aynı insanlar gibi aldatma sebebiyle eşlerini bırakıyor. Falkland Adaları’ndaki 15 binden fazla albatros çifti 15 yıl boyunca gözlemlendi. Bu süreçte kuşların eşlerinden ayrılma oranı yüzde 1’den yüzde 8’lere çıktı. Çevre koşullarının ‘boşanmaya’ sebep olduğunu belirten uzmanlar, albatrosların ısınan sular nedeniyle av için daha uzaklara uçtuklarını, eşi dönmeyenlerin de başkasıyla üremeyi tercih ettiğini söylüyor. İkinci teoriyse ısınan suların kuşlarda stres hormonunu arttırması. Stres sonucunda çiftler üreme sıkıntıları yaşıyor ve birbirlerini bırakıyor.

NÜFUSLARI YÜZDE 95 AZALDI
Kral Kelebeği

Kral kelebekleri, kış başlarken Kanada’dan güneye, Meksika’ya göç ediyor. Son zamanlarda bu göç altı hafta kadar ertelendi, çünkü hava normalden daha sıcak oluyor...  Biliminsanları ayrıca Meksika’da daha soğuk geçmeye başlayan baharların kelebekleri ilkbaharda yumurta bırakmak için kuzeye zamansız göçe zorladığını söylüyor. Kelebeklerin kafa karışıklığı bunlarla bitmiyor. Havalar ısındıkça göç yolundaki bitkilerin çiçeklenme zamanlarıyla senkronize olamayıp çoğu aç kalıyor. Meksika’da ısı, kuraklık ve tarım ilaçları nedeniyle kelebeklerin nüfusu son 20 yılda yüzde 95 oranında azaldı.

AĞAÇLAR YAPRAĞA, YAPRAKLAR TIRTILA...
Kara sinekkapan

Avuca sığacak kadar küçük bir kuş olan kara sinekkapan, meşe ağaçlarına yuva yapmak için her bahar Batı Afrika’dan Avrupa’ya binlerce kilometre uçuyor. Yuvalarını kurup yavrularını çıkardıklarında meşe ağaçlarında tırtıllar gezmeye başlardı. Tırtılları doğru zamanda harekete geçirense baharda yeni çıkan taze meşe yaprakları. Ancak ne var ki iklim krizi bütün bu düzeni altüst etti. Artık erken gelen bahar nedeniyle yapraklar erken filizleniyor, tırtıllar erken çıkıyor, kara sinekkapan kuşları geldiğinde yavrularını besleyecekleri tırtıllar ortalıkta görünmüyor. Kuşların nüfusu 1995’ten bu yana yüzde 90 azaldı.