Hiç var olmayan kusurlarımızı taktık kafaya
Güncelleme Tarihi:
Oyuncu ve manken Megan Fox beden dismorfik bozukluğu olduğuna dair bir açıklama yapıp vücudu hakkında iyi hissetmediğini söyledi. Billie Eilish ve Selena Gomez gibi ünlülerde benzer endişeler taşıdıklarını itiraf ettiler. Başkaları tarafından fark edilemeyen ya da aslında hiç var olmayan kusurlara takılıp kalmamıza neden olan bu psikolojik rahatsızlığı araştırdık.
Yaşımız ilerledikçe bedenimizde birtakım değişiklikler olduğunu hepimiz fark ediyoruz. Biraz göbek, azıcık selülitler, kazayaklarında artış derken bir selfie’yi hemen oracıkta paylaşmak eskisinden biraz daha zor olabiliyor. Megan Fox’un açıkladığı beden dismorfik bozukluğuysa ‘başkaları tarafından fark edilemeyen ya da aslında hiç var olmayan bir kusurla ilgili takıntı yapmak’ olarak tanımlanabilir. Herkesin en iyinin, en güzelin peşine düştüğü günümüzde uzmanlarımıza göre bu rahatsızlık ergenler arasında oldukça yaygın. Psikolog Ayben Ertem ve klinik psikolog Seren Akıncı merak ettiklerimizi anlattı.
NASIL BİR RAHATSIZLIK?
‘Hep aynaya bakma ihtiyacı duyar’
◊ Beden dismorfik bozukluğu kişinin görüntüsünde kendi algıladığı kusurları düşünmeden duramadığı bir akıl sağlığı durumudur. Bu kişiler hep aynaya bakma ihtiyacı duyar, kendini iyi hissetmek için devamlı insanlara soru sorar, vücudunun bazı bölümlerini kapatmaya çalışır, sürekli başkalarıyla kendini kıyaslar, insanlar iyi göründüğünü söylese de inanmayabilir. Sosyal aktivitelerden kaçınabilir, evden çıkmak istemeyebilir, sürekli estetik ameliyat peşinde koşabilir. (Psikolog Ayben Ertem)
◊ Beden dismorfik bozukluğunda hiç olmayan bir sorunu varmış gibi görmek de hafif kusurlu diyebileceğimiz bir durumu abartmak da var. Yemek yemeyle ilgili sorunlar veya aşırı egzersiz bağımlılığı gibi durumlar yaşayabilir. (Klinik psikolog Seren Akıncı)
NEDEN ORTAYA ÇIKIYOR?
‘Yetersizlik duygusuyla oluşabilir’
◊ Obsesif kompülsif bozukluk, kaygı bozukluğu, duygu durum bozukluğu, madde bağımlılığı gibi birçok rahatsızlığa bağlı ya da onlarla birlikte görülebilir. Genetik bir yatkınlık, beden imajıyla ilgili olumsuz deneyimler, devamlı güzel olma beklentisiyle büyüme, devam eden bir zorbalığa maruz kalma, beyindeki serotoninle (mutluluk hormonu) ilgili birtakım sorunlar nedenler arasında sayılabilir. (Psikolog Ayben Ertem)
◊ Bu rahatsızlığın temeli şu aslında; “Kontrol edeceğim bir şey arıyorum ve bulamıyorum. Bunu yapabileceğim tek şey de bedenim” diyor kişi. O kontrol ve yetersizlik hissiyle bedenine baktığında sorun yaşıyor. Eğer dışarıdan da herhangi bir şekilde “Burnun yamuk galiba” gibi bir yorum geliyorsa bunu gerçekmiş gibi algılamaya daha da yaklaşıyor. (Klinik psikolog Seren Akıncı)
KİMLERDE GÖRÜLÜYOR?
‘Kişi kendi kendine yenemeyebilir’
◊ Kız veya erkek fark etmeksizin ergenlikte bedenle ilgili mutsuzluklar başlar. Beden dismorfik bozukluğu genellikle 12-13 yaşlarında veya 17-18 yaş genç yetişkinlerde ortaya çıkar. Erken yaşlarda başlayan bu bozukluk tedavi edilmediğinde semptomlar artarak devam edebilir. Kişinin kendi kendine yenebileceği bir durum değildir. Tedavi edilmezse takıntı, depresyon, kendine zarar verme düşünceleri oluşabilir. (Psikolog Ayben Ertem)
◊ 40-45 yaş üzerindeki kişilerde, ufak ufak deformasyonlar başladığı için de beden dismorfik bozukluğu yaşanabiliyor. Bunun bir tık sonrası da “Ben yaşlanmayacağım” tavrı oluyor. (Klinik psikolog Seren Akıncı)