HPV aşısı için ilk müjdeli haber geldi

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca geçen hafta HPV aşısı hakkında yaptığı açıklamada uzun süredir beklenen müjdeyi verdi; HPV aşısı yakında ulusal aşı takvimine alınacak ve ücretsiz yapılacak. Henüz hangi yaş gruplarını kapsayacağı, hangi öncelikte ve kimlere uygulanacağı hakkında kesin bir bilgi yok. Koca’nın aşılamada gözetilecek ‘medeni hal durumu’ ifadesi de kafalarda soru işareti yarattı.
Avrupa Servikal Kanseri Birliği Türkiye Direktörü Prof. Dr. Cem Baykal’dan dünyada aşının nasıl uygulandığıyla ilgili bilgi aldık. Türkiye’de HPV aşısının ücretsiz yapılması için çalışan Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri’nden eczacı Cem Kılınç’a ve Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği’nden Müjde Tozbey’e de son gelişmeleri sorduk.

‘Henüz cinselliğin hiç anılmadığı ve bağışıklık yanıtının güçlü olduğu 9-14 yaş grubu aşılanmalı’

Avrupa Servikal Kanseri Birliği Türkiye Direktörü, kadın hastalıkları ve doğum, jinekolojik onkoloji uzmanı Prof. Dr. Cem Baykal

Aşılama hangi yaş gruplarından başlayarak yapılmalı ve üst yaş sınırı var mı?

Aşının ana mücadele hedefi olan rahim ağzı kanserini (serviks kanseri) önlemek için, hastalığın en çok görüldüğü yaş aralıklarına gelmeden yıllar önce aşılanmak temel ilke olmalı. Dolayısıyla en sık cinsellik yoluyla bulaşan HPV için henüz cinselliğin hiç anılmadığı ve bağışıklık yanıtının daha güçlü olduğu 9-14 yaş grubunda aşılama yapılması en güvenli ve tavsiye edilen aralıktır. 45 yaşından sonra aşılamayı önermeyiz ancak evlilik, ilişki durumu gibi değişkenlere bağlı olarak doktor önerisiyle yapılabilir.

Bakan Koca “Medeni hal durumu gözetilerek aşılama yapılacaktır” ifadesini kullandı.
Bu hangi anlama gelir?

Eğer bu terim ‘cinsellik’ kelimesini kullanmamak için seçildiyse altındaki anlamı açık kılmak için biraz zorlayabiliriz. Kastedilen cinselliğin başlamadığı yaşlar yani bekâr ve erken yaştaki kız çocuklarıysa anlaşılabilir ama aksi durumda medeni duruma göre aşının nasıl yapılacağı konusu kolay anlaşılabilir değil. Bizim gibi bu aşıyı toplum bazlı ve aşılama programı içinde ilk defa yapmaya başlayacak bir ülkede evli kadınlara yapılması mantığına ters olacağı için saçma olacaktır.

Erkek çocuklar için aşının önemi nedir?

Erkekler, kadınlara bu virüsü dağıtan ve taşıyanlar aslında. HPV olanın erkekler olduğunu düşünecek olursak, kadınları korumak için (çünkü virüs kadınları kanser yapmaktadır) taşıyıcıların kapmasını ve taşımasını engellemek açısından kıymetli
bir yaklaşım. İşin ekonomik boyutu olmasa kız çocuklarının aşılanmaya başladığı yaşlarda erkek çocukları da aşılarsanız virüs ve sebep olduğu hastalıkları toplumdan temizleme hedefinize çabuk ulaşırsınız. Bu virüsün neden olduğu yutak yolu kanseri, penis kanseri, ağız boşluğu kanseri gibi diğer kanser türlerinden korunmak da erkek çocukların aşılanmasının diğer kazançları olacaktır.

Dünya Sağlık Örgütü, HPV aşılaması hakkında ne öneriyor ve dünyada nasıl uygulanıyor?

Aşının koruyucu olduğunu ve bu derece tehlikeli, yaygın ve bir virüs yüzünden gelişen hastalığın
(şu anda teorik olsa da) dünya yüzünden yok edilmesinin mümkün olduğunu deklare ediyor. Aşılamanın ülkelerin sağlık altyapılarına bağlı olarak değişik programlarla da olsa uygulanmasını teşvik de ediyor. Bu öneriyi uygulamak isteyen ülke isterse ‘12 yaşındaki kız çocuklarını aşılayarak başlayacağım, her yıl buna devam edeceğim, böylece bu çocuklar erişkin yaşa geldiklerinde bu hastalıktan korunmuş olacaklar’ diyebilir. Ya da bazı gelişmiş ülkeler gibi ‘9-26 yaş arasındaki herkese bu aşı hakkını tanımlıyorum, okul aşılamaları yoluyla da yaş grubundaki kişileri davet ederek de olsa bu yaş aralığındaki herkesi aşılamayı hedefliyorum’ da diyebilir. Bu başlangıç için uygulanır ve bir taraftan da her yıl 12 yaşına gelen kız çocuklarına aşı hakkı tanınıp uygulanırsa hedefe daha hızlı ulaşılır. Nitekim Avustralya, İngiltere, Finlandiya gibi ülkeler bu aşıya başlama süreçlerini çoktan geçti, aşıladıkları bireylerin erişkin yaşa geldiği ve aşının yararının sağlık istatistiklerine yansıdığı, kanser ve öncül hastalıkların bariz şekilde azaldığı evreleri yaşamaya başladı.

‘9 tipe karşı koruyan aşı ücretsiz hale getirilmeli’

Boyun Eğmeyen İlaç Emekçileri’nden Ecz. Cem Kılınç

Tokat’taki eczanesinde HPV aşısı ücretsiz olsun kampanyası başlatan, ülke geneline yayılmasına öncülük eden ve ücretsiz aşı yaparak farkındalık oluşturulmasına katkı sağlayan Cem Kılınç da şunları söyledi: “Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın yaptığı açıklamaya dair öncelikle şunu söylemek gerek; tüm sıkıntılı ifadelerine rağmen bu önemli bir kazanım. Ancak bu uygulamaya ne zaman geçilecek? Yaş gruplarından kasıt nedir? Medeni hal gibi bilimsel açıdan anlamı olmayan ‘kategori’ nedir?
4 valanlı aşı mı uygulanacak, yoksa daha gelişkin olan 9 valanlı aşı mı? Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi kız ve erkek çocuklarını ayırt etmeksizin uygulanacak mı? İşte bu sorular cevap bulana kadar mücadelemize devam edeceğiz. 4’lü aşı rahim ağzı kanserine karşı yüzde 70, 9’lu aşıysa yüzde 90 koruyor. Biz bu 9’lu aşının yurttaşlara ücretsiz olarak sunulması gerektiğini dile getiriyoruz. Zaten yıllardır vakit kaybettik, hızlıca planlaması yapılıp aşılamalara başlanması gerekiyor.”

‘Mücadelemiz duyuldu ve güçlendi’

Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği Başkanı avukat Müjde Tozbey

Eczacı Cem Kılınç’ın mücadelesine dernek olarak destek sunduk ve ülkemizin pilot şehirlerinde genç kadınlar adına birçok dava açtık. Bu davalarımızda aşı yaptığımız genç kadınlar adına bu aşı ücretlerinin iadelerini talep ettik. Ve bu davaları kazandıkça, aşılama kampanyasıyla birlikte çok fazla kamuoyu desteği aldık. Mücadelemiz duyuldu ve güçlendi. Yüzlerce sanatçı ve aydın binlerce insana ulaşan çağrılarda bulundu. Sonunda mücadelemiz kazandı ve Sağlık Bakanlığı da bu konuda vaatte bulundu. İlk önce 9-14 yaş aralığındaki tüm kız ve erkek çocuklara aşılama başlamalı. Sonra 15 yaştan itibaren yine herkese aşı yapılması gerekiyor. Bu anlamda da mücadelemiz devam edecek.